Soạn bài Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận ngắn nhất
Soạn bài Tìm hiểu các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
I. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
1. Trả lời câu hỏi
- Đoạn a có yếu tố tự sự nhưng không phải văn bản tự sự vì mục đích của đoạn này không phải để kể lại cảnh bắt lính.
Đoạn b có yếu tố miêu tả nhưng không phải văn bản miêu tả vì mục đích của đọa này không phải để tả lại cảnh người dân thuộc địa bị hành hạ, bắt đi lính tình nguyện.
- Giả sử đoạn a không có những chi tiết cụ thể kể lại một kiểu bắt lính kì quặc thì ta không thể lường hết được việc mộ lính tính nguyện đã gây ra sự nhũng lạm trắng trợn đến mức nào.
Còn ở đoạn trích b, nếu thiếu những dòng miêu tả sinh động về những người lính Việt Nam bị xích tay, hay bị nhốt trong trường học, có lính Pháp canh gác, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn thì ta không thể nào hình dung được sự giả dối, lừa gạt trong lời rêu rao về lòng sốt sắng đầu quân tấp nập và không ngần ngại.
- Từ việc tìm hiểu trên, ta thấy được vai trò quan trọng của các yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận. Tuy chỉ là yếu tố phụ nhưng nếu không có những yếu tố ấy sẽ làm cho bài văn nghị luận giảm sức thuyết phục.
2. Đoạn trích "Người anh hùng làng Gióng" có những yếu tố tự sự và miêu tả sau:
- Yếu tố tự sự:
+ Kể lại chuyện mẹ chàng Trăng nằm mơ, đẻ ra chàng và chuyện chàng giết tên bạo chúa rồi biến vào mặt trăng.
+ Là những chi tiết kể lại chuyện nàng Han đánh giặc ngoại xâm và sau đó hóa ra tiên, tắm rửa rồi về trời.
→ Tác dụng: làm cho người đọc biết được nội dung câu chuyện.
- Yếu tố miêu tả:
+ Mơ thấy con thỏ trắng nhảy qua ngực
+ Chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao
+ Chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ
+ biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc
→ Nội dung; khiến người đọc tưởng tượng ra các hình ảnh, chi tiết trong chuyện.
b. Tác giả văn bản trên không kể đầy đủ và cặn kẽ toàn bộ 2 truyện mà chỉ tả một số hình ảnh và kể một số chi tiết vì:
- Mục đích chính của văn bản là nhấn mạnh một số chi tiết giống với Thánh Gióng để làm sáng tỏ ý: Chàng Trăng và Nàng Han có nhiều nét giống với truyện Thánh Gióng miền xuôi. Từ đó khẳng định truyện Thánh Gióng "thực là một bản anh hùng ca và là anh hùng ca của người Việt cổ".
3. Từ việc tìm hiểu trên, ta rút ra nhận xét: Khi đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào văn bản nghị luận cần chú ý:
- Không dùng tràn lan các yếu tố miêu tả, tự sự, vì đây không phải mục đích chính của văn nghị luận.
- Các yếu tố đó phải phục vụ cho mục đích làm sáng tỏ luận điểm, không phá vỡ mạch nghị luận.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 116 sgk Văn 8 Tập 2): Những yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn nghị luận là:
- Yếu tố tự sự:
+ Sắp trung thu
+ Mười mấy ngày qua….của bộ mặt nhà giam.
+ Đêm nay rất đẹp.
+…
→ Tác dụng: giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh sáng tác bài thơ và những tâm trạng của nhà thơ trong đêm trăng.
- Yếu tố miêu tả:
+ Đêm nay sáng quá chừng. Trong suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa số, lồng trong bóng cây.
+ Nó ăm ắp, tình tứ, nó rạo rực, nó muốn yêu, muốn thưởng thức, muốn chan hòa, muốn giãi bày, bộc lộ.
+…
→ Tác dụng: giúp người đọc hiểu được khung cảnh đẹp của đêm trăng và tâm hồn phơi phới của thi nhân.
⇒Các yếu tố tự sự và miêu tả này giúp ta hiểu thêm tình cảm của Bác dành cho thiên nhiên, cho ánh trăng đêm rằm.
Câu 2 (trang 116 sgk Văn 8 Tập 2): Nếu viết bài văn "nêu ý kiến của em về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen" thì em sẽ sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả:
- Yếu tố tự sự:
+ Kể 1 kỉ niệm với đầm sen, bông sen
+ Gợi nhắc câu chuyện về những câu thơ nói về vẻ đẹp của bông sen
- Yếu tố miêu tả
+ Tả vẻ đẹp của bông sen, lá sen, đầm sen
+ Tả cảnh đẹp, màu sắc của sen trong đầm,..
