Giáo án bài Bếp lửa (Tiết 1) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS Đọc và tìm hiểu chú thích:

- HD đọc

H/s đọc: to, rõ, chính xác, chậm rãi, tình cảm, lắng đọng...

- GV đọc mẫu - H/s đọc

H: Giới thiệu những nét chính về T/g?

I. Đọc - tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Chú thích (SGK/145)

a) Tác giả: Bằng Việt(Nguyễn Việt Bằng) sinh 1941.

Quê: Thạch Thất - Hà Tây- HN

- Làm thơ từ đầu 1960 và thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong KCCMĩ

- Hiện là chủ tịch hội liên hiệp VHNT Hà Nội.

H: Em hãy giới thiệu vài nét về tác phẩm?

- Y/c xem 1 số chú thích khó SGK

b) Tác phẩm:

“ Bếp lửa”sáng tác năm 1963 - T/g đang là sinh viên học ngành Luật ở Liên Xô

- Bài thơ được đưa vào tập "Hương cây- bếp lửa"(1968). Đây là tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

c) Chú thích khác (SGK/145)

HĐ2. HDHS đọc - hiểu văn bản:

- Em hãy cho biết thể loại của bài thơ.

H: Cho biết mạch cảm xúc của bài thơ?

II. Đọc- hiểu văn bản

1. Thể loại

- Thơ tự do: 8 tiếng/ câu

- Gieo vần: Vần chân và vần liền- theo cặp câu.

2. Mạch cảm xúc và bố cục:

a) Mạch cảm xúc của bài thơ: đi từ quá khứ đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm theo dòng hồi tưởng.

- Bài thơ là lời của người cháu ở nơi xa nhớ về bà và những kỉ niệm với bà, nói lên lòng kính yêu và những suy ngẫm về bà.

H: Tìm bố cục của bài thơ? Nội dung chính của từng phần?

b) Bố cục: Gồm 4 đoạn"

- Đ1: phần mở đầu: 3 dòng đầu

→ Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà.

- Đ2: 4 khổ tiếp: hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.

- Đ3: khổ 5: suy ngẫm về cuộc đời bà.

- Đ4: khổ cuối: khẳng đinh tình cảm của người cháu đã trưởng thành, đi xa song không nguôi nhớ bà.

- Học sinh đọc khổ thơ đầu tiên

H: Cháu nhớ bà, trong kí ức của người cháu có hình ảnh nào xuất hiện đầu tiên?

H: Hình ảnh “ một bếp lửa” lặp lại có tác dụng gì trong câu thơ?

H: Hình ảnh bếp lửa trong kí ức của cháu được miêu tả qua từ ngữ nào?

H: Từ láy "chờn vờn"" ấp iu" có tác dụng gợi hình và gợi cảm ntn?

(Từ "ấp iu" là sự kết hợp 2 từ "ấp ủ" và "nâng niu" em liên tưởng ntn về h/ả người nhóm bếp?)

H: Điều gì trong lòng người cháu cùng xuất hiện với bếp lửa nồng đượm?

H: Cách nói "biết mấy nắng mưa"hay ở chỗ nào? (Cách nói ẩn dụ → gợi ra cuộc đời vất vả lo toan của bà)

H: Em cảm nhận như thế nào về nội dung 3 câu thơ đầu?

3. Phân tích

a. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà

- Hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong kí ức"bếp lửa"

“Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm”

→ Điệp ngữ “một bếp lửa" diễn đạt 1 kỉ niệm rất riêng tư không mờ phai trong kí ức về hơi ấm gia đình.

- "chờn vờn" → từ láy tượng hình miêu tả h/ảnh ngọn lửa trong sương sớm → Gợi cảm giác ấm áp , quen thuộc trong mỗi gia đình ở một miền quê yên tĩnh.

- "ấp iu" → vừa gợi tả chính xác công việc nhóm bếp vừa gợi tả bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng chi chút của người nhóm lửa.

- Cùng xuất hiện với h/ả "bếp lửa" là tình cảm "Cháu thương bà…nắng mưa"

⇒ H/ả bếp lửa trong kí ức đã đưa cháu trở về với nỗi nhớ thương bà, gọi về kỉ niệm những năm tháng tuổi thơ bên bà .