Cảm xúc mùa thu - Tác giả tác phẩm (mới 2022) - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều
Với tác giả, tác phẩm Cảm xúc mùa thu Ngữ văn lớp 10 hay nhất, chi tiết sách Cánh diều trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Cảm xúc mùa thu gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, ....
Tác giả - tác phẩm: Cảm xúc mùa thu - Ngữ văn lớp 10 Cánh diều
I. Tác giả văn bản Cảm xúc mùa thu
- Đỗ Phủ (712 -770)
- Quê quán: Hà Nam, Trung Quốc
- Phong cách nghệ thuật: da diết, trầm ngâm, nghẹn ngào thể hiện sự đồng cảm với nhân dân lầm than khốn khổ và tình yêu quê hương đất nước sâu đậm, thiết tha.
- Tác phẩm chính: Chùm thơ Thu hứng (bao gồm 8 bài thơ), Mao ốc vị thu phong sở phá ca, Nguyệt dạ, Xuân vọng, Phong tật chu trung phục chẩm thư hoài.
II. Tìm hiểu tác phẩm Cảm xúc mùa thu
1. Thể loại: Thơ đường luật
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Năm 766 khi nhà thơ đang cùng gia đình chạy loạn ở Quỳ Châu, Đỗ Phủ đã sáng tác chùm thơ “Thu hứng” bao gồm 8 bài thơ. “Cảm xúc mùa thu” là bài thơ thứ 2 trong chùm thơ này.
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
4. Bố cục:
- Hai câu đề: cảnh núi rừng mùa thu tiêu điều, hoang vắng
- Hai câu thực: bức tranh thu vừa hùng vĩ vừa bi tráng.
- Hai câu luận: nỗi niềm của kẻ li hương
- Hai câu kết: cuộc sống tất bật thường nhật của những con người lao động
5. Giá trị nội dung
- Bài thơ là bức tranh mùa thu đìu hiu hiu hắt, tiêu điều hoang vắng.
- Qua khung cảnh đất nước, thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, nỗi niềm lo lắng cho đất nước đang trong cảnh loạn lạc.
- Bộc lộ tâm trạng ngậm ngùi, xót xa cho thân phận của mình.
6. Giá trị nghệ thuật:
- Bút pháp tả cảnh ngụ tình
- Hinh ảnh thơ thơ giàu tính ước lệ, tượng trưng
- Ngôn ngữ thơ tinh luyện, trầm lắng, u buồn
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Cảm xúc mùa thu
1. Bốn câu thơ đầu: Cảnh thu: bức tranh thu rộng lớn vừa tiêu điều, hoang vắng, vừa dữ dội, hùng vĩ.
a. Hai câu đề
- Những hình ảnh thân quen cổ điển về mùa thu ở Trung Quốc
+ “ngọc lộ”: sương mù trắng xóa, dày đặc khắp đất trời
+ “phong thụ lâm” : rừng cây phong cổ thụ rụng lá, là hình ảnh thường dùng để miêu tả cảnh mùa thu
+ “Núi vu, kẽm vu”: Núi Vu Sơn và hẻm núi Vu Giáp là hai địa danh cụ thể ở Trung Quốc; vào mùa thu nơi đây khí trời thường âm u, mù mịt.
+ “Khí tiêu sâm”: không khí ảm đạm, hiu hắt, vắng lạng đến mịt mờ
=> KL: Qua hai câu đề miêu tả về cảnh núi rừng mùa thu nhà thơ đã cho độc giả cảm nhận được sự tiêu điều, hoang vắng, bi thương lan tỏa khắp không gian khác hoàn toàn cảnh thu trong thơ ca truyền thống.
b. Hai câu thực
- Hướng nhìn đối với bức tranh mùa thu của nhà thơ đã có sự di chuyển đa chiều: chiều cao, chiều xa, chiều sâu và bao quát theo chiều rộng:
- Chiều cao: sóng – vọt lên tận lưng trời (thấp – cao), mây – sa sầm mặt đất (cao – thấp) => các hình ảnh đối lập
- Chiều sâu: “giữa lòng sông”: độ sâu thăm thẳm
- Chiều rộng: các hình ảnh như mặt đất, bầu trời, dòng sông đều cho ta hình dung về không gian rộng lớn, hùng vĩ.
- Chiều xa: hình ảnh cửa ải
=> Kết luận: Bằng việc sử dụng các hình ảnh đối lập hai câu thực đã cho ta thấy cảnh thu chuyển động dữ dội tạo nên bức tranh thu vừa hùng vĩ vừa bi tráng.
2. Bốn câu thơ cuối: Tình thu: nỗi nhớ quê nhà và nỗi niềm dân nước.
a, Hai câu luận
- Nỗi nhớ quê hương, nhớ mùa thu quê nhà
+ “ khóm cúc tuôn lệ”: là hình ảnh hoa cúc là loài hoa biểu tượng cho niềm vui niềm hy vọng ấy vậy mà lại “tuôn lệ” làm cho ta cảm nhận được nỗi buồn sâu lắng trong lòng nhà thơ đó là nỗi nhớ quê nhà.
+ “lệ” phải chăng đó chính là dòng lệ của nhà thơ.
+ “cố chu” : hình ảnh con thuyền cô độc, lẻ loi, khi nhìn thấy con thuyền nỗi buồn lòng tác giả càng dâng trào, càng nhớ quê da diết.
+ “lưỡng khai” : nỗi buồn trải dài từ quá khứ đến hiện tại
+ “cố viên tâm” : nhất tâm hướng về quê hương
=> Kết luận: bằng việc sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình, hình ảnh ước lệ bộc lộ nỗi niềm của kẻ li hương, luôn đau đáu nỗi nhớ quê nhà.
b, Hai câu kết
- “ rộn ràng… may áo rét” : không khí gấp gáp, khẩn trương chuẩn bị cho mùa đông sắp tới
- “ tiếng chày đạp vải” : âm thanh hối hả, nhộn nhịp
=> Kết luận: Cuộc sống tất bật thường nhật của những con người lao động để chuẩn bị thích ứng với thời tiết theo mùa lại càng diễn tả sự thổn thức, mong ngóng, ngày được trở lại cố hương của tác giả.
Học tốt bài Cảm xúc mùa thu
Các bài học giúp bạn để học tốt bài Cảm xúc mùa thu Ngữ văn lớp 10 hay khác: