Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ - Chân trời sáng tạo
Haylamdo soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 12.
Soạn bài Đây thôn Vĩ Dạ - Chân trời sáng tạo
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 7 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Những hồi ức về một cảnh, một người nào đó trong quá khứ thường gợi cho ta cảm xúc gì?
Trả lời:
Những hồi ức về một cảnh, một người nào đó trong quá khứ thường gợi cho ta cảm xúc nhung nhớ, xao xuyến.
* Đọc văn bản
1. Tưởng tượng: Hình dung cảnh thôn Vĩ được gợi tả.
Cảnh tượng thôn Vĩ: nắng mới, hàng cau, vườn xanh, lá trúc.
2. So sánh: Chú ý sự chuyển đổi không gian, thời gian ở khổ thơ này.
- Không gian: Gió, mây, dòng nước, sông trăng.
- Thời gian: Buổi tối
3. Suy luận: Câu hỏi cuối bài thể hiện tâm trạng gì của chủ thể trữ tình?
Câu hỏi thể hiện sự hoài nghi của tác giả: nếu như tác giả một lòng hướng về xứ Huế thì không biết con người nơi đây có nhớ đến mình hay không? Dù hiểu theo nghĩa nào thì câu thơ cũng chỉ làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng trong một tâm hồn tha thiết yêu thương con người và cuộc đời.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Bài thơ là bức tranh phong cảnh và cũng là tâm cảnh, thể hiện nỗi buồn cô đơn của hàn Mặc Tử trong một mối tình xa xăm, vô vọng. Đó còn là tấm lòng thiết tha của nhà thơ với thiên nhiên, cuộc sống và con người.
Câu 1 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Câu hỏi ở dòng thơ thứ nhất là lời của ai nói với ai? Bạn hình dung như thế nào về cảnh và người thôn Vĩ qua khổ thơ 1?
Trả lời:
- Câu hỏi ở dòng thơ thứ nhất gợi nhiều liên tưởng mang nhiều sắc thái:
+ Lời trách móc, giận hờn nhẹ nhàng (đã lâu anh không về hay anh đã quên).
+ Lời mời gọi chân thành, tha thiết của người con gái thôn Vĩ (anh hãy về đi).
+ Lời tự vấn của Hàn Mặc Tử: phân thân để tự hỏi (sao ta không thể về), bộc lộ ước mơ thầm kín được quay về thôn Vĩ của nhà thơ.
- Cảnh và người ở khổ thơ 1:
+ Cảnh vật: Cảnh vật trong khổ thơ này là một ngày sớm, khi mặt trời mới lên. Nhà thơ nhìn thấy hàng cây cau nắng mới lên, vườn cây xanh mướt, lá trúc che phủ mặt đất. Cảnh vật tươi đẹp, thanh khiết và gợi lên hình ảnh của một thôn quê yên bình.
+ Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ đặt câu hỏi “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” với sự hoài niệm và mong muốn gặp lại người thân, bạn bè hoặc những kỷ niệm từ quê hương. Tâm trạng của nhà thơ là một sự kỷ niệm ấm áp và hoài niệm về quê hương.
Câu 2 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phong cảnh ở khổ thơ 2 có gì khác so với cảnh sông nước mà bạn từng biết? Từ “kịp” trong câu hỏi tu từ ở cuối khổ thơ cho thấy điều gì trong cảm quan của chủ thể trữ tình?
Trả lời:
- Khổ thơ này tạo nên một hình ảnh đêm trăng thơ mộng và cảm xúc buồn thương. Cảnh vật trong khổ thơ này là một đêm trăng thơ mộng. Nhà thơ miêu tả gió theo lối gió, mây trôi qua, dòng nước buồn thiu và hoa bắp lay. Cảnh vật tĩnh lặng, mang đậm tâm trạng buồn bã.
- Từ “kịp” trong câu hỏi tu từ ở cuối khổ thơ thứ hai của bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử cho thấy điều mong đợi và tình cảm xa xôi của chủ thể trữ tình. Nhà thơ muốn biết liệu có thuyền nào đậu bến sông trăng đó và có chở trăng về kịp cho đêm nay không. Từ “kịp” ẩn chứa trong nó sự hy vọng và mong muốn gặp lại người thân, bạn bè hoặc những kỷ niệm từ quê hương.
Câu 3 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): “Khách đường xa” ở khổ thơ cuối có thể là ai? Từ những hình ảnh trong khổ thơ này, xác định mối liên hệ cảm xúc giữa chủ thể trữ tình và “em”.
Trả lời:
Từ “Khách đường xa” trong khổ thơ cuối của bài “Đây thôn Vĩ Dạ” có thể ám chỉ người yêu xa xứ, người mà tác giả trữ tình đang nhớ mong. Hình ảnh “em” trong khổ thơ thứ ba gợi lên nỗi nhớ da diết, khát khao đến cháy bỏng được gặp lại người xưa, chốn cũ. Tâm trạng của chủ thể trữ tình là sự chập chờn của mối tình đơn phương, vô vọng, và day dứt khôn nguôi.
Câu 4 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định chủ thể của ba câu hỏi trong bài thơ. Ba câu hỏi này thể hiện tình cảm, cảm xúc của người hỏi?
