Các dạng đề bài Cáo bệnh, bảo mọi người chọn lọc - Ngữ văn lớp 10
Các dạng đề bài Cáo bệnh, bảo mọi người chọn lọc
Tổng hợp các dạng đề văn lớp 10 xoay quanh các tác phẩm đầy đủ các dạng đề đọc hiểu, đề văn phân tích, cảm nhận, nghị luận, ... với hướng dẫn chi tiết giúp học sinh ôn tập đạt điểm cao trong các bài thi môn Ngữ văn lớp 10.
1. Dạng bài đọc – hiểu văn bản.
Câu 1: Đọc văn bản trên và thực hiện các yêu cầu bên dưới
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu, già đến rồi
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một cành mai.
( Cáo bệnh, bảo mọi người, Tr140, SGK Ngữ văn 10, Tập I, NXBGD 2006)
a. Xác định động từ, phép điệp, phép đối và biện pháp tu từ cú pháp trong 4 dòng thơ đầu? Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp đó là gì?
* Gợi ý trả lời
Động từ, phép điệp, phép đối và biện pháp tu từ cú pháp :
– Động từ : gồm 6 động từ : khứ(đi), đáo(đến), lạc(rụng), khai( nở), trục(qua),lai(lại). Hiệu quả : chỉ sự di chuyển, biến đổi đan cài trong 4 dòng thơ, tạo cảm giác về một thế giới vận động không ngừng ;
- Phép điệp: từ xuân và hoa
- Phép đối : xuân qua/xuân tới ; hoa rụng/hoa cười ; trước mắt/trên đầu ; việc đi mãi/già đến rồi.
- Biện pháp tu từ cú pháp : lặp cú pháp ở dòng thơ 1 và 2
Hiệu quả nghệ thuật: Ở hai câu đầu, tác giả nói đến quy luật tuần hoàn, sinh-hoá của thiên nhiên. Ở hai câu tiếp, quy luật mà thiền sư nói đến chính là quy luật sinh-tử của đời người. Qua đó, tác giả gửi gắm niềm lạc quan kín đáo: xuân qua, hoa rụng cũng chớ nên buồn vì sẽ có khi xuân lại đến, hoa lại nở. Quy luật của cuộc đời là như vậy, không có gì là mãi mãi cả, tất thảy đều biến đổi . Con người hiểu được điều đó sẽ làm chủ được vận mệnh của mình.
b. Hình ảnh một cành mai khép văn bản có ý nghĩa gì ?
* Gợi ý trả lời
- Hình ảnh một cành mai khép văn bản có ý nghĩa gợi niềm tin vào sức mạnh của sự sống. Nó vượt lên tất cả sự sống, chết, thịnh, suy,…
Câu 2: Viết đoạn văn ngắn ( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về tinh thần lạc quan của con người trong cuộc sống hôm nay.
* Gợi ý trả lời
Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu :
-Hình thức : đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, trôi chảy ;
-Nội dung: từ niềm lạc quan của Mãn giác thiền sư qua văn bản, thí sinh hiểu được tinh thần lạc quan là gì ? Ý nghĩa của tinh thần lạc quan ? Phê phán thái độ sống bi quan. Rút ra bài học nhận thức và hành động.
2.Dạng đề viết bài văn (4-6 điểm)
Đề 1: Phân tích bài thơ “Cáo bệnh, bảo mọi người” của Mãn Giác Thiền Sư
* Gợi ý trả lời
a. Mở bài:
- Khái quát tác giả: Mãn Giác Thiền Sư là một cao tăng đức cao, đạo trọng và cũng là một vị thiền sư có tâm hồn và tài hoa của một nhà thi sĩ.
- Giới thiệu bài thơ: Cáo bệnh bảo mọi người vốn là một bài thi kệ, một thể loại kinh kệ của Phật giáo, được sáng tác bằng chữ Hán (Cáo tật thị chúng).
b. Thân bài:
- Hoàn cảnh ra đời cũng như mục đích sáng tác của bài thơ: Bài thơ đã được Thiền Sư đọc cho đệ tử nghe khi ông lâm bệnh.
- Qua bài thơ người đọc có thể hiểu được một triết lí sâu sắc của Thiền môn, một quan niệm nhân sinh tích cực của tác giả.
- Phân tích hai câu thơ đầu: Quy luật của tự nhiên:
+ Hai câu ngũ ngôn có nhịp điệu nhẹ nhàng, bình thản như bước đi muôn thuở của thời gian.
+ Muôn đời, muôn thuở, xuân đến rồi đi, hoa nở hoa tàn thành một vòng tuần hoàn bất tận.
- Phân tích hai câu giữa: Quy luật của cuộc đời:
+ Dòng thời gian trôi là bất biến, mọi việc trong đời cũng theo dòng thời gian mà trôi qua mãi.
+ Hai câu thơ vẫn với âm điệu nhẹ nhàng của thể ngũ ngôn nhưng nghe phảng phất một chút tâm tình của một vị cao niên.
- Phân tích hai câu cuối: Tư tưởng của nhà thơ:
+ Từ thể ngũ ngôn chuyển sang thất ngôn một cách uyển chuyển, nhịp nhàng bộc lộ một tình cảm yêu đời thiết tha, một tư tưởng lạc quan đáng khâm phục.
+ Thiền sư khái quát thành tư tưởng sống tích cực, sống có ích, sống đẹp dù đang ở bất kì mùa nào của tuổi tác.
c. Kết bài:
- Tổng kết giá trị của bài thơ.
- Cảm nghĩ của mình về bài thơ.
