Soạn bài Tây Tiến (trang 8, 9, 10) - Chân trời sáng tạo
Với soạn bài Tây Tiến trang 8, 9, 10 Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 10.
Soạn bài Tây Tiến (trang 8, 9, 10) - Chân trời sáng tạo
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 8 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn biết gì về vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp? Hãy chia sẻ với mọi người.
Trả lời:
Nói tới vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp, tôi nghĩ tới chiến dịch Điện Biên Phủ. Chiến thắng của chiến dịch Điện Biên Phủ đã giáng một đòn chí mạng vào nền móng của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, đánh dấu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới.
* Đọc văn bản
1. Tưởng tượng: Từ láy “chơi vơi” giúp bạn cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ của nhà thơ?
Trả lời:
- Từ láy "chơi vơi" giúp tôi cảm nhận nỗi nhớ của nhà thơ là một nỗi nhớ thấp thỏm, nhớ mà không rõ cụ thể nhớ thứ gì.
2. Tưởng tượng: Đoạn thơ này giúp bạn hình dung như thế nào về hình ảnh thiên nhiên rừng núi?
Trả lời:
- Hình ảnh thiên nhiên rừng núi ở đoạn thơ này hiện lên đầy sự gai góc, hiểm trở, hoang dã.
3. Suy luận: Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ? Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm gì đối với người lính Tây Tiến?
Trả lời:
- Hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ cho thấy người lính phải chịu sự gian khổ, cùng cực nhưng có một ý chí phi thường cùng tâm hồn lãng mạn.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Văn bản nói về hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Pháp đầy hào hùng và hào hoa. Hình ảnh người lính mang đầy chất trữ tình nhưng không kém phần mạnh mẽ.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Xác định bố cục bài thơ và nội dung chính của từng đoạn. Từ đó, chỉ ra mạch cảm xúc của bài thơ.
Trả lời:
- * Bố cục và nội dung chính của từng đoạn:
- Đoạn 1: Từ đầu... thơm nếp xôi (14 câu đầu): Khung cảnh thiên nhiên phía Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến.
- Đoạn 2: Tiếp... hoa đong đưa (8 câu tiếp theo): Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước thơ mộng.
- Đoạn 3: Tiếp... độc hành (8 câu tiếp theo): Chân dung người lính Tây Tiến.
- Đoạn 4: Phần còn lại: Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.
* Mạch cảm xúc của bài thơ: mạch hồi tưởng, từ thực tại vọng về miền hoài niệm, sau đó lại trở về với thực tại.
Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Liệt kê các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả và nêu tác dụng của chúng. Xác định chủ thể trữ tình và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
Trả lời:
- * Những dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả:
- Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
- Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
* Chủ thể trữ tình: người lính Tây Tiến.
* Cảm hứng chủ đạo: cảm hứng lãng mạn, cảm hứng bi tráng.
Câu 3 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn 1. Chỉ ra một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ.
Trả lời:
- * Bức tranh thiên nhiên trong đoạn 1:
- Hùng vĩ, dữ dội, hoang dã:
+ Hiểm trở, núi trùng điệp, độ cao ngất trời: khúc khuỷu, thăm thẳm, cồn mây, súng ngửi trời, ngàn thước lên cao ngàn thước xuống.
+ Linh thiêng, huyền bí, dữ dội, hoang vu: gầm thét, oai linh.
- Thơ mộng, trữ tình: Mường Lát hoa về trong đêm hơi, Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
* Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn 1:
- Vượt qua gian khó, nhọc nhằn, nguy hiểm: đối mặt với mưa rừng, sương đêm, thác gầm, cọp đe dọa.
- Bi tráng, coi thường cái chết: dãi dầu không bước nữa, bỏ quên đời.
- Ngang tàng, tinh nghịch, đậm chất lính: cách diễn đạt súng ngửi trời cho thấy sự tếu táo, hồn nhiên.
- Tình cảm, lãng mạn, mơ ước cuộc sống bình yên: người lính nhớ tới hình ảnh cơm lên khói, mùi thơm của nếp xôi.
* Một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ:
- Sử dụng các câu thơ toàn thanh trắc hoặc thanh bằng tạo cảm giác về sự gân guốc, khúc khuỷu, hiểm trở của dãy núi hoặc cảm giác bình yên của hình ảnh ngôi nhà trong mưa (Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm; Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi). Cách sử dụng các câu thơ toàn thanh trắc hoặc thanh bằng cũng giống cách sử dụng những gam màu trong hội họa: giữa những gam màu nóng, tác giả sử dụng gam màu lạnh làm dịu cả khổ thơ.
- Sử dụng biện pháp đối:
- Đối hình ảnh trong một câu thơ: Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống.
- Đối hình ảnh trong đoạn thơ: Hình ảnh thiên nhiên dữ dội và hình ảnh sinh hoạt của người dân bình yên.
- Đối thanh điệu: Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm và Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.
- Sử dụng các từ láy có sức biểu cảm cao: chơi vơi, khúc khuỷu, thăm thẳm.
- Vần: đa dạng, kết hợp các vần lưng, vần chân liền, vần chân cách.
- Nhịp: chủ yếu là nhịp 4/3, 2/2/3.
Câu 4 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3. Vẻ đẹp của người lính trong đoạn này có gì khác so với đoạn 2?
Trả lời:
- * Vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3:
- Dáng vẻ: kì dị: không mọc tóc → gian khổ.
- Hình ảnh hùng tráng: mồ viễn xứ, áo bào thay chiếu, áo bào - cái chết sang trọng.
- Tâm hồn:
+ Ý chí, dũng cảm, trách nhiệm: tư thế dữ oai hùm; chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh.
+ Lãng mạn: nhớ về hình bóng người con gái (Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm).
* Hình ảnh người lính ở đoạn 2 hiện lên với sự vui vẻ của đêm liên hoan, của không gian nhộn nhịp, tưng bừng, đầy màu sắc, ánh sáng, của không gian ấm áp tình người. Trong khi đó, hình ảnh người lính ở đoạn 3 lại trở về với thường ngày: hành quân, chiến đấu, là những hình ảnh dữ dội, khốc liệt.
Câu 5 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bài thơ Tây Tiến giúp bạn hiểu thêm những gì về:
a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp?
b. Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người cũng như trong sáng tác thơ ca?
Trả lời:
- Bài thơ Tây Tiến giúp tôi hiểu thêm về:
a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp dẫu chịu nhiều gian khổ nhưng vẫn kiên cường, bất khuất, anh dũng và vẫn có một tâm hồn lãng mạn.
b. Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người: làm cho đời sống tâm hồn của con người trở nên phong phú, có chiều sâu; là động lực, điểm tựa để con người nhìn vào và phát triển.
- Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong sáng tác thơ ca: là chất liệu, cảm hứng cho các sáng tác thơ ca.