SBT Ngữ Văn 9 Bài tập 4 trang 31 - Kết nối tri thức
Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:
Giải SBT Ngữ Văn 9 Bài tập 4 trang 31 - Kết nối tri thức
Bài tập 4 trang 31 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Đọc đoạn trích sau trong vở bi kịch Yêu Ly của Lưu Quang Thuận và trả lời các câu hỏi:
HỒI THỨ BA
(Giữa dòng Câu Giang sóng gợn, Khánh Kỵ đứng trên mũi thuyền với Yêu Ly, sau lưng có ngọn cờ thêu chữ Suý. Quân chèo ở lái và mũi. Tả hữu hai bên.)
LỚP II
Khánh Kỵ, Yêu Ly, Tham mưu, tả hữu, quân chèo
(Lược dẫn: Yêu Ly cầm giáo đứng sau Khánh Kỵ. Khi thuyền tập trận đang băng băng lướt theo hướng gió, Yêu Ly cũng lợi dụng sức gió, cầm giáo đâm Khánh Kỵ từ sau lưng. Quách tham mưu toan chém Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ can.)
Khánh Kỵ: – Người đứng đấy phải Yêu Ly?
(Yêu Ly bước tới trước mặt, Khánh Kỵ đặt tay lên vai Yêu Ly, nhìn im lặng)
Vừa đâm ta. trời ơi Yêu Ly, Yêu Ly!
Ta vũ dũng hãy còn thua sức đó.
Tay một cánh giỏi nương nhờ sức gió.
Ta mang danh dũng sĩ ở trên đời,
Giữa hôm nay không ngờ có một người
Đàm ngọn giáo ngập từ sau tới trước,
Xuyên Khánh Kỵ suốt từ lưng tới ngực,
Cánh tay này còn vũ dũng hơn ta.
Quách tham mưu: – Sao Khánh công lại có thể ôn hoà
Với một kẻ nấp sau lưng hành thích?
(Đưa kiếm chém Yêu Ly, Khánh Kỵ can)
Khánh Kỵ: – Không, không nên. Giờ đây ta sắp chết,
Dũng sĩ trên đời thiệt hết một tay.
Mạng Yêu Ly các người giết hôm nay
Là thiệt mất một ngày hai dũng sĩ.
Lời ta trối xin Tham mưu nhớ kĩ
Thả Ly về Ngô quốc tỏ lòng trung;
Ta thác đi chưa thỏa chí anh hùng
Nhưng chết dưới một bàn tay vũ dũng...
Đời ta hết giữa một ngày gió sóng
Thôi Tham mưu, ngài ở lại từ đây;
Mai sau ai còn nhắc Khánh Kỵ này
Sẽ không trách kẻ râu mày thấp kém.
(Quay mặt sang phía Yêu Ly)
Từ giã Yêu Ly, anh hùng khó kiếm,
Yêu Ly về bên ấy giúp Ngô gia,
Và chuyển giùm lời từ biệt của ta.
(Thò tay ra sau rút mũi giáo, gục xuống chết. Tham mưu bỏ kiếm, quỳ ôm xác Khánh Kỵ trong tay.)
Quách tham mưu: – Khánh chủ thở xong rồi hơi thở cuối,
Khắp chiến thuyền hãy kéo cờ tang
(Tiếng loa truyền to hai câu ấy)
Rạng ngày mai ta sẽ ngược Câu Giang
Về Kinh Bắc báo tin buồn lê thứ
Quân, lấy chăn gấm đắp lên mình Khánh chủ.
(Quân hầu làm theo lời)
Yêu tiên sinh, sẵn thuyền nhỏ đem theo
Và sẵn quân ngài đã tập chống chèo,
Ngài cho phép đưa ngài sang nước cũ,
Cho tỏ rạng lượng hải hà Khánh chủ.
(Mỉa mai)
Về bên Ngô thôi rực rỡ kì công...
(Nhìn lại thi hài)
Ôi cơ đồ công tử chửa làm xong!
(Quỳ ôm mặt bên thi hài)
Yêu Ly: (Bước ra mũi thuyền)
– Tròn nghĩa lớn đã trừ xong Khánh Kỵ,
Nhưng nam tử thân này ôi xét kĩ
Người đang tâm đem giết cả thê nhi
Tiếng bất nhân không còn giấu che gì,
Mưu việc lớn thân mình đem huỷ phá
Điều bất trí muôn đời không thể xoá
Mưu trả hàng dưới trướng xin câu dung,
Dịp tốt ra tay giết kẻ anh hùng
Điều bất tín sẽ truyền lưu miệng thế.
