Giáo án bài Bắc Sơn (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc - hiểu văn bản(tiếp)

H: Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm.

(chú ý: hoàn cảnh của nhân vật, tâm trạng và thái độ của Thơm với chồng, hành động của cô cứu Thái, Cửu).

b. Tâm trạng và hành động của Thơm:

- Thơm là vợ Ngọc - một nho lại trong bộ máy cai trị của Pháp. Được chồng chiều chuộng, cô đứng ngoài phong trào khi cuộc khởi nghĩa nổ ra – dù cha và em trai tích cực tham gia k/c.

- Thơm quý trọng ông giáo Thái – cán bộ CM đến củng cố phong trào.

- Khi lực lượng bị đàn áp, cha và em hi sinh, Thơm ân hận, càng bị giày vò khi Ngọc làm tay sai dẫn Pháp về đánh úp lực lượng

H: Nhân vật Thơm đc đặt trong h/c ntn để tạo bước ngoặt về hành động?

Hoàn cảnh: Cuộc khởi nghĩa bị đàn áp, cha và em hi sinh, mẹ bỏ đi, Ngọc dần lộ rõ bộ mặt Việt gian bằng số tiền thưởng.

- Ngọc sẵn sàng dễ dàng thoả mãn nhu cầu ăn diện của vợ.

H: Thơm day dứt ân hận nhât về điều gì?

H: Thơm có suy nghĩ ntn về Ngọc?

H: Nhân vật Thơm đã có biến chuyển như thế nào trong các lớp kịch này?

- Sự day dứt, ân hận của Thơm: Hình ảnh người cha (những lời cuối, trao súng cho Thơm), em trai hi sinh, mẹ điên... luôn ám ảnh tâm trí cô.

- Sự băn khoăn, nghi ngờ đối với Ngọc ngày càng tăng (đối thoại ở lớp III).

- Một tình huống bất ngờ buộc cô phải lựa chọn thái độ dứt khoát: Thái và Cửu bị Ngọc truy lùng, chạy nhầm vào chính nhà Thơm.

- Thơm phải che giấu Thái và Cửu trong buồng của mình; luồn tắt rừng suốt đêm để báo tin cho quân du kích kịp thời đối phó.

H: Ý nghĩa của sự biến chuyển ấy?

*Tác giả khẳng định: Cách mạng không thể bị tiêu diệt, nó vẫn có thể thức tỉnh quần chúng, cả với những người ở vị trí trung gian.

H: Bằng những thủ pháp nào tác giả đã để cho nhân vật Ngọc bộc lộ bản chất của y và đó là bản chất gì?

c. Các nhân vật Ngọc, Thái, Cửu:

* Ngọc: nho lại, nuôi tham vọng ngoi lên để thoả mãn ham muốn địa vị, quyền lực và tiền tài.

- Bản chất Việt gian, truy lùng chiến sĩ cách mạng; cố che giấu vợ bản chất và hành động của mình bằng việc chiều chuộng vợ nhưng tâm địa vẫn cứ lộ ra.

H: Những nét nổi rõ trong tính cách của Thái, của Cửu là gì?

* Tính cách nhất quán nhưng không đơn giản.

* Thái - Cửu: nhân vật phụ, xuất hiện trong chốc lát.

- Thái: bình tĩnh, sáng suốt, củng cố được lòng tin của Thơm vào cách mạng.

- Cửu: hăng hái nhưng nóng nảy, thiếu sự chín chắn; nghi ngờ Thơm, định bắn cô; cuối cùng hiểu và tin cô

H: Nhận xét về nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng trong các lớp kịch này (chú ý các phương diện xây dựng tình huống, tổ chức đối thoại, biểu hiện tâm lí và tính cách nhân vật).

c. Nghệ thuật kịch:

- Thể hiện xung đột:

   + Đối đầu giữa Ngọc với Thái, Cửu.

   + Nội tâm Thơm: dẫn đến bước ngoặt quan trọng

- Xây dựng tình huống: éo le, bất ngờ, bộc lộ rõ xung đột và thúc đẩy hành động kịch phát triển.

- Ngôn ngữ đối thoại:

   + Nhịp điệu, giọng điệu phù hợp với từng đoạn của hành động kịch (lớp II).

   + Đối thoại bộc lộ rõ nội tâm, tính cách nhân vật.

HĐ2. HDHS tổng kết

III. Tổng kết:

* Ghi nhớ: SGKT167