Bài 45.4, 45.5, 45.6, 45.7, 45.8 trang 55 SBT Hóa học 9

---

Bài 45.4, 45.5, 45.6, 45.7, 45.8 trang 55 SBT Hóa học 9

Bài 45.4 trang 55 Sách bài tập Hóa học 9: Chất hữu cơ A chứa các nguyên tố C, H, O có khối lượng mol phân tử là 60 gam/mol. Đốt cháy hoàn toàn 3 gam A rồi cho sản phẩm thu được qua bình 1 đựng H₂SO₄ đặc, sau đó qua bình 2 đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư. Sau phản ứng thấy khối lượng bình 1 tăng thêm 1,8 gam, ở bình 2 có 10 gam kết tủa.

a) Hãy xác định công thức phân tử của A.

b) Viết các công thức cấu tạo có thể có của A, biết A làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

Lời giải:

a) Chất A chứa C, H, O khi đốt cháy sẽ sinh ra CO₂ và H₂0. Khi qua bình 1 đựng H₂SO₄ đặc thì H₂0 bị hấp thụ. Vậy khối lượng H₂0 là 1,8 gam. Qua bình 2 có phản ứng :

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓+ H₂0

Theo phương trình : n_CO2 = n_CaCO3 = 10/100 = 0,1 mol

Vậy khối lượng cacbon có trong 3 gam A là 0,1 x 12 = 1,2 (gam).

Khối lượng hiđro có trong 3 gam A là 0,1 x 2 = 0,2 (gam).

Khối lượng oxi có trong 3 gam A là 3 - 1,2 - 0,2 = 1,6 (gam).

Gọi công thức phân tử của A là C_xH_yO_z.

Ta có :

60 gam A → 12x gam C → y g H → 16z gam O

3 gam → 1,2 gam → 0,2 gam → 1,6 gam

x = 1,2x60/36 = 2; y = 60x0,2/3 = 4

z = 1,6x60/48 = 2

→ Công thức phân tử của A là C₂H₄O₂.

b) Vì A làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ nên A là một axit → Trong phân tử A có nhóm -COOH.

Vậy công thức cấu tạo của A là CH₃-COOH.

Bài 45.5 trang 55 Sách bài tập Hóa học 9: Tính khối lượng dung dịch axit axetic thu được khi lên men 50 lít rượu etylic 4°. Biết khối lượng riêng của rượu etylic là 0,8 g/ml và hiệu suất của quá trình lên men là 92%.

Lời giải:

Trong 50 lít rượu etylic 4° có 50/100 x 4 = 2(l) rượu nguyên chất

Vậy khối lượng rượu etylic có trong 50 lít rượu 4° là :

2 x 1000 x 0,8 = 1600 (gam)

Vì hiệu suất đạt 92% nên khối lượng rượu đã lên men là 1600x92/100 = 1472 (gam)

Số mol rươu đã lên men là 1472/46 = 32 (mol)

Phản ứng lên men :

C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

Vậy khối lượng của CH₃COOH tạo ra là :

60 x 32 = 1920 (gam).

Bài 45.6 trang 55 Sách bài tập Hóa học 9: Cho 9,7 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và axit A có công thức C_mH_2m+1COOH tác dụng với dung dịch NaOH 1M thì vừa hết 150 ml.

a) Xác định công thức phân tử của A. Biết tỉ lệ số mol của axit axetic và A trong hỗn hợp là 2 : 1

b) Tính thành phần % khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp X.

c) Viết công thức cấu tạo của A.

Lời giải:

Gọi số mol của CH₃COOH trong hỗn hợp là 2x.

Vậy số mol của C_mH_2m + 1COOH trong hỗn hợp là x.

Ta có : 2x x 60 + x(14m + 46) = 9,7 (1)

Phương trình hoá học của phản ứng giữa X với NaOH :

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂0

C_mH_2m + 1 COOH + NaOH → C_mH_2m + 1COONa + H₂O

Vậy x = 0,05 → số mol CH₃COOH là 2x = 2. 0,05 = 0,1.

Thay x = 0,05 vào phương trình (1), ta có :

2 x 0,05 x 60 + 0,05(14m + 46) = 9,7.

→ 0,7m + 6 + 2,3 = 9,7.

→ m = 2.

Công thức của axit phải tìm là C₂H₅COOH.

b) Khối lượng của axit axetic là 60 x 0,1 = 6 (gam).

Phần trăm khối lượng của CH₃COOH là : 6/9,7 x 100% ≈ 61,86%

Phần trăm khối lượng của C₂H₅COOH là : 100% -61,86% = 38,14%

c) Công thức cấu tạo của A:

Bài 45.7 trang 55 Sách bài tập Hóa học 9: Cho 30 gam axit axetic tác dụng với 92 gam rượu etylic có mặt H₂S04 đặc. Hãy tính số gam etyl axetat tạo thành, biết hiệu suất của phản ứng là 60%.

Lời giải:

Phương trình hoá học của phản ứng giữa CH₃COOH và C₂H₅OH :

Số mol CH₃COOH = 30/60 = 0,5 mol

Số mol C₂H₅OH = 92/46 = 2 mol

Vậy theo phương trình hoá học, số mol C₂H₅OH dư.

Giả sử hiệu suất đạt 100% => n_{etyl axetat} = n_{axit axetic} = 0,5 mol.

Vì hiệu suất đạt 60% nên số mol etyl axetat thu được là : 0,5 x 60/100 = 0,3 mol

Khối lượng etyl axetat thu được là 0,3 x 88 = 26,4 (gam)

Bài 45.8 trang 55 Sách bài tập Hóa học 9: Hỗn hợp X gồm hai axit hữu cơ có công thức tổng quát C_nH_2n+1COOH với n ≥0. Cho 13,4 gam hỗn hợp X tác dụng với dung dịch NaOH 1M thì vừa hết V ml. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 17,8 gam hỗn hợp muối khan.

- Xác định công thức phân tử của hai axit. Biết số mol của chúng trong hỗn hợp bằng nhau.

- Tính V và thành phần % khối lượng của mỗi axit trong hỗn hợp.

Lời giải:

Phương trình hoá học :

C_nH_2n+1COOH + NaOH → C_nH_2n+1COONa + H₂0

Gọi số mol của hai axit trong hỗn hợp là x.

13,4 + 22x = 17,8 => x = 0,2 => số mol của mỗi axit trong hỗn hợp là 0,1

Ta có công thức của 2 axit là C_aH_2a+1COOH (0,1 mol)

C_bH_2b+1COOH (0,1 mol)

Vậy : (14a + 46)0,1 + (14b + 46)0,1 = 13,4

=> 14a + 14b = 42 => a + b = 3

a = 1; b = 2 → CH₃COOH và C₂H₅COOH

m_CH3COOH = 0,1 x 60 = 6g

m_C2H5COOH = 0,1 x 74 = 7,4g

%m_CH3COOH = 6/13,4 x 100% ≈ 44,8%

%m_C2H5COOH = 100% - 44,8% = 55,2%