Trong kiếp sống thử còn chi đáng kể?
Ba điều kia xin trút bỏ cho ai?
Ngũ Viên ơi ta giờ đã lạc loài
Cùng quý hữu không còn mong tái ngộ...
Điều uỷ thác làm xong: nương sức gió
Ta vừa đâm Khánh Kỵ giữa phong ba,
Giữ vẹn lời cam kết lúc chia xa,
Nhưng khốn nỗi, lòng ta muốn cắn rứt!
Mơ bóng thê nhi nỗi niềm day dứt,
Bất tín trên đời, thêm bất trí, bất nhân.
Sống chi thêm cho sỉ nhục trăm phần?
Hỡi gươm báu giùm ta xong một kiếp!
(Nhật gươm đâm cổ chết)
Hạ màn
(Tổng tập văn học Việt Nam, tập 24, Hà Minh Đức sưu tầm, biên soạn,
NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000, tr. 1099 – 1101)
Câu 1 trang 33 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Yêu Ly hành thích Khánh Kỵ xuất phát từ động cơ gì?
Trả lời:
- Yêu Ly hành thích Khánh Kỵ xuất phát từ động cơ muốn giúp Ngô vương diệt trừ Khánh Kỵ (người đang nuôi ý định đoạt lại ngai vàng), đền ơn tri ngộ của Ngũ Tử Tư (Ngũ Viên), thoả mãn khát vọng lập công danh.
Trả lời:
- Mặc dù biết kẻ đâm mình là Yêu Ly nhưng Khánh Kỵ không thù oán, trách cứ hay trừng phạt mà còn ra lệnh cho quân sĩ đưa Yêu Ly trở về Ngô quốc để tỏ lòng trung với Ngô vương. Khánh Kỵ rất trân trọng và cảm phục tài năng của Yêu Ly. Ông cũng cảm phục ý chí, mưu lược và lòng trung nghĩa của Yêu Ly, Điều này cho thấy Khánh Kỵ là một con người biết trọng người tài, ứng xử cao thượng.
- Qua lời Khánh Kỵ, nhân vật Yêu Ly hiện lên như một người anh hùng, một dũng sĩ hiếm có.
Trả lời:
- Lời độc thoại của Yêu Ly trong phần cuối vở kịch cho thấy sự giằng xé nội tâm ở nhân vật. Yêu Ly nhận thấy, để thực hiện nghĩa lớn, mình đã phạm vào điều bất nhân, bất trí, bất tín: giết vợ con, tự huỷ hoại thân mình và giết người đã cưu mang, trọng đãi, tin tưởng mình. Khi việc lớn đã thành, nhân vật tự vấn lương tâm, nhận ra những tội lỗi, ngộ ra sự vô nghĩa của cuộc đời khi đã hi sinh những giá trị có ý nghĩa nhân văn.
- Để thực hiện được mưu đồ, Yêu Ly đã hi sinh rất nhiều thứ mà cuộc đời một con người luôn coi trọng: vợ con, bằng hữu, cơ thể lành lặn. Nhân vật trở thành người phi thường vì đã làm những điều người bình thường không chọn làm, cũng chính vì thế, ông ta cảm thấy “lạc loài” tự thấy trong kiếp sống “chẳng còn chi đáng kể” khi trở thành kẻ bất trí, bất nhân, bất tín, không xứng đáng sống trong cõi đời.
Câu 4 trang 34 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Chỉ ra những xung đột của vở kịch được thể hiện qua đoạn trích.
Trả lời:
- Qua đoạn trích, ta nhận ra xung đột của toàn bộ vở kịch. Đó là xung đột giữa khát vọng lập công với tình cảm gia đình, tình tri kỉ,... Nói một cách khái quát, vở kịch đề cập đến xung đột giữa lí tưởng và đạo đức của con người.
Trả lời:
- Cái chết của Yêu Ly khẳng định ý nghĩa của những giá trị nhân văn như tình chồng vợ, cha con, tri kỉ,... Yêu Ly chọn cái chết bởi nhận thấy sự vô nghĩa khi hi sinh những điều quý giá đối với con người. Hiệu ứng thanh lọc của bi kịch trong vở Yêu Ly là sự thức tỉnh ở người đọc những tình cảm tốt đẹp, cao thượng.
Lời giải sách bài tập Ngữ Văn 9 Bài 5: Đối diện với nỗi đau hay khác: