Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời - tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý - Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức
Haylamdo biên soạn tác giả tác phẩm bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ Văn lớp 10 Kết nối tri thức hay, chọn lọc, hy vọng sẽ giúp các bạn có thêm tài liệu tham khảo và nắm vững kiến thức về tác giả, tác phẩm bài Tác giả - tác phẩm: Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời.
Tác giả - tác phẩm: Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời - Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức
I. Tác giả văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Dân gian
II. Tìm hiểu tác phẩm Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
1. Thể loại: Sử thi
* Khái niệm
Sử thi là tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp, xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng để kể về một hoặc nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại.
* Đặc trưng
- Nội dung của sử thi có tính rộng lớn, kể về sự kiện trọng đại của quá khứ, biểu hiện toàn bộ đời sống văn hóa, lịch sử của cộng đồng, thể hiện quá trình vận động của tộc người đó qua các giai đoạn khác nhau.
- Nghệ thuật: sử thi là những câu chuyện kể văn xuôi xen lẫn văn vần, có sử dụng các yếu thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ, hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian.
* Phân loại sử thi
- Sử thi thần thoại: Đẻ đất đẻ nước, Ấm ệt luông, Cây nêu thần… kể về sự hình thành của thế giới, sự hình thành của muôn loài, sự hình thành các dân tộc…
- Sử thi anh hùng: Đăm Săn, Đăm Di, Xinh Nhã, Khinh Dú, Đăm Noi… kể về cuộc đời và sự nghiệp của các anh hùng.
2. Xuất xứ: Trích Đăm Săn sử thi Ê - đê
3. Tóm tắt:
Văn bản kể về cuộc hành trình trải qua nhiều khó khăn, hiểm nguy để đến được nhà Nữ Thần Mặt Trời và ngỏ lời với nàng của Đăm Săn.
4. Bố cục: Chia văn bản thành 3 đoạn
Đoạn 1: Từ đầu đến “bắt đầu động đậy”: Đăm Săn đến nhà Đăm Par Kvây, muốn Đăm Par Kvây cùng mình đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Đoạn 2: Tiếp theo đến “Tôi về đây”: Vượt qua nhiều chông gai, Đăm Săn đã đến được nơi ở của Nữ Thần Mặt Trời và bày tỏ mong muốn lấy nàng của mình.
Đoạn 3: Còn lại: Nữ Thần Mặt Trời từ chối khiến Đăm Săn buồn bã trở về ngay lúc mặt trời lên mà không đợi mặt trời lặn. Ngựa và Đăm Săn bị chìm
5. Giá trị nội dung:
- Ca ngợi sự mãnh mẽ, kiên cường, bất khuất của người anh hùng Đăm Săn
6. Giá trị nghệ thuật:
- Nghệ thuật so sánh, phóng đại:
- Các hình ảnh, sự vật được đem ra làm chuẩn so sánh được lấy từ thế giới thiên nhiên , từ vũ trụ bao la.
- Để cao tầm vóc lớn lao của người anh hung, khát vọng không có giới hạn cộng đồng Ê-đê về một tương lai hùng mạnh, thịnh vượng.
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
1. Hành trình đi bắt Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn.
* Đăm Săn đến nhà Đăm Par Kvây.
- Cảnh tiếp đón Đăm Săn:
+ tôi tớ trải dưới một chiếu trắng, trải trên một chiếu đỏ làm chỗ ngồi
+ thuốc sợi cả hòm đồng, thuốc lá cả sọt đại, trầu vỏ cả gùi to
+ đốt một gà mái ấp, giết một gà mái đẻ, giã gạo trắng như hoa ê pang, sáng như ánh mặt trời, nấu cơm mời khách
+ ché tuk da lươn, ché êbah M’nông
+ ai đi lấy nước cứ đi lấy nước, ai đánh chiêng cứ đánh chiêng, ai cắm cần cứ cắm cần
→ Cảnh tiếp đón quy củ, hoành tráng, có đầy đủ những đồ dùng, đồ ăn.
* Dự báo về hành trình tới nhà Nữ Thần Mặt Trời
- Rừng nhiều cọp, rắn
- đường đi hái cà, hái ớt người ta trồng chông lớn chông nhỏ
→ đường đi nhiều hiểm trở, chướng ngại.
