Giáo án bài Kiều ở lầu Ngưng Bích (trích Truyện Kiều) (Tiết 1) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc và tìm hiểu chú thích:

- GV hướng dẫn đọc- đọc mẫu

- Kiểm tra việc hiểu 1 số chú thích SGK

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Tìm hiểu chú thích(SGK/94, 95)

HĐ2. HDHS đọc - hiểu văn bản:

H: Xác định vị trí đoạn trích?

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Vị trí đoạn trích:

- Đoạn trích nằm ở phần thứ 2 (gia biến và lưu lạc), sau đoạn Mã Giám Sinh lừa TK. Kiều bị nhốt ở lầu xanh nàng định tự vẫn Tú Bà giả vờ hứa hẹn đợi Kiều bình phục sẽ gả chồng cho nàng vào nơi tử tế, rồi đưa Kiều giam lỏng ở lầu Ngưng Bích

H: Xác định bố cục và nội dung từng phần trong đoạn trích?

2. Bố cục:

- Đoạn trích gồm 3 đoạn

   + 6 câu đầu:hoàn cảnh cô đơn tội nghiệp của nàng Kiều ở lầu Ngưng Bích

   + 8 câu tiếp: nỗi thương nhớ cha mẹ và người yêu

   + 8 câu cuối: tâm trạng buồn đau lo âu tuyệt vọng của Kiều.

- Đọc 4 câu đầu

H: Cho biết: Khoá xuâncó nghĩa là gì? (thực chất giam lỏng Kiều ở lầu NB )

H: Đặc điểm không gian trước lầu Ngưng Bích được tgiả miêu tả qua cái nhìn của ai và được miêu tả ntn?

H: Đọc những câu thơ trên cho em cảm nhận như thế nào về không gian ấy?

H: NT tgiả sử dụng trong 4 câu đầu là gì?

3. Phân tích:

* 4câu đầu:

"Trước lầu NB khoá xuân

Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung

Bốn bề bát ngát xa trông

Cát vàng cồn nọ bụi hông dăm kia"         

- Không gian: được mtả qua cái nhìn của Tkiều.

   + Đặc điểm: bát ngát, núi xa, cát vàng, trăng lạnh, cồn cát nối tiếp nhau, mù mịt trong bụi hồng.

→ không gian mênh mông, hoang vắng, rợn ngợp không có bóng người , cảnh vật trơ trọi → lầu Ngưng Bích chơ vơ, giam hãm một thân phận đơn độc, nhỏ bé.

   + Nghệ thuật: phép đối(cồn nọ- dặm kia) → mở kg ra nhiều phía (chiều cao, rộng, và chiều xa)

- HS đọc 2 câu thơ tiếp theo

H: Thời gian qua cảm nhận của Kiều được tgiả miêu tả ntn?

H: Qua khung cảnh thiên nhiên ấy có thể thấy TK đang ở trong hoàn cảnh nào?

H: "Bẽ bàng" thuộc từ loại nào? tác dụng của nó là gì?(từ láy → td là diễn tả tâm trạng)

H: Vậy tâm trạng của TK qua khung cảnh thiên nhiên ấy là gì?

- GV bình: Tg và kg nghệ thuật trong bức tranh này hoàn toàn là tg và kg tâm trạng nên nó chấp nhận sự xáo trộn thời điểm, quy luật xa gần.

H: Vậy NT nổi bật trong 6 câu thơ đầu này là gì?(NT tả cảnh ngụ tình)

“Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu

Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”
                                     (Nguyễn Du)

⇒ Càng gợi cho nàng nhớ đến cha mẹ và người yêu trong sự thất vọng đến sợ hãi.

* 2 câu sau:

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

- Thời gian: dằng dặc từ sáng tới khuya, nàng chỉ biết làm bạn với mây buổi sớm, đèn buổi khuya, hết sáng lại tối - > gợi tg tuần hoàn khép kín trôi đi đơn điệu.

→ Kiều cô đơn tuyệt đối từ sớm tới khuya trong không gian lạnh lẽo hoang vắng .

⇒ Thuý Kiều trong tâm trạng bẽ bàng,cô đơn, buồn tủi, xấu hổ đối diện với mây sớm, đèn khuya nàng càng thêm thấm thía cái "bẽ bàng"của thân phận .Cảnh ấy, tình ấy làm lòng Kiều tan nát.

- NT: Tả cảnh ngụ tình.