CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + 2H₂ CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃ - Cân bằng phương trình hoá học

Phản ứng hoá học:

    CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + 2H₂ CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃

Điều kiện phản ứng

- Nhiệt độ

- Xúc tác: Niken (Ni)

Cách thực hiện phản ứng

- Khi có điều kiện nhiệt độ kèm xúc tác thích hợp, pen-1-in phản ứng với hidro để tạo ankan tương ứng.

Hiện tượng nhận biết phản ứng

- Dưới tác dụng của nhiệt và chất xúc tác niken các ankin có phân tử khối nhỏ bị đề hiđro tạo ankan tương ứng (với các ankan có phân tử khối nhỏ ở thể khí).

Bạn có biết

- Phản ứng trên là phản ứng cộng hợp hidro của ankin.

- Tùy thuộc vào xúc tác sử dụng mà phản ứng cộng H₂ vào axetilen xảy ra theo các hướng khác nhau.

- Thường thì phản ứng cộng H₂ thường tạo ra hỗn hợp nhiều sản phẩm

- Số mol khí giảm bằng số mol H₂ tham gia phản ứng. (đối với các ankin ở thể khí)

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Chất nào dưới đây có thể tham gia cả 4 phản ứng: Phản ứng cháy trong oxi, phản ứng cộng brom, phản ứng cộng hiđro (xúc tác Ni, to), phản ứng thế với dung dịch AgNO₃/NH₃?

 A. Pen-1-in

 B. Pen-2-in

 C. Pen-1-en

 D. Pen-2-en

Hướng dẫn

- Cả anken và ankin đều có phản ứng cháy với oxi, phản ứng cộng với H₂, phản ứng cộng brom

- Anken không tạo kết tủa với dung dịch AgNO₃/NH₃

- Pen-2-in cũng không tạo kết tủa với dung dịch AgNO₃/NH₃

Đáp án C

Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm hiđro và các hiđrocacbon no, chưa no. Cho X vào bình có niken xúc tác, đun nóng bình một thời gian ta thu được hỗn hợp Y. Phát biểu nào sau đây sai?

 A. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X cho số mol CO₂ và số mol nước luôn bằng số mol CO₂ và số mol nước khi đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp Y.

 B. Số mol oxi tiêu tốn để đốt hoàn toàn hỗn hợp X luôn bằng số mol oxi tiêu tốn khi đốt hoàn toàn hỗn hợp Y.

 C. Số mol X - Số mol Y = Số mol H₂ tham gia phản ứng.

 D. Khối lượng phân tử trung bình của hỗn hợp X lớn hơn khối lượng phân tử trung bình của hỗn hợp Y.

Hướng dẫn

Giả sử hỗn hợp X gồm:

→ ∑n_{hỗn hợp sau phản ứng} = (y-a-b) + a + (x+b) + (z-a-2b) = (x+y+z-a-2b) mol

Theo BTKL: m_X = m_Y → M_X.(x + y + z) = M_Y.(x + y + z - a - 2b)

Mà (x + y + z) > (x + y + z - a - 2b) → M_X < M_Y.

→ Khối lượng phân tử trung bình của hỗn hợp Y lớn hơn khối lượng phân tử trung bình của hỗn hợp X.

Đáp án D

Ví dụ 3: Cho phản ứng sau:

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + 2H₂ → CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃

Điều kiện để phản ứng trên xảy ra là:

 A. Nhiệt độ

 B. Xúc tác Ni

 C. Áp suất

 D. Cả A và B đều đúng

Hướng dẫn

Khi có điều kiện nhiệt độ kèm xúc tác thích hợp, pen-1-in phản ứng với hidro để tạo ankan tương ứng

  CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ + 2H₂ → CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₃

Đáp án D