Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 Tập 2 - Chân trời sáng tạo

---

Haylamdo sưu tầm và soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65, 66, 67 Tập 2 Ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 11.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 Tập 2 - Chân trời sáng tạo

Câu 1 (trang 65,66,67 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong những đoạn trích dưới đây:

a. Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh.

Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần.

Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!

Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.

(Xuân Diệu, Nguyệt cầm)

b. Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà.

Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay pháp.

Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng Hoà.

[…]

Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!

Vì những lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)

c. Gió, gió thổi rào rào.

Trăng, trăng lay chấp chới.

Trời tròn như buồm căng.

Tất cả lên đường mới.

Hồn ta cảnh rộng mở

 Đôi bên gió thổi vào,

 Nghĩ những điều hớn hở

Như trời cao, cao, cao.

(Xuân Diệu, Gió)

d. Rau cần, với cải bắp cho một tí rau răm vào, muối xổi, lấy ra ăn với thịt đông hay kho tàu, nó lạ miệng và có khi thú hơn cả dưa cải nữa... Nhưng ăn cháo ám mà không có rau cần thì… hỏng, y như thể vào một khoảng vườn mà không có hoa, đi trong mùa xuân mà không thấy bướm.

(Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai)

Trả lời:

a.

- Biện pháp lặp cấu trúc 1: Lặp cấu trúc trong từng dòng thơ:

trăng thương/ trăng nhớ

đàn buồn đàn lặng

- Biện pháp lặp cấu trúc 2: Lặp cấu trúc hai dòng thơ:

Trăng thương, trăng nhớ, hơi trắng ngẩn.

Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!

= > Tác dụng: Làm cho cấu trúc câu thơ ngắt thành những nhịp ngắn, mô phỏng tiếng đàn đang bắt đầu tấu lên, rải từng nốt chậm rãi.

b.

- Biện pháp lặp cấu trúc 1: Lặp cấu trúc hai câu sau:

(1) Sự thật là từ miều thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa.

(2) Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.

- Biện pháp lặp cấu trúc 2: Lặp cấu trúc giữa các vế câu: Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Đây là phép lặp cấu trúc cụm chủ vị trong cùng một câu ghép.

- Biện pháp lặp cấu trúc 3: Lặp cấu trúc hai câu sau:

(1) Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập.

(2) Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hoà.

- Biện pháp lặp cấu trúc 4: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay. Đây là phép lặp cấu trúc thành phần câu.

- Biện pháp lặp cấu trúc 5: Lặp cấu trúc hai cụm chủ vị nòng cốt của hai câu:

(1) ... dân tộc đó phải được tự do!

(2) Dân tộc để phải được độc lập!

- Biện pháp lặp cấu trúc 6: thủ thân và lực lượng tính mạng và của cải. Đây là phép lặp cấu trúc các bổ ngữ.

= > Tác dụng: Tạo giọng văn đanh thép, hùng hồn, mạnh mẽ, khẳng định những sự thật lịch sử không thể chối cãi.

c. Lặp cấu trúc: Gió, gió thổi rào rào/ Trăng trắng lay chấp chơi. Đây là phép lặp cấu trúc giữa hai dòng thơ.

= > Tác dụng: Nhấn mạnh sự chuyển động tươi mới của mọi sự vật trong trời đất.

d. Lập cấu trúc: vào một khoảng vườn mà không có hoại đi trong mùa xuân mà không thấy bướm.

=> Tác dụng: Nhấn mạnh ý nghĩa quyết định của rau cần đối với lượng của món cháo ám.

Câu 2 (trang 67 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Riêng những câu thơ

                                                   còn xanh

Riêng những bài hát

                                                   còn xanh

                                                  Và đôi mắt em 

                                                                   như hai giếng nước

(Văn Cao, Thời gian)

a. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ trên.

b. Cho biết cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” có gì đặc biệt.

Trả lời:

a. Lặp cấu trúc giữa hai dòng thơ: Riêng những câu thơ còn xanh/ Riêng những bài hát còn xanh.

= > Tác dụng: Nhấn mạnh sự trường tồn của những giá trị tinh thần, nghệ thuật.

b. Cách diễn đạt những câu thơ còn xanh, những bài hát còn xanh: Hữu hình hóa những đối tượng trừu tượng như câu thơ, bài hát; biển câu thơ, bài hát thành những thực thể có sự sống, có sức trẻ, chống lại sự tàn phá của thời gian.

* Từ đọc đến viết

Câu hỏi (trang 67 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) tự phác hoạ nét nổi bật trong tính cách của bạn, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ lặp cấu trúc.

Trả lời:

Đoạn văn tham khảo

Mỗi người khi sinh ra đều mang trong mình những tính cách riêng biệt. Tính cách ấy phản ánh những phẩm chất, thái độ, cảm xúc và hành động của mỗi cá nhân khi đối diện và giải quyết một vấn đề. Với cá nhân em, em cho rằng tính cách của mình nổi bật bởi sự năng động và nhiệt huyết. Em là người rất nhiệt tình trong công việc và cuộc sống. Em luôn cố gắng hết sức để có thể thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao và không bao giờ từ bỏ giữa chừng. Khi gặp khó khăn, em thường tìm các cách giải quyết và sự giúp đỡ thay vì từ bỏ. Đặc biệt, em là người thích khám phá và học hỏi. Em luôn muốn biết nhiều hơn về thế giới xung quanh mình và sẵn sàng đối mặt với những thử thách mới. Ngoài việc học tập của bản thân trong trường lớp, em thường tham gia các hoạt động, tổ chức để có thể học hỏi được nhiều kinh nghiệm và kiến thức mới. Điều đó giúp em trở thành một người tự tin và sáng tạo hơn đồng thời cũng giúp bản thân nhạy bén hơn trong giải quyết các vấn đề cá nhân. Em tin rằng những phẩm chất này sẽ giúp em vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống và thuận lợi hơn cho việc đạt được ước mơ của bản thân.