Cho 2 dòng ruồi giấm thuần chủng thân xám, cánh dài và thân đen, cánh cụt giao phối với nhau

Bài 14: Di truyền và liên kết

Bài 5 trang 58 sgk Sinh học 12 nâng cao: Cho 2 dòng ruồi giấm thuần chủng thân xám, cánh dài và thân đen, cánh cụt giao phối với nhau được F₁ toàn ruồi thân xám, cánh dài. Sau đó, cho F₁ giao phối với nhau được F₂ có tỉ lệ 0,705 thân xám, cánh dài ; 0,205 thân đen, cánh cụt ; 0,045 thân xám, cánh cụt ; 0,045 thân đen, cánh dài.

a. Giải thích và viết sơ đồ lai từ P đến F₂.

b. Cho con đực thân đen, cánh cụt và con cái thân xám, cánh dài ở F₂ giao phối với nhau thì kết quả ở F₃ sẽ thế nào để xác định được con cái F₂ dị hợp tử về 2 cặp gen?

Lời giải:

a. - Xét từng cặp tính trạng:

Thân xám : Thân đen = 3 : 1 → Thân xám trội hoàn toàn so với thân đen

Cánh dài : Cánh cụt = 3 : 1 → Cánh dài trội hoàn toàn so với cánh cụt

- Xét chung 2 cặp tính trạng:

F₂ phân li: 0,705 thân xám, cánh dài : 0,205 thân đen, cánh cụt : 0,045 thân xám, cánh cụt : 0,045 thân đen, cánh dài (khác tỉ lệ 9 : 3 : 3 : 1) → Hai cặp gen quy định hai cặp tính trạng di truyền liên kết không hoàn toàn, hoán vị gen xảy ra ở ruồi cái.

- Quy ước gen:

B – thân xám trội hoàn toàn b – thân đen

V – cánh dài trội hoàn toàn v – cánh cụt

F₂ có kiểu hình thân đen, cánh cụt (bv//bv) = 0,205 = 0,5 (giao tử bv ở ruồi đực) × 0,41 (giao tử bv ở ruồi cái)

Ruồi cái F₁ tạo giao tử bv = 0,41 > 0,25 → bv là giao tử liên kết.

→ Tần số hoán vị gen = (0,5 – 0,41) × 2 = 0,18 = 18%

- Sơ đồ lai:

P:   BV//BV   x   bv//bv

         (thân đen, cánh cụt)

GP:       BV       bv

F₁:      BV//bv (100% thân xám, cánh dài)

F₁ × F₁:   ♂ BV//bv    x    ♀ BV//bv

         (thân xám, cánh dài)       (thân xám, cánh dài)

GP:         BV = bv = 0,5      BV = bv = 0,41

                                          Bv = bV = 0,09

F₂:

F₂: 0,705 thân xám, cánh dài : 0,205 thân đen, cánh cụt : 0,045 thân xám, cánh cụt : 0,045 thân đen, cánh dài.

b. F₂ thân xám, cánh dài có kiểu gen: BV//bv và Bv//bV.

- Sơ đồ lai:

TH1: F₂ thân xám, cánh dài có kiểu gen: BV//bv

F₂ × F₂:      ♂ bv//bv        x       ♀ BV//bv

            (thân đen, cánh cụt)      (thân xám, cánh dài)

GP:            bv            BV = bv = 0,41

                                  Bv = bV = 0,09

F₃:    BV//bv = 0,41; bv//bv = 0,41; Bv//bv = 0,09; bV//bv = 0,09

Kiểu hình: 0,41 thân xám, cánh dài : 0,41 thân đen, cánh cụt : 0,09 thân xám, cánh cụt : 0,09 thân đen, cánh dài.

TH2: F₂ thân xám, cánh dài có kiểu gen: Bv//Bv

F₂ × F₂:    ♂ bv//bv      x        ♀ Bv//bV

              (thân đen, cánh cụt)          (thân xám, cánh dài)

GP:          bv        Bv = bV = 0,41

                             BV = bv = 0,09

F₃:   Bv//bv = 0,41; bV//bv = 0,41; BV//bv = 0,09; bv//bv = 0,09

Kiểu hình: 0,41 thân xám, cánh cụt : 0,41 thân đen, cánh dài : 0,09 thân xám, cánh dài : 0,09 thân đen, cánh cụt.