Soạn bài Tục ngữ về con người và xã hội ngắn nhất
Soạn bài Tục ngữ về con người và xã hội
Câu 1 (trang 12 sgk Văn 7 Tập 2): Chú thích từ khó:
- Mặt của: của cải, vật chất.
- Không tày: không bằng.
Câu 2 (trang 12 sgk Văn 7 Tập 2):
| Câu | Nghĩa của câu tục ngữ | Giá trị kinh nghiệm được thể hiện | Trường hợp ứng dụng câu tục ngữ |
| 1 | Mặt" ở đây chỉ đơn vị người, sự hiện diện, có mặt của con người. Con người quý hơn tiền bạc | Đề cao giá trị của con người | Xã hội quan tâm tới quyền con người. Cha mẹ nhắc nhở con cái về cách nhìn nhận con người khi đi học xa. |
| 2 | Răng và tóc là các phần thể hiện hình thức, tính nết con người. | Phải biết chăm chút từng yếu tố thể hiện hình thức, tính nết tốt đẹp của con người. | Ông bà, bố mẹ nhắc nhở con cái đặc biệt là con gái, thầy cô nhắc nhở học sinh |
| 3 | Dù khó khăn về vật chất, vẫn phải trong sạch, không làm điều xấu. | Dù nghèo khó vẫn phải biết giữ gìn nhân cách tốt đẹp, không làm điều xấu, điều ác ảnh hưởng đến danh dự | Giữ mình, tránh xa cám dỗ như: nghiện hút, trò chơi điện tử, đua đòi ăn diện bỏ bê học hành...Đặc biệt khi con cái đi học xa nhà người thân hay nhắc nhở. |
| 4 | Cần phải học cách ăn, nói,... đúng chuẩn mực. | Trong cuộc sống cái gì cũng nên học. Con người cần phải học các hành vi ứng xử văn hoá. | Khéo léo đúng mực trong nói năng, giao tiếp với thầy cô, cha mẹ, bạn bè. |
| 5 | Muốn làm được việc gì cũng cần có người hướng dẫn. | Đề cao vị thế của người thầy. | Biết tìm thầy học để có được những kiến thức tốt. Tôn trọng và biết ơn thầy bằng những việc làm cụ thể, đặc biệt trong các ngày lễ. |
| 6 | Con người ngoài học từ thầy cô cần chủ động học hỏi thêm từ bên ngoài đặc biệt là bạn bè | Đề cao việc học bạn. | Học hỏi bạn bè trong lớp, ở những người có kiến thức hơn mình. Tự học để nâng cao hiểu biết |
| 7 | Khuyên con người biết yêu người khác như chính bản thân mình. | Đề cao cách ứng xử nhân văn, nhân đạo trong xã hội | Cần nhắc ai đó biết giúp đỡ mọi người trong cuộc sống hàng ngày khi có thể, nhất là những người gặp khó khăn, hoan nạn. |
| 8 | Được hưởng thành quả, phải nhớ ơn người tạo ra thành quả đó. | Phải biết ơn với người có công lao giúp đỡ, gây dựng, tạo nên thành quả. | Nói về phong trào đền ơn đáp nghĩa. Nhận xét khi thấy một việc làm tốt thể hiện lòng biết ơn. |
| 9 | Việc lớn, việc khó không thể do một người làm được, mà phải cần nhiều người hợp sức. | Khẳng định sức mạnh của tình đoàn kết. | Nhắc nhở về tinh thần tập thể trong lối sống và làm việc tránh lối sống cá nhân. |
Câu 3 (trang 13 sgk Văn 7 Tập 2):
Những điều khuyên răn trong hai câu tục ngữ không hề mâu thuẫn nhau mà bổ sung cho nhau. Bởi lẽ đề cao vai trò của thầy bởi thầy là người ta bước đi ban đầu về kiến thức, giá trị đạo đức; nhưng thầy không phải lúc nào cũng gần gũi chúng ta nên có những kiến thức chúng ta phải học hỏi từ bên ngoài bạn bè, đồng nghiệp. Tức đề cao quá trình tự học, tự rèn luyện của bản thân.
Ví dụ: Một vài câu tục ngữ có nội dung tưởng như trái ngược nhau lại bổ sung cho nhau là:
1. Đi một ngày đàng học một sàng khôn
Không đi thì không biết xứ đông
Đi thì khốn khổ thân ông thế này.
2. Một nghề thì sống đống nghề thì chết
Bách nghệ tinh nhất thân vinh.
Câu 4 (trang 13 sgk Văn 7 Tập 2):
Chứng minh và phân tích giá trị của các đặc điểm của tục ngữ:
- Diễn đạt bằng so sánh: một mặt người được so sánh ngang bằng với mười mặt của nhằm mục đích đề cao giá trị tinh thần cao quý hơn giá trị vật chất.
- Diễn đạt bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ: ăn quả
- ẩn dụ cho người hưởng thành quả/ kẻ trồng cây-ẩn dụ cho người tạo ra thành quả.
- Từ và câu có nhiều nghĩa: Học ăn, học nói, học gói, học mở.
Học ăn: hiểu theo nghĩa đen từ khi sinh ra đứa trẻ phải học cách ăn thức ăn/ nghĩa chuyển: học ăn là học cách cư xử với mọi người xung quanh.
Luyện tập
1.Những câu tục ngữ đồng nghĩa với các câu trên trong bài học:
- Chết vinh còn hơn sống nhục.
- Lá lành đùm lá rách.
- Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.
- Muốn sang thì bắc cầu Kiều
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy.
2. Những câu tục ngữ trái nghĩa với những câu trên là:
- Tham vàng bỏ ngãi.
- Qua sông mà không lụy đò.
Nhận xét – Ý nghĩa
Những câu tục ngữ về con người và xã hội đã tôn vinh về giá trị con người, cách nhìn nhận và đánh giá về phẩm chất con người, lối sống mà con người cần phải có.
