Giáo án Địa Lí 12 Bài 39: Vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở Đông Nam Bộ

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc những nét khái quát về vùng Đông Nam Bộ. Hình thức: Cả lớp.

+ GV đặt câu hỏi: Đọc SGK mục 1, bảng 39 SGK Địa lí 12 (bảng 53 SGK Địa lí 12 nâng cao), quan sát bản đồ hành chính trang 3 Atlat Địa lí Việt Nam, hãy:

- Kể tên các tỉnh, thành phố của vùng Đông Nam Bộ. So sánh diện tích, dân số của Đông Nam Bộ với các vùng đã học.

- Nêu nhận xét về một số chỉ số của Đông Nam Bộ so với cả nước.

+ Một HS chỉ trên bản đồ treo tường để trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung.

+ GV nhận xét phần trình bày của HS và bổ sung kiến thức.

1. Khái quát chung

- Gồm thành phố Hồ Chí Minh và 5 tỉnh, diện tích nhỏ, dân số thuộc loại trung bình.

- Là vùng kinh tế dẫn đầu cả nước về GDP (42%), giá trị sản xuất công nghiệp và hàng hóa xuất khẩu.

- Sớm phát triển nền kinh tế hàng hoá.

- Vấn đề khai thác lãnh thổ theo chiều sâu là vấn kinh tế nổi bật của vùng.

Hoạt động 2. Tìm hiểu các thế mạnh và hạn chế của vùng. Hình thức: Cặp.

- Bước 1: GV giao nhiệm vụ cho HS hoàn thiện phiếu học tập số 2.

- Bước 2: Hai HS cùng bàn trao đổi để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Một HS đại diện trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung.

+ GV nhận xét phần trình bày của HS và chốt kiến thức.

( Những thuận lợi về vị trí địa lí, tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động lành nghề, cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại, lại thu hút được vốn đầu tư trong và ngoài nước là các thế mạnh nổi bật để Đông Nam Bộ có thể phát triển kinh tế theo chiều sâu).

2. Các thế mạnh và hạn chế chủ yếu của vùng( giảm tải)

( Phụ lục)

Hoạt động 3. Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu

Hình thức: Nhóm.

- Bước 1: GV đặt câu hỏi: Nêu khái niệm khai thác lãnh thổ theo chiều sâu.

- Bước 2: GV chia lớp thành 8 nhóm và giao nhiệm vụ cho từng nhóm:

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về khai thác chiều sâu trong công nghiệp.

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về khai thác theo chiều sâu trong nông, lâm nghiệp.

+ Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về khai thác theo chiều sâu trong dịch vụ.

+ Nhóm 7, 8: Tìm hiểu về vấn đề phát triển tổng hợp kinh tế biển.

- Bước 3: HS trong các nhóm trao đổi, đại diện các nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 4: GV nhận xét phần trình bày của HS và kết luận ý đúng của mỗi nhóm. (Xem thông tin phản hồi phần phụ lục)

* GVđặt câu hỏi cho các nhóm: Dựa vào khái niệm khai thác lãnh thổ theo chiều sâu, hãy cho biết khai thác lãnh thổ theo chiều sâu trong công nghiệp ở Đông Nam Bộ được thể hiện như thế nào?

3. Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu

( Phụ lục)

- Nâng cao hiệu quả khai thác lãnh thổ trên cơ sở đẩy mạnh đầu tư vốn, khoa học công nghệ

- Đầu tư vốn để phát triển các ngành công nghệ cao như: công nghiệp hoá dầu, điện tử, chế tạo máy, tin học,...

- Khai thác tốt các nguồn lực tự nhiên và kinh tế - xã hội.

- Phát triển ngành công nghiệp dầu khí.

- Dựa vào nguồn lao động có trình độ cao để phát triển các ngành công nghiệp hiện đại.

- Đảm bảo duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, đồng thời giải quyết tốt các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường.

- Là vùng có ngành công nghiệp phát triển nhất nước.

- Chú trọng vấn đề bảo vệ môi trường...

- Quan sát hình 39 SGK Địa lí 12 (hình 53 SGK Địa lí 12 nâng cao), hãy kể tên các trung tâm công nghiệp, các ngành công nghiệp, các tuyến đường giao thông, các sản phẩm nông nghiệp chuyên môn hoá của vùng Đông Nam Bộ.

Vị trí địa lí

- Giáp với đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, là vùng nguyên liệu dồi dào để phát triển công nghiệp chế biến.

- Vị trí dễ dàng giao lưu kinh tế với các vùng kinh tế trong nước và với nước ngoài.

- Thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Đất đai: đất badan chiếm 40% diện tích của vùng, đất xám bạc màu trên phù sa cổ, thoát nước tốt

- Khí hậu cận xích đạo.

→ Hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp, cây ăn quả nhiệt đới quy mô lớn.

- Thuỷ sản: gần các ngư trường lớn, nguồn hải sản phong phú → phát triển ngư nghiệp.

- Rừng ngập mặn để nuôi trồng thuỷ sản nước lợ. Vườn quốc gia Cát Tiên, khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ.

- Khoáng sản: dầu khí trữ lượng lớn, sét, cao lanh → thúc đẩy ngành công nghiệp năng lượng, vật liệu xây dựng.

- Sông: hệ thống sông Đồng Nai có tiềm năng thuỷ điện lớn.

- Mùa khô kéo dài, thiếu nước ngọt.

- Diện tích rừng tự nhiên ít.

- ít chủng loại khoáng sản.

Kinh tế - xã hội

- Nguồn lao động: hội tụ được nhiều lao động có chuyên môn cao.

- Có sự tích tụ lớn về vốn, kĩ thuật.

- Cơ sở vật chất kĩ thuật: có nhiều trung tâm công nghiệp lớn: Biên Hoà, Vũng Tàu, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh lớn nhất cả nước.

- Cơ sở hạ tầng: thông tin liên lạc và mạng lưới giao thông phát triển, là đầu mối của các tuyến đường bộ, sắt, biển, hàng không.

Biện pháp

-Tăng cường cơ sở hạ tầng.

- Cải thiện cơ sở năng lượng.

- Xây dùng cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng.

- Thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

- Hoàn thiện cơ sở hạ tầng dịch vụ.

- Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ.

- Thu hút vốn đầu tư nước ngoài…

- Xây dựng các công trình thuỷ lợi:

- Thay đổi cơ cấu cây trồng.

- Bảo vệ vốn rừng trên vùng thượng lưu sông. Bảo vệ các vùng rừng ngập mặn, các vườn quốc gia.

Phát triển tổng hợp kinh tế biển: khai thác dầu khí ở vùng thềm lục địa, khai thác và nuôi trồng hải sản, phát triển du lịch biển và giao thông vận tải biển.

Kết quả

- Phát triển nhiều ngành công nghiệp: đầu tư cho các ngành công nghệ cao như: công nghiệp hoá dầu, điện tử, chế tạo máy, tin học,...

- Hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất,...

- Giải quyết tốt vấn đề năng lượng.

Vùng Đông Nam Bộ dẫn đầu cả nước về sự tăng nhanh và phát triển có hiệu quả các ngành dịch vụ.

- Công trình thuỷ lợi Dầu Tiếng là công trình thuỷ lợi lớn nhất của nư1ớc ta.

Dự án thuỷ lợi Phước Hoà cung cấp nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất.

- Thay thế những vườn cao su già cỗi, năng suất mủ thấp, bằng các giống cao su cho năng suất cao.

- Sản lượng khai thác dầu tăng khá nhanh, phát triển các ngành công nghiệp lọc hoá dầu, các ngành dịch vụ khai thác dầu khí,...

- Ngành đánh bắt và nuôi trồng thủy sản phát triển.

- Cảng Sài Gòn lớn nhất nước ta, cảng Vũng Tàu.

- Vũng Tàu là nơi nghỉ mát có tiếng từ lâu.