Lý thuyết Sinh 10 Bài 12: Thực hành: sự vận chuyển Các chất qua màng sinh chất - Chân trời sáng tạo

---

Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Sinh 10 Bài 12: Thực hành: sự vận chuyển Các chất qua màng sinh chất hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Sinh học 10.

Lý thuyết Sinh học 10 Bài 12: Thực hành: sự vận chuyển Các chất qua màng sinh chất - Chân trời sáng tạo

I. Chuẩn bị

- Dụng cụ: Đèn cồn, diêm (hoặc bật lửa), kính hiển vi, lamen, lam kính, kim mũi mác, kim mũi nhọn, ống nhỏ giọt, giấy thấm, đĩa petri, dao nhỏ, ống nghiệm, kẹp.

- Hóa chất: Nước cất, dung dịch xanh methylene 1%, dung dịch NaCl 0,65% và 2%.

- Mẫu vật: Củ khoai tây, củ hành tím, ếch sống.

II. Cách tiến hành

1. Quan sát để trải nghiệm

Từ những tình huống sau đây, em hãy xác định vấn đề được nêu ra trong mỗi trường hợp và đặt ra các câu hỏi giả định cho tình huống mà em quan sát được.

a. Khi hầm canh khoai tây với củ dền đỏ, nếu để lâu thì khoai tây sẽ bị đổi màu.

b. Khi ngâm rau, củ, quả trong nước muối có nồng độ cao làm rau, củ, quả dễ bị nhiễm mặn, dập nát, khi nấu lên sẽ mất độ ngon.

c. Khi súc miệng bằng nước muối có nồng độ cao sẽ làm tổn thương các tế bào ở niêm mạc miệng.

STT	Nội dung vấn đề	Câu hỏi giả định
1	Hầm canh khoai tây với củ dền đỏ, nếu để lâu thì khoai tây sẽ bị đổi màu.	Có phải sắc tố từ củ dền đỏ đã ngấm vào khoai tây?
…	…	…

2. Đề xuất giả thuyết và phương pháp chứng minh giả thuyết

Hãy đề xuất các giả thuyết để giải thích cho các vấn đề đã nêu và đề xuất phương án kiểm chứng cho mỗi giả thuyết đó.

STT	Nội dung giả thuyết	Phương án kiểm chứng giả thuyết
1	Khoai tây được nấu chín sẽ dễ bị ngấm sắc tố hơn.	Ngâm các lát khoai tây sống và chín vào dung dịch màu.
…	…	…

3. Thiết kế thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết

Các nhóm tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết về vấn đề nghiên cứu được đề ra (có thể có nhiều hơn một nhóm làm cùng thí nghiệm và phối hợp các nhóm để thu thập thêm các thông tin, số liệu bổ sung cho giả thuyết ban đầu). Có thể thiết kế thí nghiệm mới trên cơ sở các thí nghiệm sau.

a. Thí nghiệm tính thấm có chọn lọc của màng sinh chất tế bào sống

- Bước 1: Gọt vỏ củ khoai tây, sau đó cắt thành những miếng nhỏ dài 1 cm rồi cho vào hai ống nghiệm được đánh số 1 và 2 có sẵn 10 mL nước cất.

- Bước 2: Ống nghiệm 1 để nguyên là ống đối chứng. Ống nghiệm 2 đun trên ngọn lửa đèn cồn khoảng 2 phút.

- Bước 3: Nhỏ 3 - 4 giọt dung dịch xanh methylene vào cả hai ống nghiệm và ngâm khoảng 20 phút.

- Bước 4: Dùng kẹp gắp các miếng khoai tây ra, sau đó cắt đôi và quan sát tính thấm của xanh methylene vào các miếng khoai tây ở cả 2 ống nghiệm.

b. Thí nghiệm co và phản co nguyên sinh ở tế bào thực vật

- Bước 1: Dùng kim mũi mác (hoặc kim mũi nhọn) bóc một lớp tế bào biểu bì củ hành tím và đặt lên lam kính đã nhỏ sẵn một giọt nước cất.

- Bước 2: Đậy lamen lên mẫu vật. Dùng giấy thấm hút bớt nước tràn ra ngoài (nếu có).

- Bước 3: Đặt và cố định tiêu bản trên bàn kính.

- Bước 4: Quan sát mẫu vật ở vật kính 10x, chọn vùng có lớp tế bào mỏng nhất để dễ quan sát. Sau đó chuyển sang vật kính 40x để quan sát rõ hơn.

- Bước 5: Gây hiện tượng co nguyên sinh:

+ Nhỏ một giọt dung dịch NaCl 2% bằng ống nhỏ giọt vào mép lamen.

+ Dùng giấy thấm đặt vào mép lamen ở phía đối diện để tạo lực hút đưa nhanh dung dịch NaCl vào vùng có tế bào.

+ Quan sát diễn biến quá trình co nguyên sinh ở tế bào.

c. Thí nghiệm teo bào và tan bào ở tế bào động vật

- Bước 1: Nhỏ một giọt máu ếch lên lam kính đã có sẵn dung dịch NaCl 0,65% (dung dịch đẳng trương).

- Bước 2: Đậy lamen lên mẫu vật. Dùng giấy thấm nếu có dung dịch tràn ra ngoài.

- Bước 3: Đặt và cố định tiêu bản trên bàn kính.

- Bước 4: Quan sát mẫu vật ở vật kính 10x, chọn vùng có số lượng tế bào vừa phải. Sau đó, chuyển sang vật kính 40x để quan sát rõ hơn.

- Bước 5: Gây hiện tượng teo bào:

+ Tiến hành các bước như gây hiện tượng co nguyên sinh ở tế bào thực vật.

+ Quan sát sự thay đổi hình dạng của tế bào máu.

- Bước 6: Gây hiện tượng tan bào:

+ Tiến hành làm lại tiêu bản tế bào máu ếch như bước 1, 2.

+ Tiến hành các bước như gây hiện tượng phản co nguyên sinh ở tế bào thực vật.

+ Quan sát sự thay đổi số lượng tế bào máu.

4. Thảo luận dựa trên kết quả thí nghiệm

Các nhóm mô tả kết quả quan sát được và đưa ra kết luận giả thuyết đúng hay sai. Từ đó, kết luận vấn đề nghiên cứu.

STT	Nội dung giả thuyết	Đánh giá giả thuyết	Kết luận
1	…	…	…
…	…	…	…

5. Báo cáo kết quả thực hành

Viết và trình bày báo cáo theo mẫu: