Soạn bài Trong lời mẹ hát - ngắn nhất Chân trời sáng tạo
Haylamdo biên soạn và sưu tầm soạn bài Trong lời mẹ hát ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 8 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 8 dễ dàng hơn.
Soạn bài Trong lời mẹ hát - ngắn nhất Chân trời sáng tạo
* Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 13 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ.
Trả lời:
Câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ là:
- Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
- Lòng mẹ như bát nước đầy,
Mai này khôn lớn, ơn này tính sao
- Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền.
* Trải nghiệm cùng văn bản
1. Liên hệ: Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru nào?
Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru sau:
- Chú Cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời
Cha còn cắt cỏ trên trời
Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên
- Cái cò cái vạc cái nông
Sao mày dẵm lúa nhà ông hỡi cò
không không, tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi
à ơi...
2. Suy luận: Điều mà con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với baỷ khổ thơ trước đó?
Bảy khổ trước nói về công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của người mẹ dành cho con còn khổ thơ cuối thể hiện sự biết ơn và tình thương của người con dành cho mẹ.
* Suy ngẫm và phản hồi
Nội dung chính:
Bài thơ bộc lộ niềm xót xa và lòng biết ơn của người con trước những hi sinh thầm lặng của người mẹ.
Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Xác định thể thơ của bài thơ
Trả lời:
Bài thơ được viết theo thể thơ: 6 chữ.
Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?
Trả lời:
- Vần trong bài thơ là vần cách.
- Dựa vào các tiếng ở cuối câu thơ: ngào – dao; xanh – chanh; trầu – cau; con – hơn; rồi – nôi; sờn – thơm; nao – cao; ra – xa.
Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ. Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?
Trả lời:
- Nét độc đáo của cách bố cục: được sắp xếp theo mạch cảm xúc của nhà thơ khi nói về mẹ (gợi nhớ trong kí ức về thời thơ ấu của người con– thể hiện tình cảm dành cho mẹ - ý nghĩa của những lời hát đối với người con).
Câu 4 (trang 14 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.
Trả lời:
- Chòng chành nhịp võng ca dao:
+ “Chòng chành” ẩn dụ cho những khó khăn, nỗi vất vả của người mẹ, thể hiện tình cảm và sự hi sinh của mẹ là không thể đong đếm, tựa như trời biển, mặc dù bộn bề lo toan vất vả, nhưng vẫn luôn muốn dành những điều tốt nhất cho người con.
+ Đảo ngữ “chòng chành”: nhấn mạnh lời ru ấy đã đi cùng năm tháng, gắn liền với vẻ đẹp của đất nước.
- Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau: “mẹ thời con gái” ẩn dụ cho quãng thời gian trước đây, thông qua những hình ảnh quen thuộc gần gũi về thiên nhiên “vầng trăng”, “hương cau” để thể hiện rằng tình cảm ấy là không bao giờ đổi thay, giúp người con càng thấu hiểu được nỗi vất vả, sự hi sinh của mẹ theo năm tháng.
Câu 5 (trang 14 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy? Cách khắc họa hình ảnh người mẹ có gì độc đáo?
Trả lời:
Người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy đã hiện lên một hình ảnh người mẹ tần tảo, vất vả làm lụng qua năm tháng để nuôi dạy con khôn lớn, trưởng thành, yêu thương con bằng cả trái tim, bằng cả sinh mệnh.
Câu 6 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):
Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.
Trả lời:
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con dành cho người mẹ đã vất vả tảo tần nuôi con khôn lớn.
- Vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh giúp cho bài thơ trở nên nhẹ nhàng, truyền cảm và gợi tả được rõ nét tình yêu thương, sự vất vả lam lũ của người mẹ qua năm tháng
Câu 7 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Theo em, nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?
Trả lời:
Nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ: tình yêu của mẹ được khắc sâu qua những câu hát đó, người con rất hiếu thảo và biết ơn công lao của mẹ và đã nhận ra được tình mẫu tử là như vậy.
Câu 8 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết?
Trả lời:
Ở các bài thơ khác tác giả dùng các hình ảnh tượng trưng: “miếng cau khô”, “nước trong nguồn” … để nói về tình yêu thương của mẹ dành con cái, nhưng trong bài thơ này tác giả sử dụng tiếng hát, nhờ tiếng hát để thể hiện tình yêu thương to lớn của mình dành cho con.
