Lý thuyết Lịch Sử 9 Bài 20: Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay - Chân trời sáng tạo
Haylamdo biên soạn tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 9 Bài 20: Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay sách Chân trời sáng tạo hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh lớp 9 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 9.
Lý thuyết Lịch Sử 9 Bài 20: Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay - Chân trời sáng tạo
1. Trật tự thế giới cuối thế kỉ XX
- Trật tự hai cực I-an-ta chịu sự chi phối của hai và Mỹ siêu cường Liên Xô sụp đổ cùng với sự tan rã của Liên bang Xô viết.
- Những năm cuối thế kỉ XX, trật tự thế giới dẫn được định hình theo xu hướng đơn cực, trong đó, Mỹ là siêu cường duy nhất. Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga có vai trò, ảnh hưởng nhất định trong phạm vi khu vực.
- Trong khoảng 10 năm cuối thế kỉ XX, trong quan hệ giữa các cường quốc không xuất hiện những bất đồng gay gắt đến mức gây tổn hại cho thế giới và trật tự đơn cực.
- Tuy nhiên, xu hướng hình thành trật tự đơn cực chi tồn tại trong thời gian ngắn. Trật tự thế giới dân chuyển sang xu hướng mới vào đầu thế kỉ XXI.
2. Xu hướng hình thành trật tự thế giới mới vào đầu thế kỉ XXI
- Bước sang thế kỉ XXI, tình hình thế giới có những biến động phức tạp, ảnh hưởng đến xu hướng hình thành trật tự thế giới.
+ Sáng ngày 11-9-2001, tổ chức khủng bố An Kê-đa đã tấn công vào toà tháp đôi của Trung tâm Thương mại thế giới và trụ sở của Bộ Quốc phòng Mỹ gây ra thiệt hại nặng nề về người và của. Cho rằng chính quyền Áp-ga-ni-xtan (Afghanistan) và I-rắc (Iraq) dung dưỡng các thế lực khủng bố, từ năm 2001, Mỹ đã trực tiếp tiến hành chiến tranh can thiệp vào hai nước này. Hành động của Mỹ đã phản ánh tham vọng thiết lập trật tự thế giới đơn cực.
+ Chiến tranh và khủng hoảng tài chính 2008-2009 làm suy giảm sức mạnh kinh tế-quân sự của Mỹ.
- Từ thập niên thứ hai của thế kỉ XXI đến nay, xu hướng hình thành trật tự thế giới đa cực dẫn được thể hiện rõ với nhiều trung tâm cạnh tranh với nhau.
+ Trung Quốc “trỗi dậy” mạnh mẽ về kinh tế, quân sự, thực hiện chiến lược “Vành đai, con đường” nhằm tạo ra hệ thống kinh tế mới lấy Trung Quốc làm trung tâm.
+ Nga cố gắng khôi phục vị thế cường quốc hàng đầu thế giới, thực hiện các động thái nhằm chống lại xu hướng mở rộng về phía đông của NATO.
+ Liên minh châu Âu trở thành một lực lượng đủ sức cạnh tranh với các cường quốc.
+ Ấn Độ, Nhật Bản cũng tham gia vào quá trình cạnh tranh quyền lực.