Giáo án Lịch Sử 12 Bài 26: Đất nước trên đường đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội (1986-2000)

* Hoạt động 1: Cá nhân

GV: cho HS nghiên cứu Sgk, trả lời câu hỏi:

Vì sao Đảng ta đề ra đường lối đổi mới?

HS: suy nghĩ trả lời: Đảng ta đề ra đường lối đổi mới trong một Hoàn cảnh lịch sử mới…

GV: bổ sung phân tích thêm, chuyển ý

GV: lấy dẫn chứng, phân tích cho HS về những khó khăn của nước ta (1976- 1985)

- Khủng hoảng kinh tế - xã hội

+ Sản xuất trì trệ, năng suất thấp.

+ Phân phối thông qua chế độ bao cấp dẫn tới hàng hóa khan hiếm.

+ Lạm phát gia tăng nhanh.

-> Đời sống nhân dân khó khăn.

- Năm 1985 với chính sách “ giá lương tiền” sai lầm –> khủng hoảng đạt đến đỉnh điểm.

- GV: Tiếp tục lấy dẫn chứng , phân tích tác động của cách mạng KHKT.

- Nhiều nước tận dụng thành tựu KH- KT để phát triển vượt bậc (xuất hiện nhiều con rồng Châu Á.....)

- GV: liên hệ phần lịch sử thế giới, cải tổ ở Liên Xô: cải cách ở Trung Quốc

I. Đường lối đổi mới của Đảng

1. Hoàn cảnh lịch sử mới

a. Trong nước.

- Trãi qua 10 năm thực hiện 2 kế hoạch 5 năm xây dựng CNXH (1976-1980 và 1981-1985), ta đạt được nhiều thành tựu đáng kể, song gặp không ít khó khăn, đất nước lâm vào tình trạng khủng hoảng, nhất là về KT-XH.

- Để khắc phục sai lầm, khuyết điểm, đưa đất nước vượt qua khủng hoảng, Đảng và Nhà nước phải tiến hành đổi mới.

b. Hoàn cảnh thế giới:

- Tác động của cách mạng KH – CN, xu thế toàn cầu …

- Cuộc khủng hoảng toàn diện, trầm trọng của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước XHCN khác…cũng đòi hỏi Đảng ta phải đổi mới.

* KL: như vậy Đổi mới là con đường tất yếu để tồn tại và tiếp tục đi lên xây dựng CNXH

Hoạt động 2: Nhóm

- GV: Chiếu hình ảnh phiên Khai mạc Đại Hội VI và và khẳng định: Đường lối đổi mới của Đảng được đề ra đầu tiên tại ĐH VI (12/1986), được điều chỉnh, bổ sung, phát triển qua các đại hội VII (6/1991); đại hội VIII (6/1996); đại hội IX (4/2001)… và cho HS ghi nội dung…sau đó tổ chức hoạt động nhóm theo nội dung:

Nhóm 1,2: Tìm hiểu Về đổi mới kinh tế.

Nhóm 3,4: Tìm hiểu Về đổi mới chính trị. Trong thời gian 3 phút và mời đại diện trình bày. Các nhóm trình bày xong GV mời các nhóm khác bổ sung và đặt thêm câu hỏi.

- GV: bổ sung, phân tích thêm và chốt.

- Đảng đã “cởi trói” cho nền kinh tế để giải phóng mọi năng lực sản xuất.

- GV: mở rộng, nhấn mạnh về chính sách khoán sản phẩm trong nông nghiệp theo chỉ thị 100 và Nghị quyết X.

2. Đường lối đổi mới của Đảng

- Đường lối đổi mới của Đảng được đề ra đầu tiên tại ĐH VI (12/1986), được điều chỉnh, bổ sung, phát triển qua các đại hội VII (6/1991); đại hội VIII (6/1996); đại hội IX (4/2001)…

- Nội dung:

* Về đổi mới kinh tế

- Xóa bỏ cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu bao cấp, hình thành cơ chế thị trường.

