Giáo án Sinh học 12 Bài 35: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

Hoạt động 1: Tìm hiểu về môi trường sống và các nhân tố sinh thái.

GV: Yêu cầu HS đọc mục I SGK

+ Môi trường sống là gì?Trong thiên nhiên có những loại môi trường sống nào? Nêu ví dụ các sinh vật sống trong các loại môi trường?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trả lời.

GV: Nhận xét và bổ sung kiến thức.

GV: Nhân tố sinh thái là gì? Các nhân tố sinh thái bao gồm những nhân tố nào, ảnh hưởng ra sao tới sinh vật?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trả lời.

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI.

1. Môi trường sống:

- Môi trường sống là tất cả các nhân tố bao quanh sinh vật, có tác động tực tiếp hoặc gián tiếp tới sinh vật, làm ảnh hưởng đến sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và những hoạt động khác của sinh vật.

- Các loại môi trường sống: Môi trường trên cạn, môi trường nước,  và môi trường sinh vật.

2. Nhân tố sinh thái:

- Nhân tố sinh thái là tất cả những nhân tố trong môi trường sống có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sinh vật.

- Các loại nhân tố sinh thái: Nhân tố vô sinh và nhân tố hữu sinh

Hoạt động 2: Tìm hiểu giới hạn sinh thái và ổ sinh sinh thái.

 GV: Yêu cầu HS:

- Nghiên cứu hình 35.1 và cho ví dụ về giới hạn sinh thái của sinh vật?

- Thế nào là giới hạn sinh thái? Cá rô phi ở Việt Nam có giới hạn sinh thái như thế nào? Nhiệt độ thuận lợi? Điểm gây chết?

- Từ ví dụ trên hãy rút ra kết luận về giới hạn sinh thái của mỗi sinh vật?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trang 151, thảo luận nhóm và trả lời.

GV: Nhận xét và bổ sung để hoàn thiện kiến thức.

GV: Thế nào là ổ sinh thái? Nêu một số ví dụ về ổ sinh thái?

HS: Nghiên cứu thông tin SGK trang 152 và trả lời.

GV: Phân biệt ổ sinh thái với nơi ở?

HS: thảo luận nhóm và trả lời.

II. GIỚI HẠN SINH THÁI VÀ Ổ SINH THÁI.

1. Giới hạn sinh thái.

- Giới hạn sinh thái là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà trong khoảng đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian.

- Trong giới hạn sinh thái có:

+ Khoảng thuận lợi là khoảng của nhân tố sinh thái ở mức độ phù hợp, đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng sống tốt nhất.

+ Khoảng chống chịu là khoảng các nhân tố sinh thái gây ức chế cho hoạt động sinh lí của sinh vật.

VD1: Loài cá rô phi ở nước ta có giới hạn sinh thái nhiệt độ 5⁰ – 42⁰C. Nhiệt độ 5⁰C là gới hạn dưới, 42⁰C là gới hạn trên, nhiệt độ thuận lợi cho cá rô phi phát triển là 20⁰ – 35⁰C.

VD2: Hầu hết cây trồng nhiệt đới có giới hạn nhiệt độ từ O⁰C – 40⁰C . Nhiệt độ thuận lợi cho cây quang hợp tốt nhất là 20 – 30⁰C

VD3: Đa số thực vật có giới hạn về ánh sáng ở bước sóng từ 3600A⁰ – 7600A⁰  giúp cây xanh quang hợp tốt nhất

2. Ổ sinh thái:

- Ổ sinh thái của một loài là “không gian sinh thái’’ mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong giới hạn về sinh thái cho phép loài đó tồn tại và phát triển.

- Nơi ở chỉ là nơi cư trú của sinh vật

VD: Tổ chim là nơi ở nhưng ổ sinh thái của chim là tất cả những nhân tố sinh thái(thức ăn, kẻ thù, bạn tình, nhiệt độ, độ ẩm ….) giúp cho chim tồn tại và phát triển.

- VD: SGK.