Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù

---

Haylamdo biên soạn và sưu tầm bài văn mẫu cực hay gồm 10 bài văn phân tích mẫu được tuyển chọn từ các bài văn phân tích đạt điểm cao của học sinh trên cả nước giúp bạn đạt điểm cao trong bài thi môn Ngữ văn. Mời các bạn theo dõi:

Top 10 mẫu Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù (Hay nhất)

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù.

Đoạn văn tham khảo:

Dàn ý Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù

1. Mở đoạn:

- Giới thiệu yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn "Chữ người tử tù".

2. Thân đoạn:

- Yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn "Chữ người tử tù".

- Vai trò của yếu tố nghệ thuật ấy đối với tác phẩm.

3. Kết đoạn:

- Khẳng định ý nghĩa của yếu tố nghệ thuật.

 

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 1

Một yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù đó là không gian. Câu chuyện được miêu tả trong cảnh ngục tù, nơi chất chứa những cái xấu, cái ác. Phòng ẩm thấp, bẩn thỉu, đầy những phân gián, phân chuột… Vậy mà, giữa khung cảnh đấy, ánh sáng của ngọn đuốc trong đêm thắp lên làm bừng tỉnh viên quản ngục. Huấn Cao cho chữ viên quản ngục trong bộ dạng không thể thảm hơn nhưng khí phách toát ra khiến con người ta phải ngưỡng mộ, trầm trồ. Con người có thể chung sống với cái xấu nhưng không thể để cái xấu hòa vào mình. Cảnh cho chữ cũng vậy, như một lời minh chứng rằng, cái đẹp không thể tồn tại với cái xấu. Phải giữ được sự thiện lương dù trong hoàn cảnh nào.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 2

Trong “Chữ người tử tù” tình huống truyện xoay quanh cuộc gặp gỡ kỳ ngộ giữa Huấn Cao và quản ngục. Đó là một tình huống có tính chất éo le, kịch tính và ngang trái, bởi Huấn Cao là tử tù cò quản ngục là quản tù; Huấn Cao đứng đầu đội quân phiến loạn triều đình còn quản ngục lại là công cụ bảo vệ triều đình, đại diện cho triều đình. Huấn Cao là một anh hùng có chí khí, khí phách hiên ngang và có tài viết chữ thư pháp được ví như người tài lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa còn quản ngục mặc dù sống trong chốn cặn bã, lừa lọc, tàn nhẫn nhưng lại yêu cái đẹp, trọng người tài. Huấn Cao bị cầm tù về nhân thân nhưng tự do về thân cách còn quản ngục tự do về nhân thân nhưng lại bị cầm tù bởi nhân cách. Trên bình diện xã hội, họ ở hai chiến tuyến đối lập nhau, chính vì thế tình huống truyện càng gay gắt và kịch tính hơn. Tình huống truyện giúp cho cốt truyện phát triển từ cuộc gặp gỡ đến sự biệt đại của quản ngục cho Huấn Cao rồi đến sự hiểu nhầm của Huấn Cao trước tấm lòng của quản ngục để rồi sự trân trọng và quý mến khi nhận ra tấm lòng chân thành và sự biệt đãi của quản ngục, một người biết quý trọng người tài, yêu cái đẹp. Bằng tài năng và tấm lòng yêu con người, yêu cái đẹp. Nguyễn Tuân đã sáng tạo ra được tình huống truyện đặc sắc và hấp dẫn, chỉ có thể là một cây bút tài năng mới thành công như vậy. Chữ người tử tù luôn là một truyện ngắn hấp dẫn bởi giọng riêng của Nguyễn Tuân.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 3

Nghệ thuật miêu tả tương phản đối lập là một trong những yếu tố nghệ thuật đặc sắc làm nên thành công cho tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân. Trong tác phẩm, Nguyễn Tuân xây dựng nhân vật Huấn Cao với viên quản ngục trong thế đối lập với nhau. Xét trên phương diện địa vị xã hội, Huấn Cao là tên tử tù còn viên quản ngục lại là người đại diện cho nhà nước thống trị. Đặc biệt trong cảnh cho chữ, trật tự, kỉ cương trong nhà tù bị đảo ngược hoàn toàn. Người coi ngục và tử tù lúc này đã trở thành người cho chữ và người xin chữ. Quản ngục là kẻ thực thi quyền lực thì nay khúm núm, cúi đầu còn người tử tù lại hiên ngang viết những nét chữ tài hoa cuối cùng để thể hiện tấm lòng đối với người yêu cái đẹp. Thủ pháp tương phản đối lập thể hiện thông qua cặp nhân vật Huấn Cao – viên quản ngục trong cảnh cho chữ đã cho thấy sức mạnh của tình yêu thương và niềm say mê cái đẹp có thể cảm hóa và gắn kết con người với nhau.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 4

Không chỉ là nhà văn suốt đời đi tìm cái Đẹp, Nguyễn Tuân còn là một nhà chế tác tạo nên vẻ đẹp của những con chữ trong tác phẩm “Chữ người tử tù” in trong tập “Vang bóng một thời” của ông. Nghệ thuật sử dụng ngôn từ chính là một trong những yếu tố làm nên thành công cho tác phẩm. Để tái dựng lại không gian xưa cũ và không khí trang trọng, cổ kính, Nguyễn Tuân đã sử dụng rất nhiều từ hán Việt như: phiến trát, vàng son, hoa râm, tư lựu, hỗn loạn, tâm điền, nhất sinh, quyền thế, trung đường, tung hoành,… Bên cạnh đó, bằng cách sử dụng ngôn từ giàu sức gợi hình gợi cảm, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật màu sắc điện ảnh trong cảnh dỗ gông và cho chữ. Đồng thời, nghệ thuật ngôn từ độc đáo đã giúp nhà văn có thể tạo dựng nên chân dung sống động về nhân vật Huấn Cao – người nghệ sĩ tài hoa bậc nhất. Từ đó thể hiện thái độ trân trọng của nhà văn trước nét đẹp văn hóa cổ truyền của dân tộc và phẩm chất tốt đẹp của người nghệ sĩ.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 5

Cảnh cho chữ trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân được coi là một “cảnh tượng xưa nay chưa từng có”. Trước hết bởi hoàn cảnh diễn ra nó vô cùng đặc biệt: vào buổi đêm – trước khi Huấn Cao ra pháp trường đối mặt với cái chết. Huấn Cao đã viết chữ tặng viên quản ngục ngay trong ngục tù hôi hám, bẩn thỉu. Cái đẹp lại được sáng tạo giữa chốn hôi hám, nhơ bẩn; thiên lương cao cả lại toả sáng ở chính cái nơi mà bóng tối và cái ác đang ngự trị. Huấn cao – một người tù cổ đeo gông, chân vướng xiêng đang dậm tô những nét chữ tài hoa với một tư thế đĩnh đạc, hiên ngang. Viên quản ngục – người đại diện cho sự thống trị lại trong tư thế khúm núm, kính cẩn xin chữ. Tuy đối lập về hoàn cảnh nhưng họ lại bắt gặp sự đồng điệu giữa một con người tài hoa tạo ra cái đẹp và một người tiếp nhận, say mê cái đẹp. Qua đó, tác giả đã gửi gắm thông điệp: cái đẹp luôn toả sáng trong mọi hoàn cảnh, cái đẹp có sức cảm hoá và chiến thắng cái xấu, cái ác. 

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 6

Trong Chữ người tử tù, nhà văn Nguyễn Tuân đã rất thành công khi xây dựng hình tượng 2 nhân vật chính vừa đối lập lại vừa tương đồng: Huấn Cao - một kẻ tử tù, là đại diện cho tầng lớp bị trị và viên quản ngục đại diện cho tầng lớp cai trị. Sự đối lập giữa 2 nhân vật này còn được thể hiện ở mối quan hệ giữa người sáng tạo cái đẹp với người khát vọng cái đẹp, là người viết chữ đẹp và người muốn xin chữ. Tuy nhiên, ở hai nhân vật đều là những người biết quý trọng cái đẹp, khác với một số tác phẩm khác như tác phẩm “Chí Phèo” xây dựng hai nhân vật hoàn toàn đối lập như Chí Phèo với Bá Kiến. Đối với hình tượng Huấn Cao, Nguyễn Tuân đã sử dụng bút pháp lãng mạn, lí tưởng hóa, dựa vào nguyên mẫu là Chu thần Cao Bá Quát để khắc họa nên một nhân vật có vẻ đẹp toàn diện: vẻ đẹp của tài năng - tâm hồn - khí phách. Qua cách xây dựng đó, tác giả đã làm nổi bật một người có nhân cách đẹp dù người đó bị quy tội phản nghịch triều đình. Vẻ đẹp của Huấn Cao hiện lên lồng lộng giữa chốn ngục tù tăm tối. Hình tượng đó như ngầm khẳng định sự lấn át của cái đẹp, ánh sáng và cái thiện trước cái xấu, bóng tối và tội ác.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 7

Bằng cách vận dụng thủ pháp tương phản đối lập, Nguyễn Tuân đã xây dựng thành công cảnh tượng "xưa nay chưa từng có" trong tác phẩm "Chữ người tử tù". Thú viết chữ là bộ môn nghệ thuật cao sang, thường diễn ra trong lúc thảnh thơi, nhàn nhã nơi thư phòng sạch sẽ, thơm mùi giấy lụa, mực tàu. Vậy mà, người nghệ sĩ lại cho chữ trong không gian ngục tù với "buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột phân gián." Nhà tù ẩm thấp, bẩn thỉu bỗng chốc lại là nơi sáng tạo ra cái đẹp. Đặc biệt, đây còn là đêm cuối cùng trước khi Huấn Cao bị áp giải về kinh chịu án nên thời gian càng trở nên gấp rút, vội vàng. Sự đối lập trong không gian cho chữ với tính chất của bộ môn nghệ thuật này đã góp phần thể hiện quan niệm thẩm mĩ và quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân: cái đẹp - cái xấu, cái - cái ác luôn song hành tồn tại với nhau nhưng vượt lên trên những thứ nhuốc nhơ, đê hèn thì chân - thiện - mĩ luôn có sức sống mãnh liệt như tấm lòng của viên quản ngục và nét chữ của Huấn Cao chốn lao tù.

Phân tích một số yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù - mẫu 8

Cảnh cho chữ trong “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân được coi là một “cảnh tượng xưa nay chưa từng có”. Trước hết bởi hoàn cảnh diễn ra nó vô cùng đặc biệt: vào buổi đêm – trước khi Huấn Cao ra pháp trường đối mặt với cái chết. Huấn Cao đã viết chữ tặng viên quản ngục ngay trong ngục tù hôi hám, bẩn thỉu. Cái đẹp lại được sáng tạo giữa chốn hôi hám, nhơ bẩn; thiên lương cao cả lại tỏa sáng ở chính cái nơi mà bóng tối và cái ác đang ngự trị. Huấn cao – một người tử tù đeo gông, chân vướng xiềng đang dậm tô những nét chữ tài hoa với một tư thế đĩnh đạc, hiên ngang. Viên quản ngục – người đại diện cho sự thống trị lại trong tư thế khúm núm, kính cẩn xin chữ. Tuy đối lập về hoàn cảnh nhưng họ lại bắt gặp sự đồng điệu giữa một con người tài hoa tạo ra cái đẹp và một người tiếp nhận, say mê cái đẹp. Qua đó, tác giả đã gửi gắm thông điệp: cái đẹp luôn toả sáng trong mọi hoàn cảnh, cái đẹp có sức cảm hoá và chiến thắng cái xấu, cái ác.