Lý thuyết Lịch Sử 8 Cánh diều Bài 6: Khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 8 Bài 6: Khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 8.
Lý thuyết Lịch Sử 8 Cánh diều Bài 6: Khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
I. Bối cảnh lịch sử
- Từ giữa thế kỉ XVIII, chính quyền Đàng Ngoài lâm vào khủng hoảng.
+ Chúa Trịnh Giang không quan tâm đến triều chính, mải lo ăn chơi, hưởng thụ. Tầng lớp quan lại ra sức bóc lột nhân dân.
+ Nhà nước đánh thuế nặng vào các loại sản phẩm, hàng hoá, khiến cho thủ công nghiệp và thương nghiệp sa sút, phố chợ điêu tàn.
+ Ruộng đất của nông dân bị địa chủ, cường hào chiếm đoạt, sản xuất nông nghiệp đình đốn. Hằng năm, tình trạng hạn hán, lụt lội, mất mùa, vỡ đê xảy ra liên tiếp. Nạn đói diễn ra ở nhiều nơi.
=> Cuộc sống khốn khổ đã thúc đẩy nông dân vùng lên đấu tranh.
II. Diễn biến và kết quả
a) Diễn biến
♦ Trong khoảng 30 năm đầu thế kỉ XVIII, khắp đồng bằng Bắc Bộ và vùng Thanh - Nghệ đã bùng nổ hàng trăm cuộc đấu tranh lớn nhỏ, thu hút đông đảo nông dân tham gia.
♦ Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: khởi nghĩa của Hoàng Công Chất, Nguyễn Hữu Cầu, Nguyễn Danh Phương, Nguyễn Dương Hưng, Lê Duy Mật, Nguyễn Tuyển...
- Khởi nghĩa của Hoàng Công Chất (1739 - 1769):
+ Năm 1739, cuộc khởi nghĩa do Hoàng Công Chất lãnh đạo nổ ra ở vùng Sơn nam.
+ Năm 1751, Hoàng Công Chất rút quân lên vùng Điện Biên xây dựng căn cứ.
+ Sau khi Hoàng Công Chất mất, con trai ông tiếp tục chỉ huy khởi nghĩa kéo dài đến năm 1769 thì bị dập tắt.
- Khởi nghĩa của Nguyễn Danh Phương (1740 - 1751):
+ Năm 1740, khởi nghĩa do Nguyễn Danh Phương lãnh đạo nổ ra ở vùng núi Tam Đảo (Vĩnh Phúc), sau đó mở rộng hoạt động sang các trấn Sơn Tây, Tuyên Quang.
+ Năm 1751, Nguyễn Danh Phương bị bắt, khởi nghĩa thất bại.
- Khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu (1741 - 1751):
+ Năm 1741, cuộc khởi nghĩa do Nguyễn Hữu Cầu lãnh đạo nổ ra ở Đồ Sơn (Hải Phòng), sau đó chóng lan rộng ra vùng Kinh Bắc, rồi mở rộng xuống vùng Sơn Nam, Thanh Hóa, Nghệ An.
+ Năm 1751, khởi nghĩa bị dập tắt.
b) Kết quả: các cuộc khởi nghĩa diễn ra sôi nổi, quyết liệt nhưng cuối cùng đều thất bại, nhiều thủ lĩnh bị bắt, bị xử tử.
III. Ý nghĩa và tác động
- Ý nghĩa:
+ Thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức, chống cường quyền và thể hiện sức mạnh của quần chúng nhân dân;
+ Báo hiệu sự suy yếu không thể cứu vãn của chính quyền Lê - Trịnh.
- Tác động:
+ Góp phần làm lung lay nền thống trị của chính quyền Lê - Trịnh.
+ Hành động phản kháng trên quy mô lớn của nông dân buộc chính quyền phải điều chỉnh các chính sách quản lí như: giảm nhẹ thuế khóa, tu sửa đê điều,....
