Giáo án Sinh học 12 Bài 1: Gen, mã di truyền và quá trình nhân đôi ADN

* Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm, cấu trúc của gen.

GV: Yêu cầu học sinh nghiên cứu SGK kết hợp với kiến thức sinh học lớp 9 về  gen:

   + Trình bày khái niệm gen? Cho ví dụ?

HS: Trả lời.

GV: Nhận xét, bổ sung để hoàn thiện kiến thức.

I. GEN

1. Khái niệm :

- Gen là một đoạn phân tử ADN mang thông tin mã hóa cho một chuỗi pôlipepetit hay một phân tử ARN.

- Ví dụ: SGK

* Hoạt động 2: Tìm hiểu về mã di truyền.

GV : Đưa ra câu hỏi tình huống: Gen cấu tạo từ các đơn phân là nucleotit, protein cấu tạo từ aa. Vậy làm thế nào mà gen qui định tổng hợp protein được ?

HS: Nghiên cứu SGK, thảo luận và trả lời được: Thông qua mã di truyền.

GV : Vậy mã di truyền là gì ? Tại sao mã di truyền là mã bộ ba ?

HS: Nghiên cứu SGK mục II trang 7 trả lời câu hỏi, lớp nhận xét, bổ sung.

GV: Nhận xét, giúp HS hoàn thiện kiến thức.

GV: Mã di truyền có những đặc điểm gì?

HS: Nghiên cứu mục II SGK trang 8 trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét bổ sung để hoàn thiện kiến thức.

II. MÃ DI TRUYỀN.

1. Khái niệm:

- Mã di truyền là mã bộ ba và được đọc liên tục bắt đầu từ một điểm xác định theo từng cụm 3 nuclêotit trong gen, qui định trình tự các axit amin trong phân tử prôtêin.

- Trong 64 bộ ba thì có:

   + 3 bộ ba không mã hóa aa mà mang tín hiệu kết thúc: UAA, UAG, UGA.

   + 1 bộ mở đầu: AUG → qui định điểm khởi đầu dịch mã và qui định aa metionin (SV nhân thực), foocmin metionin (SV nhân sơ).

2. Đặc điểm của mã di truyền:

- Mã di truyền được đọc từ 1 điểm xác định và liên tục trên từng bộ ba nuclêôtit.

- Mã di truyền có tính phổ biến.

- Mã di truyền có tính đặc hiệu.

- Mã di truyền có tính thoái hóa.

* Hoạt động 3: Tìm hiểu quá trình nhân đôi ADN.

GV: Treo tranh toàn bộ cơ chế tự nhân đôi của ADN để HS quan sát và đưa ra câu hỏi:

   + Quá trình nhân đôi của ADN gồm mấy bước chính?

   + Bước 2 diễn ra như thế nào? Mạch nào được sử dụng làm mạch khuôn?

   + Chiều tổng hợp của các mạch mới? Mạch nào được tổng hợp liên tục? Tại sao?

   + Có nhận xét gì về cấu trúc của 2 phân tử ADN con?

   + Nhờ nguyên tắc nào mà 2 phân tử ADN con tạo ra giống nhau và giống với ADN mẹ?

HS: Quan sát sơ đồ hình 1.2 thảo luận và thống nhất ý kiến tả lời các câu hỏi trên.

GV: Nhận xét bổ sung ý nghĩa của quá trình nhân đôi ADN để hoàn thiện kiến thức.

III. QÚA TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN

(tái bản ADN)

1. Diễn biến.

- Qua trình nhân đôi ADN diễn ra ở pha S(Kì trung gian) của chu kì tế bào, chuẩn bị cho phân bào.

- Qua trình nhân đôi ADN diễn ra theo nguyên tắc bổ sung và nguyên tắc bán bảo tồn và gồm các bước:

Bước 1: Tháo xoắn ADN.

Bước 2: Tổng hợp các mạch ADN mới.

Bước 3: Hai phân tử ADN mới được tạo thành.

2. Ý nghĩa

Truyền thông tin di truyền trong hệ gen từ tế bào này sang tế bào khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác, đảm bảo cho sự sống được duy trì liên tục, mỗi loài có một bộ gen đặc trưng và tương đối ổn định.