Hiền tài là nguyên khí của quốc gia - tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia - tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia Ngữ văn lớp 10, bài học tác giả - tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Hiền tài là nguyên khí của một quốc gia. Nếu nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, còn nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. Đồng thời việc khắc bia ghi tên tiến sĩ có ý nghĩa to lớn. Đất nước có thể khuyến khích kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua. Đồng thời ngăn ngừa kẻ ác, người thiện lấy đó làm điều cố gắng, chỉ lối tương lai vừa để rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước.
B. Tìm hiểu tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
1. Tác giả
- Thân Nhân Trung (1418 – 1499), tự Hậu Phủ.
- Quê: Yên Ninh, Yên Dũng, Bắc Giang.
→ Ông là người học giỏi, được vua Lê Thánh Tông tin dùng và ban là Tao Đàn phó nguyên soái.
- Thân Nhân Trung đỗ tiến sĩ năm 1469.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh ra đời: Năm 1439 trở đi, nhà nước phong kiến triều Lê đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban mũ áo, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao.
b. Xuất xứ văn bản: Hiền tài là nguyên khí quốc gia được trích trong bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba.
c. Thể loại: Văn bia
d. Phương thức biểu đạt: Nghị luận
e. Ý nghĩa nhan đề:
- Hiền tài là người tài cao, học rộng và có đạo đức.
- Nguyên khí là chất làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội.
⇒ Vậy Hiền tài là nguyên khí quốc gia có nghĩa là: Hiền tài, chính là phần cốt lõi, chất ban đầu để làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước. Quốc gia có nhiều hiền tài và biết sử dụng hiền tài thì sẽ phát triển vững mạnh.
f. Bố cục: 2 phần
- Phần 1 (Từ đầu đến … làm đến mức cao nhất): nêu lên giá trị của hiền tài với đất nước.
- Phần 2 (Phần còn lại): nêu lên ý nghĩa của việc khắc bia, khắc tên người hiền tài.
g. Giá trị nội dung:
- Khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia: có quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước.
- Khắc bia tiến sĩ là việc làm khích lệ nhân tài không những có ý nghiã lớn với đương thời mà còn có ý nghĩa lâu dài với hậu thế.
h. Giá trị nghệ thuật: Kết cấu chặt chẽ, lập luận khúc triết, giàu sức thuyết phục.
C. Sơ đồ tư duy Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
D. Đọc hiểu văn bản Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
1. Thể hiện quan niệm và thái độ đối với hiền tài
- Tác giả nêu lên quan niệm về người hiền tài và tầm quan trọng của hiền tài đối với đất nước.
+ Hiền tài là người học rộng, tài cao, có đạo đức.
+ Nguyên khí là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật.
+ Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của đất nước.
- Vì nhận thức rõ điều đó nên triều đình đã thực thi chính sách trọng hiền tài: Đặt lễ xướng danh, ban mũ áo, đãi yến, làm lễ vinh quy bái tổ cho người đỗ đạt cao.
- Song "ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ" cho nên nhà vua cho khắc bia tiến sĩ đặt ở Văn Miếu để khích lệ "kẻ sĩ" rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua, "ra sức báo đáp" sự đề cao rất mực của triều đình.
2. Tác dụng của việc dựng bia
- Khuyến khích nhân tài "khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua".
- Noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác, "kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà cố gắng".
- Làm cho đất nước hưng thịnh, vững bền dài lâu "dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước".
