Phân tích vai trò của điều kiện địa lí, cách li địa lí và chọn lọc tự nhiên trong phương thức hình thành loài

Bài 41: Quá trình hình thành loài

Bài 1 trang 172 sgk Sinh học 12 nâng cao: Phân tích vai trò của điều kiện địa lí, cách li địa lí và chọn lọc tự nhiên trong phương thức hình thành loài bằng con đường địa lí thông qua một ví dụ cụ thể.

Lời giải:

Ví dụ: Trường hợp loài chim sẻ ngô (Parus major). Loài này phân bố khắp châu Âu, châu Á, Bắc Phi và trên các đảo vùng Địa Trung Hải. Do phân bố rộng, trong loài đã hình thành nhiều nòi địa lí, trong đó có ba nòi chính:

- Nòi châu Âu sải cánh dài 70 – 80mm, lưng vàng và gáy xanh.

- Nòi Ấn Độ sải cánh dài 50 – 70mm, lưng và bụng đều xám.

- Nòi Trung Quốc sải cánh dài 60 – 65mm, lưng và gáy xanh.

Tại nơi tiếp giáp giữa nòi châu Âu và nòi Ấn Độ, giữa nòi Ấn Độ và nòi Trung Quốc đều có những dạng lai tự nhiên chứng tỏ đây là những nòi trong cùng một loài.

Nhưng tại vùng thượng lưu sông Amua, nòi châu Âu và nòi Trung Quốc cùng tồn tại mà không có dạng lai. Có thể xem đây là giai đoạn chuyển nòi địa lí sang nòi mới.

Do chướng ngại địa lí (sông Amua) đã cắt rời khu phân bố một loài, làm cho các quần thể trong loài bị cách li sinh sản và trở thành loài mới.