Lý thuyết Lịch Sử 10 Cánh diều Bài 5: Khái niệm văn minh
Haylamdo sưu tầm và biên soạn lý thuyết Lịch Sử lớp 10 Bài 5: Khái niệm văn minh sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 10.
Lý thuyết Lịch Sử 10 Cánh diều Bài 5: Khái niệm văn minh
1. Khái niệm văn hóa, văn minh
a. Khái niệm
- Văn hóa:
+ Là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.
+ Xuất hiện đồng thời cùng với loài người.
Lửa là một trong những thành tựu văn hóa của người nguyên thủy
- Văn minh:
+ Là trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người, tức là trạng thái phát triển cao của nền văn hoá. Văn minh còn có nghĩa là đã thoát khỏi thời kì nguyên thuỷ.
+ Trên cơ sở nền văn hóa thời nguyên thủy, đến giai đoạn xuất hiện nhà nước và chữ viết, loài người tiến vào thời kì văn minh.
Chữ tượng hình của người Ai Cập cổ đại là biểu hiện của văn minh
b. So sánh văn hóa và văn minh:
Văn hóa |
Văn minh |
|
Giống nhau |
- Đều là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong tiến trình lịch sử. |
|
Khác nhau |
- Bao gồm toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra từ khi xuất hiện cho đến nay. |
- Là những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra trong giai đoạn phát triển cao của xã hội. |
2. Khái quát tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ - trung đại
- Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành từ khoảng nửa sau thiên niên kỉ IV TCN ở khu vực Đông Bắc châu phi và Tây Nam Á
- Trong thời kì cổ đại:
+ Ở phương Đông hình thành 4 trung tâm văn minh lớn là Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Hoa và Ấn Độ. Điểm chung nổi bật là cả bổn nền văn minh này đều hình thành trên lưu vực của các dòng sông lớn.
+ Ở phương Tây, có hai nền văn minh lớn là Hy Lạp và La Mã. Điểm chung của hai nền văn minh này là hình thành ven biển, đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai khô cằn,... nên khi có công cụ lao động bằng kim loại mới xuất hiện nền văn minh
- Đến thời kì trung đại:
+ Ở phương Đông, văn minh Ấn Độ và Trung Hoa tiếp tục được phát triển đến khi bị các nước thực dân phương Tây xâm lược và đô hộ (cuối thế kỉ XIX)
+ Ở phương Tây, thời hậu kì trung đại,văn minh thời Phục hưng được phục hồi trên cơ sở văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại.
- Trong lịch sử thế giới cổ - trung đại đã tồn tại những nền văn minh khác nhau, nhưng những nền văn minh này không hoàn toàn biệt lập. Thông qua các hoạt động, như: chiến tranh,buôn bán, truyền giáo… các nền văn minh này đã có sự tiếp xúc, ảnh hưởng lẫn nhau.
