Giáo án Sinh học 9 Bài 12: Cơ chế xác định giới tính

Hoạt động 1

- GV Y/C HS quan sát hình 8.2 SGK (T24) cho biết: ? Nêu những điểm giống nhau và khác nhau ở bộ NST của ruồi đực và ruồi cái.

- HS: + Giống nhau:

- Số lượng: 8 NST

- Hình dạng: 1 cặp hình hạt

   2 cặp hình chữ V

 + Khác nhau:

   - Đực: 1 hình que, 1 hình móc

   - Cái : 1 cặp hình que

-> Từ đặc điểm giống nhau và khác nhau đó gv phân tích đăc điểm của NST thường, NST giới tính.

- GV Y/C HS quan sát hình 12 .1 cho biết:? Cặp NST nào là cặp NST giới tính.(cặp 23)?

? NST giới tính có ở TB nào(TB lưỡng bội)

GV đưa ví dụ ở người.

 44A + XX → nữ

 44A + XY → nam

GV Y/ c HS so sánh điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính.

I. Nhiễm sắc thể giới tính.

* ở TB lưỡng bội:

  + Có các cặp NST thường

  + 1 cặp NST giới tính

   Tương đồng (XX)

   Không tương đồng (XY)

* NST giới tính mang gen quy định:

  + Tính đực cái

  + Tính trạng liên quan giới tính

Hoạt động 2

- GV giới thiệu cơ chế xác định giới tính ở người.

- GV Y/C các nhóm thực hiện lệnh SGK T39

- HS đại diện nhóm trả lời, bổ sung

- GV phân tích khái niệm: đồng giao tử (XX), dị giao tử (XY) và sự thay đổi tỉ lệ nam, nữ theo lứa tuổi.

+ Mẹ sinh ra 1 loại trứng: 22A + X

+ Bố sinh ra 2 loại tinh trùng: (22A + X ) , (22A + Y)

+ Sự thụ tinh giữa trứng với:

  * Tinh trùng X → XX ( con gái)

  * Tinh trùng Y → XY( con trai)

+ 2 loại tinh trùng tạo ra tỉ lệ ngang nhau, khi tham gia thụ tinh với xác suất ngang nhau.

? Sinh con trai hay con gái có phải là do người mẹ quyết đinh không?

II. Cơ chế xác định nhễm sắc thể giới tính.

* Sơ đồ:

 P: (44A +XX) x (44A + XY)

 GP: 22A + X   22A + X, 22A + Y

 F1: 44A +XX( gái), 44A +XY(trai)

Giới tính được xác định trong quá trình thụ tinh nhờ phân li và tổ hợp của các cặp NST giới tính.

Hoạt động 3

- GV giới thiệu: bên cạnh NST giới tính có các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính.

- GV Y/C HS tìm hiểu SGK cho biết

? Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính. :( hoóc môn, nhiệt độ, cường độ ánh sáng...)

? Sự hiểu biết về cơ chế xác định giới tính có ý nghĩa như thế nào trong sản suất?

- HS trả lời, bổ sung

- GV chốt lại kiến thức và liên hệ thực tế( vấn đề đồng tính luyến ái, chuyển đổi giới tính ở người...)

*GV gọi HS đọc kết luận cuối bài.

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính:

- Ảnh hưởng của môi trường trong do rối loạn tiết hoocmon sinh dục làm biến đổi giới tính.

- Ảnh hưởng của môi trường ngoài: To, nồng độ CO₂, ánh sáng...-> biến đổi giới tính

- Ý nghĩa: chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực, cái phù hợp với mục đích sản xuất.