Lý thuyết Lịch Sử 7 Cánh diều Bài 16: Công cuộc xây dựng đất nước thời Trần (1226-1400)
Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử lớp 7 Bài 16: Công cuộc xây dựng đất nước thời Trần (1226-1400) sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 7.
Lý thuyết Lịch Sử 7 Cánh diều Bài 16: Công cuộc xây dựng đất nước thời Trần (1226-1400)
Chỉ từ 100k mua trọn bộ lý thuyết Lịch Sử 7 Cánh diều (cả năm) bản word trình bày đẹp mắt, dễ dàng chỉnh sửa:
- B1: gửi phí vào tk:
0711000255837- NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR) - B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án
1. Sự thành lập của nhà Trần
- Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, tình hình đất nước rối ren. Những công việc lớn trong triều đình đều do họ Trần quyết định.
- Năm 1224, vua Lý Huệ Tông lập Chiêu Thánh công chúa làm Hoàng Thái Tử rồi truyền ngôi, hiệu là Lý Chiêu Hoàng.
- Năm 1226, Trần Thủ Độ dàn xếp để Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh
=> Nhà Trần thành lập.
Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh (tranh minh họa)
2. Tình hình chính trị
- Tổ chức bộ máy nhà nước:
+ Tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền.
+ Gồm 3 cấp: triều đình trung ương (do vua đứng đầu); các đơn vị hành chính trung gian (lộ, phủ, huyện, châu) và cấp hành chính cơ sở (hương, xã).
+ Hệ thống quan lại được tổ chức quy củ, có quy định thưởng, phạt nghiêm minh.
+ Thiết lập chế độ Thái Thượng hoàng (vua thường nhường ngôi sớm cho con và tự xưng là Thái Thượng hoàng cùng quản lí đất nước).
+ Các chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước đều do tôn thất nhà Trần nắm giữ.
- Quân đội:
+ Được phiên chế thành 3 bộ phận, gồm: cấm quân (quân bảo vệ kinh thành), biên quân (quân giữ biên ải), lộ quân (quân sĩ đóng ở các lộ).
+ Lực lượng quân đội bao gồm: bộ quân, thủy quân, thực hiện theo chính sách “ngụ binh ư nông”.
+ Xây dựng quân đội theo chủ trương “quân quý hồ tinh, bất quý hồ đa” (quân đội cốt tinh nhuệ, không cốt đông) và đề cao tinh thần đoàn kết.
Chính sách “ngụ binh ư nông”
- Luật pháp: ban hành Quốc triều Thông chế (năm 1230) và Quốc triều hình luật (Hình thư, năm 1341).
3. Tình hình kinh tế
- Nông nghiệp:
+ Nhà nước ban hành nhiều chính sách thúc đẩy kinh tế nông nghiệp, như: kêu gọi nhân dân phiêu tán trở về quê cũ sản xuất; khuyến khích khai khẩn đất hoang, đẩy mạnh việc làm thủy lợi; cấm giết mổ và trộm cắp trâu bò để bảo vệ sức kéo…
+ Nhân dân tích cực sản xuất, đẩy mạnh khai hoang…
=> Do đó, sản xuất nông nghiệp nhanh chóng được phục hồi và phát triển.
- Thủ công nghiệp:
+ Các xưởng thủ công nghiệp nhà nước được duy trì.
+ Thủ công nghiệp nhân dân có nhiều ngành, nghề như đúc đồng, làm giấy,...
- Thương nghiệp:
+ Nội thương: ở các làng, xã chợ mọc lên ngày càng nhiều. Kinh thành Thăng Long đã có 61 phố phường.
+ Ngoại thương được mở mang: các cửa biển như Vân Đồn (Quảng Ninh); Hội Thống (Hà Tĩnh);... là nơi buôn bán tấp nập với thương nhân nước ngoài.
4. Tình hình xã hội
- Xã hội ngày càng có sự phân hóa thành: giai cấp thống trị và giai cấp bị thống trị.
+ Giai cấp thống trị gồm: vua, quan lại, quý tộc, địa chủ… đây là lực lượng có nhiều ruộng đất, đặc quyền, đặc lợi…
+ Giai cấp bị thống trị gồm: nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì. Trong đó, nông dân là lực lượng sản xuất chính; nô tì là lực lượng thấp kém nhất trong xã hội.
- Mâu thuẫn xã hội gay gắt, nhiều cuộc khởi nghĩa của dân nghèo đã nổ ra.
5. Tình hình văn hóa
- Về tư tưởng, tôn giáo, tín ngưỡng:
+ Những tín ngưỡng cổ truyền vẫn phổ biến trong nhân dân và có phần phát triển hơn như tục thờ cúng tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc,…
+ Đạo Phật phát triển, tuy nhiên không bằng thời Lý.
+ Nho giáo phát triển, các nhà nho được bổ nhiệm giữ những chức vụ quan trọng.
- Về giáo dục:
+ Quốc Tử Giám mở rộng việc đào tạo con em quý tộc, quan lại. Các lộ, phủ quanh kinh thành đều có trường công; các làng xã có trường tư.
+ Các kì thi được tổ chức ngày càng nhiều, có quy củ và nề nếp hơn so với thời Lý
Thi cử thời phong kiến (minh họa)
- Về văn học:
+ Chữ Hán, chữ Nôm phát triển với nhiều thể loại phong phú (thơ, hịch…).
+ Các tác phẩm tiêu biểu là: Hịch tướng sĩ (của Trần Quốc Tuấn); Phì giá hoàn kinh (của Trần Quang Khải); Cư trần lạc đạo phú (của Trần Nhân Tông)…
- Về khoa học: Các ngành khoa học lịch sử, quân sự, y học và thiên văn học đều đạt được những thành tựu đáng kể. Ví dụ:
+ Sử học, có bộ Đại Việt sử kí do Lê Văn Hưu biên soạn
+ Y học, danh y Tuệ Tĩnh nổi tiếng với việc nghiên cứu các cây thuốc nam, tổng kết việc chữa bệnh bằng thuốc Nam.
+ Thiên văn học: Đặng Lộ đã chế rạo ra “lung linh nghi” để đo đạc, tính toán thiên văn.
+ Về khoa học quân sự có 2 tác phẩm: Vạn Kiếp tông bí truyền thư và Binh thư yếu lược của Trần Quốc Tuấn.
- Về nghệ thuật:
+ Nhiều công trình kiến trúc lớn, tiêu biểu: tháp Phổ Minh (Nam Định), thành Tây Đô (Thanh Hóa),…
+ Điêu khắc rất đa dạng, tiêu biểu là: tượng Phật Di Lặc ở chùa Quỳnh Lâm (Quảng Ninh); vạc, chuông lớn ở chùa Phổ Minh (Nam Định)…
Chùa tháp Phổ Minh (Nam Định)
