Giáo án bài Đoàn thuyền đánh cá (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 9

HĐ1. HDHS đọc hiểu văn bản (tiếp)

- Hs đọc diễn cảm khổ thơ tiếp theo

H: Tìm những chi tiết, h/ả m/t cảnh đoàn thuyền trên biển?

H: Tác giả sử dụng các biện pháp nt nào để miêu tả cảnh đánh cá trên biển đêm?

H: Cảnh đoàn thuyền trên biển hiện lên ntn qua các h/ả ấy?

II. Đọc hiểu văn bản tiếp:

b) Cảnh đánh cá trên biển đêm:

* Hình ảnh con thuyền trên biển :

“ Thuyền ta lái.....trăng

………………vây giăng”

- NThuật:

   + Nói quá, nhân hoá, bút pháp lãng mạn làm cho con thuyền nhá bÐ trở nên kì vĩ, khổng lồ, hoà nhập vào thiên nhiên, vũ trụ.

   + Sử dụng các động từ như “lướt, đậu, dò,giàn đan..” gợi không khí lao động khẩn trương, đoàn kết. Con thuyền ra khơi có gió làm lái, trăng làm buồm,dàn đan thế trận, bao vây, buông lưới...

- Cảm hứng lao động và cảm hứng thiên nhiên vũ trụ hoà hợp , công việc của người lao động đánh cá như gắn liền hài hòa với nhịp sống trời đất.

H: Vẻ đẹp của t/n và ng lao động hiện lên ntn?

H: Em nhận xét như thế nào về lời ca gọi cá trong nhịp trăng gõ thuyền?

H: Nhà thơ đã ca ngợi và thể hiện lòng biết ơn biển ntn ?

- " Ta hát bài ca... trăng cao" → bóng trăng in xuống mặt nước hòa vào sóng vỗ mạn thuyền cùng câu hát ngân vang của người đánh cá tạo thành bài ca lao động hân hoan tràn ngập niềm vui, niềm tin.

-" Biển cho ta cá... buổi nào"

- Nghệ thuật sao sánh, nhân hóa → Lời ca ngợi và biết ơn biển cả như lòng mẹ hiền hòa bao dung nuôi lớn bao thế hệ người dân trài.

H: Sự giàu có đẹp đẽ của cá trên biển được tả trong khổ thơ nào?

H: Trong đoạn thơ tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì? Qua những hình ảnh đẹp đẽ đó giúp em hình dung ra vùng biển Hạ Long như thế nào?

* Hình ảnh các loài cá:

"Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,

Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,

Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long"

- Nghệ thuật: liệt kê, nhân hoá, bút pháp lãng mạn ->Ca ngợi biển cả thanh bình, giàu có, với nhiều loài cá ngon nổi tiếng.

Biển đêm như sinh vật đại dương mà tiếng thở của nó là ánh sao lùa nước.

H: Công việc lao trên biển chuẩn bị kết thúc được khắc họa như thế nào?

* Hoạt động chuẩn bị trở về:

"Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng,

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.

Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông,

Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

- Kéo xoăn tay: từ ngữ gợi hình tả thực động tác kéo lưới tạo vẻ đẹp mạnh mẽ, rắn rỏi, khỏe khoắn.

- Kịp: Hoạt động khẩn trương gấp rút.

→ Xếp lưới buồm lên...nắng hồng" sự nhịp nhàng giữa lao động của con người với sự vận hành của vũ trụ. Con người muốn chia sẻ niềm vui bởi thành quả lao động mà họ đạt được”chùm cá nặng” với ánh bình minh.

⇒ trong ánh nắng ban mai rực rỡ, hiện lên hàng nghìn, hàng vạn con cá lấp lánh vẩy bạc, đuôi vàng xếp ăm ắp trên những con thuyền trở về.

H: Cảnh đoàn thuyền trở về đc m/t ntn? (t/g, k/g, cảnh vật)

Hãy so sánh khổ thơ cuối và khổ thơ đầu? Qua đó nhà thơ thể hiện ý nghĩa gì?

c) Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về:

- Khổ thơ cuối hụ ứng với khổ thơ đầu tạo hai cảnh đối xứng.Bài thơ kết thỳc bằng hỡnh ảnh đoàn thuyền đỏnh cỏ trở về trong ỏnh bỡnh minh rực rỡ

"Câu hát trăng buồm cùng gió khơi ...mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi"

H: Nhận xét gì về các câu thơ "câu hát căng buồm"? Về hình ảnh "đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời"? Hình ảnh" mắt cá huy hoàng" ?

- "Câu hát căng buồm" - lặp lại gần như toàn bộ câu thơ ở khổ thơ 1 → niềm vui thắng lợi sau một chuyến ra khơi may mắn, tôm cá đầy khoang

- "Đoàn thuyền...mặt trời" → hào hứng, chạy đua tốc độ với thời gian, với mặt trời, một ngày mới bắt đầu.

→ Hình ảnh " mắt cá huy hoàng" tưởng tượng sỏng tạo-> một tương lai huy hoàng đầy hứa hẹn đang chờ đợi những con người lao động

H: Nêu cảm nhận của em về cảnh đoàn thuyền trở về?

- Đoàn thuyền trở về trong khung cảnh một ngày mới bắt đầu, con ng¬ời chạy đua với thời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả to lớn.

HĐ2. HDHS tổng kết:

H: Cảm nhận của em về nội dung và nghệ thuật?

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Phương thức biểu đạt:b/c, m/t kết hợp với bút pháp lãng mạn.ss, ẩn dụ, nhân hoá, óc tưởng tượng bay bổng phong phú.

2. Nội dung:

- Qua bức tranh thơ tác giả cho ta thấy thiên nhiên thống nhất, hài hoà với con người . Con ngư¬ời lao động làm chủ thiên nhiên, làm chủ c/s .

* Ghi nhớ: SGKT 112