Trong lòng mẹ - tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý - Ngữ Văn lớp 7 Kết nối tri thức
Haylamdo biên soạn tác giả tác phẩm bài Trong lòng mẹ Ngữ Văn lớp 7 Kết nối tri thức hay, chọn lọc, hy vọng sẽ giúp các bạn có thêm tài liệu tham khảo và nắm vững kiến thức về tác giả, tác phẩm bài Trong lòng mẹ.
Tác giả - tác phẩm: Trong lòng mẹ - Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức
I. Tác giả văn bản Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng (1918 - 1982), tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng, quê ở thành phố Nam Định.
- Tuổi thơ của Nguyên Hồng phải trải qua nhiều cay đắng, bất hạnh: thiếu thốn không chỉ về vật chất mà còn về tình cảm gia đình.
- Trước cách mạng, ông sống chủ yếu ở Hải Phòng, trong một xóm lao động nghèo.
- Ngay từ tác phẩm đầu tay, ông đã hướng ngòi bút của mình vào những con người nghèo khổ. Ông được nhận định rằng ông là nhà văn của phụ nữ và trẻ em.
- Sau cách mạng, ông tiếp tục sáng tác bền bỉ. Các tác phẩm của ông thuộc nhiều thể loại khác nhau: tiểu thuyết, kí, thơ và nổi bật nhất là tiểu thuyết sử thi nhiều tập.
II. Tìm hiểu tác phẩm Trong lòng mẹ
1. Thể loại:
Trong lòng mẹ thuộc thể loại thơ năm chữ
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
“Những ngày thơ ấu” là tập hồi kí kể về tuổi thơ cay đắng của tác giả. Tác phẩm gồm 9 chương, đăng trên báo năm 1938, in thành sách lần đầu năm 1940. Đoạn trích “Trong lòng mẹ” là chương IV của tác phẩm.
Đoạn trích “Trong lòng mẹ”; trích hồi kí “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn đối với người mẹ bất hạnh.
3. Phương thức biểu đạt :
Bài thơ Trong lòng mẹ có phương thức biểu đạt là tự sự xen lẫn biểu cảm
4. Người kể chuyện:
Văn bản Trong lòng mẹ được kể theo ngôi thứ nhất (Nhân vật cậu bé Hồng)
5. Tóm tắt Văn bản Trong lòng mẹ:
Hồng là một cậu bé có cảnh ngộ đáng thương: bố mới mất, mẹ tha hương cầu thực, em phải sống trong sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của người cô. Người cô độc ác luôn gieo rắc vào đầu em những điều xấu xa về mẹ để em khinh miệt, ruồng rẫy mẹ. Bà cô còn bảo em vào Thanh Hóa tìm mẹ và em bé. Nhưng dù thế nào đi nữa, em vẫn luôn yêu thương và tin tưởng mẹ. Chiều hôm đó, khi tan học, em chợt thấy thoáng một bóng người giống mẹ. Bé Hồng đã không kìm được lòng mà chạy theo gọi mẹ. Khi người mẹ quay đầu lại, em được mẹ ôm vào lòng, vuốt ve như ngày còn bé làm em thấy hạnh phúc và quên đi những lời độc ác của bà cô.
6. Bố cục bài Trong lòng mẹ:
Trong lòng mẹ có bố cục gồm 2 phần:
+ Đoạn 1 (từ đầu…người ta hỏi đến chứ) : Cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô cay nghiệt
+ Đoạn 2 ( phần còn lại): Cuộc gặp gỡ cảm động, hạnh phúc của hai mẹ con Hồng
7. Giá trị nội dung:
Đoạn trích “Trong lòng mẹ”, trích hồi kí “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.
8. Giá trị nghệ thuật:
Văn bản thể hiện phong cách viết văn của Nguyên Hồng trong thể loại hồi kí: Thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành, giàu sức truyền cảm
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Trong lòng mẹ
1. Cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô
* Hoàn cảnh:
- Gần đến ngày giỗ đầu của cha Hồng nhưng mẹ vẫn chưa về.