Trả lời:
Ba câu hỏi trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử thể hiện tình cảm và cảm xúc của chính nhà thơ. Chủ thể của ba câu hỏi là nhà thơ tự phân thân ra để tự hỏi mình. Câu hỏi thoáng chút trách móc, hờn giận, nhưng chủ yếu là bộc lộ nỗi lòng của nhà thơ.
Câu 5 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về sự thay đổi của ngoại cảnh và cảm xúc của chủ thể trữ tình qua ba khổ thơ.
Trả lời:
- Khổ thơ 1:
+ Cảnh vật: Cảnh vật trong khổ thơ này là một buổi sáng, khi mặt trời mới lên. Nhà thơ nhìn thấy hàng cây cau nắng mới lên, vườn cây xanh mướt, lá trúc che phủ mặt đất. Cảnh vật tươi đẹp, thanh khiết và gợi lên hình ảnh của một thôn quê yên bình.
+ Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ tự hỏi tại sao người kia không trở về thôn Vĩ chơi. Câu hỏi này thể hiện sự hoài niệm và mong muốn gặp lại người thân, bạn bè hoặc những kỷ niệm từ quê hương.
- Khổ thơ 2:
+ Cảnh vật: Cảnh vật trong khổ thơ này là một đêm trăng thơ mộng. Nhà thơ miêu tả gió theo lối gió, mây trôi qua, dòng nước buồn thiu và hoa bắp lay. Cảnh vật tĩnh lặng, mang đậm tâm trạng buồn bã.
+ Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ tạo ra một tâm trạng buồn thương, lạc loài và tuyệt vọng. Câu hỏi “Có chở trăng về kịp tối nay?” gợi lên sự mong đợi và tình cảm xa xôi của nhà thơ.
- Khổ thơ 3:
- Cảnh vật: Cảnh vật trong khổ thơ này là một buổi sáng mới nở hoa. Nhà thơ miêu tả hoàng hôn thôn Vĩ với nắng hàng cau, vườn xanh mướt, lá trúc che ngang mặt chữ điền. Cảnh vật vẫn tươi đẹp nhưng có sự thay đổi so với khổ thơ 1.
- Tâm trạng của nhà thơ: Nhà thơ cảm nhận một bức tranh thiên nhiên đẹp và trữ tình. Tâm trạng của nhà thơ vẫn là sự hoài niệm và mong đợi gặp lại người thân, bạn bè hoặc những kỷ niệm từ quê hương.
à Như vậy, qua ba khổ thơ, chúng ta thấy sự thay đổi của ngoại cảnh từ sáng đến tối, từ đêm trăng đến buổi sáng mới nở hoa. Đồng thời, tâm trạng của nhà thơ cũng thay đổi từ hoài niệm, buồn bã đến mong đợi và tình cảm xa xôi.
Câu 6 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Yếu tố siêu thực trong bài thơ thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh nào? Phân tích ý nghĩa cùa những từ ngữ, hình ảnh đó.
Trả lời:
Trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử, yếu tố siêu thực được thể hiện qua những từ ngữ và hình ảnh sau:
- Từ ngữ và hình ảnh:
+ “Thuyền ai đậu bến sông trăng đó”: Hình ảnh của một thuyền đậu bên bến sông trăng tạo ra không gian siêu thực, mơ hồ và lãng mạn.
+ “Mơ khách đường xa, khách đường xa”: Từ “mơ” và “khách đường xa” gợi lên không gian mơ hồ, tưởng tượng và tình cảm xa xôi.
- Ý nghĩa: Những hình ảnh siêu thực này thể hiện tâm trạng hoài niệm, mong đợi và tình cảm xa xôi của nhà thơ. Đây là những yếu tố tạo nên vẻ đẹp và sự đặc biệt của bài thơ.
Câu 7 (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu chủ đề của bài thơ. Những biện pháp nghệ thuật nào góp phần thể hiện chủ đề đó?
Trả lời:
Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của nhà thơ Hàn Mặc Tử tập trung vào chủ đề tình yêu quê hương và tình cảm xa xôi. Những biện pháp nghệ thuật góp phần thể hiện chủ đề này bao gồm:
- Ngôn từ và hình ảnh trong sáng, gần gũi:
+ Nhà thơ sử dụng ngôn từ đơn giản, gần gũi để tạo nên hình ảnh thiên nhiên và cuộc sống ở quê hương.
+ Các hình ảnh về nắng, cây cối, sông nước, lá trúc, thuyền trăng đều gợi lên không gian thanh khiết và yêu thương quê hương.
- Sử dụng câu hỏi tu từ và giọng điệu tha thiết:
+ Nhà thơ sử dụng nhiều câu hỏi tu từ để bày tỏ tình cảm và mong đợi.
+ Giọng điệu tha thiết, hờn trách trong câu hỏi thể hiện tâm trạng trữ tình của tác giả.
* Bài tập sáng tạo
Câu hỏi (trang 8 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Vẽ một bức tranh thôn Vĩ Dạ theo tưởng tượng của bạn sau khi đọc bài thơ này.
Trả lời:
