Borax còn gọi là hàn the, là khoáng chất dạng tinh thể

Giải Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 9: Ôn tập chương 2

Câu 4 trang 47 Hóa học 10: Borax (Na₂B₄O₇.10H₂O), còn gọi là hàn the, là khoáng chất dạng tinh thể. Nhờ có khả năng hoà tan oxide của kim loại, borax được dùng để làm sạch bề mặt kim loại trước khi hàn, chế tạo thuỷ tinh quang học, men đồ sứ... Một lượng lớn borax được dùng để sản xuất bột giặt.

a) Nêu vị trí trong bảng tuần hoàn của mỗi nguyên tố có trong thành phần của borax và viết cấu hình electron của nguyên tử các nguyên tố đó.

b) Sắp xếp các nguyên tố trên theo chiều bán kính nguyên tử tăng dần.

c) Sắp xếp các nguyên tố trên theo chiều độ âm điện giảm dần. Giải thích dựa vào quy luật biến thiên trong bảng tuần hoàn.

Lời giải:

a) Từ công thức của borax là Na₂B₄O₇.10H₂O ta xác định được thành phần của borax gồm các nguyên tố sau: Na, B, O, H.

+ Nguyên tố Na nằm ở ô 11, chu kì 3, nhóm IA. Cấu hình electron của nguyên tử Na là 1s² 2s² 2p⁶ 3s¹.

+ Nguyên tố B nằm ở ô 5, chu kì 2, nhóm IIIA. Cấu hình electron của nguyên tử B là 1s² 2s²2p¹.

+ Nguyên tố O nằm ở ô 8, chu kì 2, nhóm VIA. Cấu hình electron của nguyên tử O là 1s² 2s² 2p⁴.

+ Nguyên tố H nằm ở ô 1, chu kì 1, nhóm IA. Cấu hình electron của nguyên tử H là 1s¹.

b) Hai nguyên tố H và Na cùng thuộc nhóm IA nên bán kính nguyên tử của H (chu kì 1) < Na (chu kì 3).

Hai nguyên tố B và O cùng thuộc chu kì 2 nên bán kính nguyên tử B > O.

⇒ Chiều bán kính tăng dần: H, O, B, Na

c) Hai nguyên tố H và Na cùng thuộc nhóm IA nên độ âm điện H > Na do trong 1 nhóm A, độ âm điện giảm dần từ trên xuống dưới.

Hai nguyên tố B và O cùng thuộc chu kì 2 nên độ âm điện O > B do trong một chu kì độ âm điện tăng từ trái qua phải.

Nguyên tử H có độ âm điện lớn hơn B vì khả năng hút electron của H lớn hơn B.

⇒ Chiều độ âm điện giảm dần là: O > H > B > Na