- Một hôm, bà cô gọi Hồng lại và hỏi chuyện.
* Nội dung cuộc đối thoại:
- Bà cô hỏi Hồng có muốn vào Thanh Hóa thăm mẹ không. Nhưng thực chất là muốn reo rắt những ý nghĩ cay nghiệt về mẹ vào đầu Hồng.
- Phản ứng của cậu bé Hồng:
+ Nghĩ đến hình ảnh người mẹ đã định trả lời rằng “có”.
+ Nhưng hiểu được ý định của bà cô: “muốn gieo giắc những hoài nghi để tôi khinh miệt…”
=> Nhân vật Hồng hiện lên là một cậu bé nhạy cảm, yêu thương mẹ.
- Những câu nói tưởng như quan tâm nhưng thực chất là mỉa mai:
+ Mợ mày phát tài lắm có như dạo trước đâu?
+ Mày dại quá, cứ vào đi, tao cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa và thăm em bé nữa chứ.
+ Kể lại câu chuyện người ta nhìn thấy mẹ Hồng.
=> Một người thân mà lại độc ác, cay nghiệt khi muốn gieo giắt những điều xấu xa vào đầu cháu.
- Tâm trạng của Hồng khi nghe chuyện của bà cô:
+ Lòng thắt lại, khóe mắt cay cay.
+ Nghe thấy hai từ “em bé” xoắn lấy tâm can cậu.
+ Căm ghét những hủ tục khiến mẹ phải rời xa anh em mình.
=> Những lời nói cay độc chỉ khiến Hồng càng thương mẹ hơn.
- Thái độ của người cô
+ Gọi Hồng đến bên cười hỏi: "Hồng mày có muốn vào Thanh Hóa với mẹ mày không?"
+ Giọng ngọt: "Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu"
+ Vỗ vai Hồng cười mà nói rằng: "Bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ"
+ Đổi giọng nghiêm nghị…chập chừng nói tiếp "Tháng tám là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ"
⇒ Giả dối, mỉa mai, cay độc
- Thái độ của bé Hồng khi nghe câu chuyện của bà cô về mẹ
+ Toan trả lời…cúi đầu không đáp
+ Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa ở cằm và ở cổ
+ Cười dài trong tiếng khóc
+Cổ họng nghẹn ứ khóc không ra tiếng
⇒ Tâm trạng đau đớn tủi cực
+ Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô
+ Những rắp tâm tanh bẩn
+ Những cổ tục
⇒ Hiểu rõ bản chất của người cô, đó là con người có tính cách hẹp hòi, tâm địa cay độc tàn nhẫn ⇒ Là nhân vật thể hiện những định kiến hẹp hòi tàn nhẫn đối với người phụ nữ trong xã hội cũ.
2. Cuộc gặp gỡ cảm động của Hồng và mẹ
- Hoàn cảnh: Ngày giỗ đầu của thầy, Hồng ở trường về thì nhìn thấy một bóng người quen thuộc. Hồng chạy theo gọi “Mợ ơi…”
- Cuộc gặp gỡ:
+ Khóc sụt sùi khi nhìn thấy mẹ.
+ Ngồi trên xe, áp đùi vào đùi mẹ, đầu ngả vào cánh tay mẹ, cảm nhận được hơi thở quen thuộc của mẹ.
+ Ước mong bé lại để có thể áp mặt vào bầu sữa nóng của mẹ, mơn man khuôn mặt mẹ từ trán xuống cằm.
=> Sự ngạc nhiên xen lẫn cảm xúc vui mừng, cuối cùng sau bao nhiêu ngày xa cách Hồng cũng được gặp lại mẹ.
=> Tình mẫu tử thiêng liêng không có điều gì chia cắt được.
Học tốt bài Trong lòng mẹ
Các bài học giúp bạn để học tốt bài Trong lòng mẹ Ngữ văn lớp 7 hay khác:
