Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu cách mạng tháng Tám 1945 đến thế kỉ XX ngắn nhất
Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu cách mạng tháng Tám 1945 đến thế kỉ XX
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 18 sgk Văn 12 Tập 1):
- Tình hình lịch sử, xã hội 1945-1975: diễn ra nhiều sự kiện lớn lao:
+ Cuộc chiến tranh chống lại thực dân Pháp (1945- 1954), đế quốc Mĩ (1954- 1975)
+ Sau cuộc chiến tranh chống Pháp, miền Bắc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam tiếp tục chống Mĩ
- Tình hình văn hóa: giao lưu văn hóa với nước ngoài không thuận lợi, chỉ giới hạn trong một số nước.
Câu 2 (trang 18 sgk Văn 12 Tập 1):
- Văn học Việt Nam từ 1945- 1975 phát triển qua 3 chặng:
+ Từ năm 1945- 1954
+ 1955- 1964
+ 1965- 1975
- Những thành tựu chủ yếu:
+ Chặng 1:
• Truyện ngắn và kí: có những tác phẩm tiêu biểu: kí sự Một lần tới Thủ đô, Trận phố ràng của Trần Đăng; truyện ngắn Đôi mắt của Nam Cao, Làng của Kim Lân…
• Thơ: đạt nhiều thành tựu xuất sắc với các tác giả như Hồ Chí Minh, Hoàng Cầm, Quang Dũng, Tố Hữu..
• Kịch: Bắc Sơn, Những người ở lại của Nguyễn Huy Tưởng, ..
• Lí luận, nghiên cứu, phê bình văn học: chặng này chưa phát triển nhưng đã có một vài tác phẩm có ý nghĩa quan trọng.
+ Chặng 2:
• Văn xuôi: mở rộng đề tài, bao quát được nhiều vấn đề của hiện thực đời sống với các tác giả như Nguyễn Khải, Nguyễn Huy Tưởng..
• Thơ: phát triển mạnh mẽ: Tố Hữu, Chế Lan Viên, Huy Cận..
• Kịch: cũng có 1 số tác phẩm được dư luận chú ý.
+ Chặng 3:
• Văn xuôi: phản ánh cuộc sống chiến đấu và lao động: Nguyễn Thi, Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Minh Châu,…
• Thơ: đạt nhiều thành tựu xuất sắc: Tập thơ của Tố Hữu, và thế hệ các nhà thơ trẻ như Nguyễn Khoa Điềm, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh, Hữu Thỉnh…
• Kịch: cũng có những thành tựu đáng ghi nhận
• Nghiên cứu, phê bình văn học: có những tác giả nổi tiếng như Đặng Thai Mai, Hoài Thanh..
Câu 3 (trang 18 sgk Văn 12 Tập 1):
Những đặc điểm cơ bản của văn học từ 1945- 1975 là:
- Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hóa, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước
- Nền văn học hướng về đại chúng
- Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn
Câu 4 (trang 18 sgk Văn 12 Tập 1):
Lí do phải đổi mới:
- Đất nước đã hòa bình, bước sang một thời kì mới- thời kì độc lập, tự do. Yêu cầu văn học phải thay đổi để phản ánh một cuộc sống mới.
- Điều kiện tiếp xúc với nền văn hóa đa dạng trên thế giới.
Câu 5 (trang 18 sgk Văn 12 Tập 1):
Những thành tựu của nền văn học 1975- hết thế kỉ XX:
- Thơ: với các tác giả như Xuân Quỳnh, Nguyễn Duy, Thanh Thảo..
- Văn xuôi: nhiều khởi sắc hơn thơ: vớ các tác giả như Nguyễn Khải, Ma Văn Kháng, Nguyễn Minh Châu…với các tác phẩm được xem như hành trình nhận thức lại văn học
- Kịch: phát triển mạnh mẽ như các tác phẩm của Lưu Quang Vũ..
- Lí luận, phê bình văn học cũng có sự đổi mới.
Luyện tập
Ý kiến của Nguyễn Đình Thi, đã cho ta thấy mối quan hệ hai chiều giữa văn nghệ và kháng chiến:
- Kháng chiến là đối tượng, là chất liệu cho văn nghệ phản ánh
- Nhưng chính văn nghệ cũng đem lại cho cuộc sống kháng chiến có thêm động lực.
