Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây - Tác giả tác phẩm (mới 2022) - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
Với tác giả, tác phẩm Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây Ngữ văn lớp 10 hay nhất, chi tiết sách Chân trời sáng tạo trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về tác phẩm Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật dàn ý.
Tác giả - tác phẩm: Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
I. Tác giả văn bản Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây
- Tác giả dân gian.
- Theo Nguyễn Hữu Thấu dịch và chú thích trong “Sử thi Ê-đê”
II. Tìm hiểu tác phẩm Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây
1. Thể loại: Sử thi
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích Chiến thắng Mtao - Mxay nằm ở phần giữa của sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê.
3. Phương thức biểu đạt : Tự sự
4. Người kể chuyện: Người kể chuyện ngôi thứ 3
5. Tóm tắt:
“Chiến thắng Mtao-Mxay” kể về cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao-Mxay. Mtao Mxay lợi dụng lúc tù trưởng Đăm Săn đi vắng đã mang quân sang định cướp vợ Hơ Nhị và đánh phá buôn làng của của Đăm Săn. Cả hai lần Mtao Mxay mang quân sang xâm chiếm, Đăm Săn đều chiến thắng trở về và thu lại rất nhiều đất đai, nô lệ.
6. Bố cục:
- Phần 1: Nguyên nhân cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxay
- Phần 2: Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxay
- Phần 3: Đăm Săn cùng nô lệ trở về làng sau khi chiến thắng
7. Giá trị nội dung:
- Ca ngợi dũng cảm, trọng danh dự, gắn bó với gia đình
- Phê phán tính cách tham lam, độc ác, hèn nhát
8. Giá trị nghệ thuật:
- Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ
- Nghệ thuật phóng đại
III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây
1. Nguyên nhân của cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
- Tù trưởng Mtao Mxây nổi tiếng giàu có, khôn ngoan, sắc sảo khắp vùng cao nguyên nhưng lại độc ác và hèn nhát .
- Tủ trưởng Đăm Săn là người dân tộc Ê-đê, là người dũng cảm, ngay thẳng, tài trí, và sức mạnh phi thường.
- Nhân cơ hội lúc Đăm Săn vắng nhà Mtao Mxây đến bắt Hơ- Nhị ( vợ Đăm Săn) về làm vợ mình và cướp phá ngôi làng .
- Đối với người Ê-đê sống dưới chế độ mẫu hệ thì việc bị kẻ thù cướp đi vợ có khác gì sự khiêu khích, là nỗi sỉ nhục to lớn đối với bản thân Đăm Săn và cả dân tộc.
=> Buộc Đăm Săn phải khiêu chiến với Mtao Mxây để đòi lại hạnh phúc cho bản thân và danh dự cho thị tộc.
2. Diễn biến cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
a. Thái độ của hai tù trưởng trước khi trận đấu bắt đầu
- Đăm Săn là người khiêu chiến: “Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, “ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà người ta bổ đôi”, “lấy cầu thang…ta chẻ ra kéo lửa”, “ta hun cái nhà của nhà ngươi”.
=> Thông minh, tự tin, bản lĩnh và có khí phách.
- Mtao Mxây là người bị động: “tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta”, “ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”.
- Hai lần Mtao Mxây nhắc Đăm Săn không được đâm mình khi Mtao Mxây đi xuống.
=> Chọc tức, hèn nhát, lơm lớp lo sợ, do dự trước kẻ thù.
b. Hiệp đấu thứ nhất
- Đăm Săn
+ Thái độ quyết liệt, đường hoàng, tự tin
+ Một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô,
+ Chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây.
=> Tài năng, bản lĩnh, sức mạnh phi thường
- Mtao Mxây
+ Tần ngần, sợ sệt, những vẫn cố chọc tức đối phương
+ Múa khiên “kêu lạch cạch như quả mướp”.
+ Chạy bước thấp, bước cao nhưng khoe được học thần Rồng, là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát thiên hạ.
=> Kém cỏi, khoác lác, hèn nhát
c. Hiệp đấu thứ hai
- Đăm Săn
+ Nhờ miếng trầu của vợ, Đăm săn múa khiên chàng múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ, … đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng.
=> Chi tiết miếng trầu là biểu hiện cho sự tương trợ và sức mạnh cộng đồng, tấm lòng thủy chung của vợ
=> Càng làm nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn.
- Mtao Mxây
+ Mtao Mxây cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu
+ Cái áo giáp che thân
+ Mtao Mxây đã dùng đầu óc nhanh nhẹn hèn hạ của mình để chờ đợi thời cơ đâm lén Đăm Săn nhưng không thành
+ Mtao Mxây " chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu".
=> Càng cho thấy sự yếu kém, đểu cáng, mưu mô
d. Hiệp đấu thứ ba
- Đăm Săn
+ Đăm Săn múa dũng mãnh và đuổi theo Mtao Mxây
+ Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn.
+ Chàng phải cầu cứu thần linh
+ Cuối cùng cũng kết liễu kẻ thù chàng "đâm phập" vào kẻ thù
=> Hùng mạnh, kiên quyết, mang vẻ đẹp của người anh hùng
- Mtao Mxây
+ Yếu ớt chống cự lại những đòn hiểm từ Đăm Săn
+ Đã kiệt sức
=> Sau cùng vẫn bị chết dưới lưỡi khiên của công lí
=> Hèn hạ, bất lực, cuối cùng cũng bị trả giá
3. Đăm Săn cùng nô lệ trở vè làng sau khi chiến thắng
- Đăm Săn làm lễ khấn tạ thần linh
- Mở tiệc ăn mừng vô cùng lớn, kéo dài suốt mùa khô, tù trưởng các nơi tụ hội về chật ních người.
=> Một người có lòng tôn kính, biết ơn tổ tiên, giàu lòng nhân ái và có trái tim nhân hậu, yêu thương con người.
Kết luận
=> Đăm Săn là bức tượng đài vĩ đại về người anh hùng dân tộc hội tụ đầy đủ phẩm chất, nét đẹp của dân tộc Ê- đê Tây Nguyên với tinh thần và ý chí bất diệt và công lý
=> Mtao Mxây là đại diện cho những bất công ngang trái, tội ác cuối cùng cũng bị tiêu trừ.
Học tốt bài Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây
Các bài học giúp bạn để học tốt bài Đăm Săn chiến thắng Mtao – Mxây Ngữ văn lớp 10 hay khác: