Giáo án bài Ôn tập phần văn học Lớp 12 kì 2 (Tiết 1) - Giáo án Ngữ văn lớp 12

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

 Tổ chức ôn tập văn học Việt Nam

I. ÔN TẬP VĂN HỌC VIỆT NAM

1. Những phát hiện khác nhau về số phận và cảnh ngộ của người dân lao động trong các tác phẩm Vợ nhặt (Kim Lân) và Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài). Phân tích nét đặc sắc trong tư tưởng nhân đạo của mỗi tác phẩm.

(GV hướng dẫn HS lập bảng so sánh. HS phát biểu từng khía cạnh. GV nhận xét và hoàn chỉnh bảng so sánh)

1. Vợ nhặt (Kim Lân) và Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài)

2. Các tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi đều viết về chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Hãy so sánh để làm rõ những khám phá, sáng tạo riêng của từng tác phẩm trong việc thể hiện chủ đề chung đó.

(GV hướng dẫn HS so sánh trên một số phương diện. HS thảo luận và phát biểu ý kiến)

2. Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi

Cần so sánh trên một số phương diện tập trung thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng:

+ Lòng yêu nước, căm thù giặc.

+ Tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất chống kẻ thù xâm lược.

+ Đời sống tâm hồn, tình cảm cao đẹp.

+ Những nét đặc sắc về nghệ thuật thể hiện: nghệ thuật kể chuyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, nghệ thuật xây dựng hình tượng và những chi tiết nghệ thuật giàu ý nghĩa,...

Bài viết cần tập trung làm rõ các ý sau:

1- Hiểu thế nào là chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong chiến đấu.

+ Không sợ giặc,  dám đánh giặc,  quyết thắng giặc

+ Yêu nước gắn liền với tinh thần quốc tế cao cả

+ Sẵn sàng xả thân vì sự nghiệp cứu nước.

+ Có đời sống tình cảm hài hoà,  phong phú,  đặt cái chung trên mọi quan hệ riêng tư.

2. Cách thể hiện nội dung chủ nghĩa anh hùng cách mạng có những nét riêng độc đáo trong khám phá và sáng tạo ″Rừng xà nu″ và ″Những đứa con trong gia đình″. 

+ ″Những đứa con trong gia đình″: Tác giả làm nổi bật hai nhân vật chiến và Việt sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng.  Chị em cùng các cô các chú du kích bắn chết thằng Mĩ trên dòng sông Định Thuỷ. Cả hai hăng hái tòng quân. Những câu nói của Chiến, Việt trong đêm ở nhà để ngày mai lên đường về đơn vị đã chứng minh cho ý chí của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Trong trận chiến đấu, Việt đã tiêu diệt một xe tăng của địch. Bị thương nặng nhưng ngón tay lúc nào cũng để ở vòng cò để sẵn sàng nổ song. Chi tiết không bàn thờ mỏ sang gủi nhà chú Năm thật cảm động. Người đọc vẫn nhận ra trách nhiệm của Chiến, Việt trước tình nhà, nghĩa nước và ″mối thù đè nặng ở trên vai″. Có một vài chi tiết khác như cuốn sổ gia đình, giọng hò của chú Năm... cũng là làm rõ nét đẹp của chủ nghĩa anh hùngn cách mạng của đồng bào miền Nam trong những ngày chiến đấu chống đế quốc Mĩ. 

+ ″Rừng xà nu″ của Nguyễn Trung Thành làm rõ đặc điểm của chủ nghĩa anh hùng cách mạng bằng chi tiết độc đáo. Đó là ″mười đầu ngón tay Tnú bốc cháy như mười ngọn đuốc″ khi bị kẻ thù đốt.

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

GV nêu câu hỏi:

Những nét độc đáo về phong cách nghệ thuật của Tô Hoài, Kim Lân, Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Thi.

HS phát biểu tự do, ngắn gọn.

Nét độc đáo về con người và phong cách nghệ thuật:

- Tô Hoài: Hóm hỉnh, sâu sắc, viết khỏe, bền, nhà văn của phong tục, tài dựng cảnh, tả người, tả sinh hoạt, nhà văn của Hà Nội, của thiếu nhi và của miền núi phía Bắc.

- Kim Lân: Hóm hỉnh, sâu sắc, viết ít, tinh; nhà văn của những thú chơi văn hóa đồng bằng Bắc Bộ, nhà văn của người nông dân miền Bắc trong cách mạng và kháng chiến chống Pháp. Ngôn ngữ sinh hoạt của nông dân thành ngôn ngữ văn  truyện đầy cá tính, góc cạnh; xây dựng tình huống truyện, đối thoại…

- Nguyễn Trung Thành: Nhà văn của Tây Nguyên, của miền núi, nhà văn suốt đời đi tìm và thể hiện người thật việc thật về những người anh hùng; con người lãng mạn lí tưởng; cảm hứng lãng mạn, sử thi bi tráng; từ nguyên mẫu hiện thực đến nhân vật anh hùng trong tác phẩm vẫn đảm bảo sự thống nhất cao độ.

- Nguyễn Thi: Từ nhà văn của những truyện ngắn trữ tình đến nhà văn – chiến sĩ, nhà văn của người nông dân Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước với phong cách hiện thực mãnh liệt.