Giáo án Sinh học 9 Bài 43: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên đời sống sinh vật

- Bao gồm những cây sống nơi quang đãng, thảo nguyên, rừng thưa, đồng ruộng.....

- Có cường độ quang hợp cao dưới ánh sáng mạnh

- Hô hấp mạnh

- Thoát hơi nước cao trong điều kiện ánh sáng mạnh và ngược lại

- Gồm những cây sống nơi ít ánh sáng và ánh sáng tán xạ chiếm chủ yếu như ở tán rừng, hang động....

- Có cường độ quang hợp yếu

- Hô hấp yếu

- Thoát hơi nứơc kém.

- HS nghiên cứu thông tin I SGK

- HS quan sát tranh H 43 SGK

- HS nghiên cứu VD 1,2,3

? Nhiệt độ đã ảnh hưởng tới đặc điểm nào của sinh vật như thế nào?

- GV y/c các nhóm trình bày:

- GV chốt kiến thức cơ bản:

+ Đối với TV:

 - ảnh hưởng tới hình thái: phiến lá, mô giậu, tầng cutin dày....

 - ảnh hưởng tới đặc điểm sinh : Rụng lá vào mùa khô.....

+ Đối với ĐV:

 - ảnh hưởng tới hình thái: Lông dày,kích thước lớn

 - ảnh hưởng tới tập tính: di cư, ngủ đông....

* GV mở rộng:

 - Nhiệt độ là yếu tố giới hạn quyết định vùng phân bố của SV ( VD: Gấu trắng sống ở Bắc Cực; Lạc Đà sống ở hoang mạc khô

 - Nhiệt độ ảnh hưởng tới sự sinh sản.VD Cá Chép chỉ đẻ trứng khi nhiệt độ thấp hơn 15°C; Chuột Nhắt sinh sản mạnh ở t° 18°C và ngừng sinh sản ở t° 30°C

? ảnh hưởng của nhiệt độ đã hình thành nên các nhóm SV như thế nào?

? Thế nào là SV biến nhiệt? Thế nào là SV Hằng nhiệt?

GV mở rộng:

- SV biến nhiệt thích nghi sự thay đổi của t° bằng cách: Thay đổi t° cơ thể theo t° môi trường hoặc điều chỉnh t° ở mức nhất định.

VD: Châu chấu khi không hoạt động t° cơ thể là: 17°C đến 20°C; khi bay có t° cơ thể là: 30°C đến 37°C

- SV hằng nhiệt thích nghi sự thay đổi nhiệt độ bằng cách: điêù hoà thân nhiệt ( sinh nhiệt = toả nhiệt)

- GV yêu cầu HS quan sát hình SGK → Nhận xét.

- Đv hằng nhiệt sống ở nơi có t° thấp thì các phần: tai, đuôi, mỏ có kích thước nhỏ hơn các phần đó của ĐV sống ở nơi nóng → Để góp phần hạn chế sự toả nhiệt của ĐV và ngược lại.

I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật.

- Nhiệt độ môi trường ảnh hưởng tới hình thái, hoạt động sinh lí của sinh vật.

- VD : SGK

VD khác: Mọt bột ăn nhiều ở t° 25°C và ngừng ăn ở t° 8°C

- Hình thành nhóm sinh vật biến nhiệt và sinh vật hằng nhiệt.

 + Nhóm SV biến nhiệt: Nhiệt độ cơ thể phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường

 + Nhóm SV hằng nhiệt: Nhiệt độ cơ thể không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường.

Hoạt động 2

- HS nghiên cứu thông tin II SGK

- Quan sát tranh H 43.3 SGK

- HS thảo luận nhóm → Trả lời các câu hỏi

? Độ ẩm ảnh hưởng đến đời sống sinh vật như thế nào?

- Đại diện nhóm trình bày

- Yêu cầu nêu được:

+ ảnh hưởng tới đặc điểm hình thái; sinh lí; quá trình sinh trưởng và sinh sản.

+ VD: TV vùng sa mạc:

- có bộ rễ phát triển ( Lan rộng: 30m, ăn sâu 16m để hút nước )

- Lá biến thành gai, lá hình kim...

- Thân mọng nước...

+ HS tìm các VD khác....

- GV liên hệ: ? Trong sản xuất người ta có biện pháp kĩ thuật gì để tăng năng suất cây trồng và vật nuôi.(hs: Cung cấp điều kiện sống, Đảm bảo thời vụ)

- HS thảo luận nhóm để hoàn thành bảng 43.2 SGK

- Đại diện nhóm trình bày

- Nhóm khác bổ sung

- GV chốt kiến thức.

II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật.

- TV và ĐV đều mang nhiều đặc điểm hình thái, sinh lí thích nghi môi trường có độ ẩm khác nhau.

- Hình thành các nhóm sinh vật:

+ TV:

 Nhóm ưa ẩm

 Nhóm ưa hạn

+ ĐV: Nhóm ưa ẩm

Nhóm ưa khô.