- Xây dựng nền kinh tế quốc dân với cơ chế nhiều ngành nghề.

- Phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng XHCN.

- Thành phần kinh tế:

+ Kinh tế nhà nước: sở hữu toàn dân..

+ Kinh tế tập thể: nòng cốt là HTX…

+ Kinh tế tư nhân (cá thể, tiểu chủ, TB tư nhân)

+ Kinh tế TB nhà nước.

+ Kinh tế vốn đầu tư nước ngoài.

- Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại.

*Về đổi mới chính trị

- Xây dựng Nhà nước Pháp quyền XHCN.

- Xây dựng nền dân chủ XHCN

- Thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, chính sách đối ngoại hòa bình, hữu nghị, hợp tác.

Tiếp theo

- GV: Hôm trước chúng ta đã hoàn thành tiết thứ nhất của chuyên đề

Câu hỏi: Em hãy cho biết đường lối đổi mới được tiến hành từ khi nào? Trọng tâm cảu công cuộc đổi mới là vấn đề gì?

Từ nội dung kiểm tra HS, GV bổ sung chuyển nội dung tiếp theo của chuyên đề

Hoạt động 1: Cả lớp

- GV: Em hãy trình bày nét chính nội dung của ĐH VI (12/1986)?

- HS: suy nghĩ trả lời

- ĐH khẳng định tiếp tục đường lối chung CMXHCN và đường lối XD kinh tế XHCN do các ĐH IV, V của Đảng đề ra, nhưng tiếp tục được cụ thể hóa trên cơ sở nâng cao nhận thức về đặc điểm thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam là cả một thời kì lịch sử lâu dài khó khăn, trãi qua nhiều chặng và hiện đang ở chặng đường đầu tiên.

- GV: trình bày nhiệm vụ, mục tiêu của kế hoạch nhà nước 5 năm (1986- 1990)?

- HS: dựa vào SGK trả lời

Trong 5 năm (1986- 1990) cần tập trung sức người, sức của thực hiện bằng được 3 chương trình kinh tế lớn…Muốn vậy thì nông nghiệp mà kể cả lâm nghiệp và ngư nghiệp phải được đặt đúng vị trí là mặt trận hàng đầu.

-GV: bổ sung, chốt chuyển ý

I- …

II- Quá trình thực hiện đường lối đổi mới (1986- 2000)

Đường lối đổi mới của Đảng từ (1986- 2000) đã được thực hiện qua 3 kế hoạch nhà nước 5 năm.

1. Thực hiện kế hoạch 5 năm 1986- 1990.

a. Đại hội VI (12/1986) mở đầu công cuộc đổi mới.

- ĐH VI (15-18/12/1986): ĐH đánh giá tình hình đất nước.

+ Kiểm điểm sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước.

+ Xác định nhiệm vụ, mục tiêu của cách mạng trong thời kỳ đổi mới.

* Nhiệm vụ, mục tiêu: Trong 5 năm (1986- 1990) cần tập trung sức người, sức của thực hiện bằng được 3 chương trình kinh tế lớn: lương thực- thực phẩm; hàng tiêu dùng ; hàng xuất khẩu.

* Hoạt động 2: nhóm, cá nhân

- GV: trên cơ sở chuẩn bị ở nhà của HS, chia lớp thành 4 nhóm. GV mời các nhóm trình bày theo nội dung: những thành tựu 5 năm thực hiện đường lối đổi mới (1986- 1990).

- Nhóm 1: về lương thực, thực phẩm

- Nhóm 2: về Hàng hóa trên thị trường, kiềm chế lạm phát

- Nhóm 3: về Kinh tế đối ngoại và việc tổ chức bộ máy chính trị.

- Nhóm 4: về những khó khăn, yếu kém.

- GV: hướng dẫn HS thảo luận (ghi vào giấy), gọi đại diện nhóm trả lời, bổ sung. nhận xét, chốt ý.

- GV: Hỏi thêm: Từ những kết quả trên, đã chứng minh điều gì về sự lãnh đạo của Đảng ta?

- HS: Suy nghĩ trả lời: đường lối đổi mới của Đảng là hoàn toàn đúng đắn…

- GV: bổ sung, chốt. tại Đại hội VII (6/1991) của Đảng đã khẳng định:

“Những thành tựu nói trên chứng tỏ đường lối đổi mới do Đại hội VI đề ra là đúng đắn, bước đi của công cuộc đổi mới về cơ bản là phù hợp.”

2. Kết quả bước đầu của công cuộc đổi mới

* Thành tựu 3 chương trình kinh tế lớn…

- Về lương thực, thực phẩm

+ Từ chổ thiếu ăn triền miên, năm 1988 phải nhập 45 vạn tấn gạo.

+ Đến năm 1989, đáp ứng nhu cầu trong nước có dự trữ và xuất khẩu.

(Sản xuất lương thực năm 1988 đạt 19,5 triệu tấn, Năm 1989 đạt 21,4 triệu tấn)

- Hàng hóa trên thị trường: nhất là hàng tiêu dùng

+ Dồi dào chủng loại, đa dạng mẫu mã, chất lượng tốt. Lưu thông tương đối thuận lợi.

+ Kiềm chế lạm phát: 1986 là 20%; 1990 là 4,4% Bước đầu hình thành nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước.

*Về Kinh tế đối ngoại, hệ thống chính trị:

- Kinh tế đối ngoại: phát triển, mở rộng hơn về quy mô và hình thức.

+ Năm 1986- 1990, hàng hóa xuất khẩu tăng gấp 3 lần.

+ Từ năm 1989, thêm các mặt hàng: gạo, dầu thô và các mặt hàng mới khác…xuất khẩu 1,5 triệu tấn gạo, nhập khẩu giảm đáng kể tiến đến cân bằng giữa xuất và nhập khẩu.

- Hệ thống chính trị:

+ Bộ máy nhà nước ở các cấp được sắp xếp lại.

+ Dân chủ được phát huy...

* Khó khăn, yếu kém:

- Kinh tế còn mất cân đối…lạm phát còn ở mức cao, lao động còn thiếu việc làm.

- Tình trạng tham nhũng, nhận hối lộ, mất dân chủ…

- Tiền lương một số ngành chưa hợp lí…

Kết luận: Những thành tựu nói trên chứng tỏ đường lối đổi mới do Đại hội VI đề ra là đúng đắn, phù hợp.

* Hoạt động 3: cả lớp (nếu không đủ thời gian GV có thể cho HS làm bài tập ở nhà)

- GV: cho HS xem 1 đoạn phim khoảng 3 đến 5 phút về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0?

- GV: qua đoạn phim trên em hãy cho biết cảm nhận của mình ?

- HS: suy nghĩ và tự đưa ra ý trả lời, các bạn khác bổ sung...

- GV: gợi ý: theo em VN phải làm gì để thực hiện có hiệu quả công cuộc đổi mới hiện nay ?

- GV: như vậy công cuộc đổi mới của VN hiện nay cũng có thời cơ và thách thức, vậy thế hệ trẻ chúng ta phải làm gì giúp đất nước tiến lên ?

- HS: Tự liên hệ

- GV: Chốt: Như vậy công cuộc đổi mới của Đảng ta đến nay đã gần tròn 32 tuổi, XD và bảo vệ đất nước là nhiệm vụ lâu dài, thầy kêu gọi tất cả chúng ta hãy phấn đấu học tập rèn luyện thật tốt để có đủ hành trang XD và BV đất nước. Như Bác Hồ đã dạy « Non sông VN có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc VN có sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu »

3. Công cuộc đổi mới đi lên CNXH và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

- Đặt ra yêu cầu:

+ Đảng ta phải thực hiện quyết liệt hơn nữa công cuộc đổi mơi đi lên XHCN.

+ Tiếp thu những thành tựu KHCN, đặc biệt tiếp thu và thực hiện có hiệu quả cuộc CMCN 4.0 trên mọi lĩnh vực đời sống XH.