* Lời khuyên của Đăm ParKvây với Đăm Săn
- Nước thì nhiều đỉa, rừng thì nhiều vắt, người ta chưa hề đem nhau đi vào đó bao giờ. Ven rừng đầy xương người. Trong rừng đầy xương bò, xương trâu. Biết bao tù trưởng nhà giàu, biết bao dũng tướng anh hùng đã bỏ mạng nơi đây. Rừng Đen đất nhão là nơi đã chôn vùi nhiều tù trưởng nhà giàu. Tôi cột diêng bằng thừng, tôi trói diêng bằng dây, tôi không cho diêng đi vào đấy đâu. Tôi xin cúng cầu phúc cho diêng một lợn, tôi xin tiễn chân diêng một trâu, tôi không cho diêng đi vào rừng thiêng của Nhà Trời đâu. Ở đấy, chông lớn nhiều như lông nhím, chông nhỏ nhiều như lông chó, con sóc nhảy vào thân nó cũng khó mà vẹn toàn nữa là!
* Thái độ của Đăm Săn khi nghe lời khuyên của Đăm Par Kvây
- Đăm Săn tỏ thái độ kiên quyết, quyết tâm và không sợ bất kì nguy hiểm nào.
* Cảnh tượng ngôi nhà Nữ Thần Mặt Trời
- Có bãi thả trâu, thả bò.
- Có sương mù bảo phủ
- Bờ rào làng Dưới giăng dây đồng, trên giăng dây sắt
- Cái thang trông như cầu vồng
- Cối giã gạo bằng vàng, chày cũng bằng vàng
- Tòa nhà dài dằng dặc, voi vây chặt sàn sân, chiêng xếp đầy ngoài nhà, cồng chất đầy nhà trong
- Tôi tớ trai gái như ong đi lấy nước, như vò vẽ đi chuyển hoa, các xà ngang xà dọc đều thếp vàng
→ Lung linh, đẹp đẽ, hào nhoáng.
* Hình ảnh Nữ Thần Mặt Trời
- Mặc váy ánh như sét, loáng như chớp
- Mái tóc vén bên tai
- Nàng từ trong buồng đi ra, cửa buồng liền bừng sáng
- Nàng đi trông như diều bay ó liệng, như nước lững lờ trôi cũng không bằng
- Thân hình như cái nụ tai, cổ như cổ công
=> vừa toát lên vẻ đẹp độc nhất, vừa toát lên sự quyền uy của nữ thần.
* Nữ Thần Mặt Trời từ chối Đăm Săn?
- Vì nếu nàng đi thì:
+ Lợn dưới gà trên, cọp tê giác ngựa trâu sẽ chết hết.
+ Chết cả người Kur, người Lào vì hết đất làm nương.
+ Chết cả người Ê-đê Ê-ga vì không có nước uống.
+ Chết cả gâm ghì cu xanh vì không có trái ăn.
+ Cây trong rừng sẽ tuyệt diệt, cây trên rú sẽ chết khô, lau lách sẽ ngừng đâm chồi, cỏ cây sẽ tàn lụi, đất đai sẽ nứt nẻ, sông suối sẽ cạn khô.
→ Nữ thần Mặt Trời rời đi, mặt đất sẽ không có sự sống, cây cối loài vật và con người sẽ bị hủy diệt.
2. Kết cục của Đăm Săn ở Rừng Sáp Đen
- Đam Săn đã chết lún trong Rừng Sáp Đen của bà Sun Y-rít. Anh đã sống tuyệt đẹp trong khát vọng và chiến công. Anh đã chết trong tư thế hiên ngang của người anh hùng bộ tộc. Cái chết bi tráng của Đăm Săn mang ý nghĩa bi kịch của lịch sử, của thời đại vô cùng sâu sắc. Hành động của Đăm Săn tuy có sức nổ công phá ghê gớm: anh đi bắt nữ thần Mặt Trời, trải qua bao gian nan khổ ải, anh đã đi tới nơi mà anh muốn, nhưng rốt cuộc, anh phải trả giá bằng máu.
- Bi kịch ấy mang màu sắc thời đại, nó nói lên mâu thuẫn gay gắt giữa khả năng hữu hạn và khát vọng vô hạn của người anh hùng. Mặc dù vậy, nhân vật Đam Săn mãi mãi là hình ảnh người anh hùng lý tưởng tuyệt đẹp của bộ tộc Ê-Đê xưa và nay. Trong tâm hồn con người Việt Nam, chàng dũng sĩ Đam Săn đời đời bất tử.
Học tốt bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời
Các bài học giúp bạn để học tốt bài Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời Ngữ văn lớp 10 hay khác: