Soạn bài Khi con tu hú ngắn nhất

Soạn bài Khi con tu hú

Bố cục:

- Phần 1: Sáu câu thơ đầu: Cảnh mùa hè trong tâm tưởng của tác giả.

- Phần 2: Bốn câu thơ cuối: Tâm trạng người tù – chiến sĩ.

Câu 1 (trang 20 sgk Văn 8 Tập 2):

- Nhan đề bài thơ chỉ là một cụm từ chỉ thời gian, thiếu một vế ở phía sau.

- Câu văn có 4 chữ đầu là "Khi con tu hú": Khi con tu hú gọi bầy cũng là lúc mùa hè đã đến; người tù cách mạng đang bị giam cầm cảm thấy bức bối, ngột ngạt, khao khát vượt thoát ra khỏi tù ngục, hướng đến cuộc sống tự do.

- Tiếng tu hú tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ bởi tiếng tu hú gợi liên tưởng đến mùa hè với bao cảnh sắc vui nhộn, tưng bừng, trái ngược hẳn với chốn tù lao chật chội của tác giả.

Câu 2 (trang 20 sgk Văn 8 Tập 2): Cảnh miêu tả mùa hè ở sáu câu thơ đầu tràn ngập âm thanh màu sắc, hương vị của cuộc sống:

- Bầu trời: trời xanh, càng rộng càng cao..

- Âm thanh náo nhiệt: tu hú gọi bầy, dậy tiếng ve ngân, diều sáo

- Màu sắc rực rỡ: màu vàng của bắp, màu hồng đào của nắng, màu xanh của da trời

- Hương vị: lúa đang chín, trái cây ngọt dần..

→ Đây là một bức tranh toàn cảnh mùa hè vô cùng phong phú, chân thực, được khắc họa bởi ngòi bút của một con người có tâm hồn tinh tế, sự quan sát tỉ mỉ.

Câu 3 (trang 20 sgk Văn 8 Tập 2):

- Tâm trạng người tù chiến sĩ qua 4 câu thơ cuối: Thế giới bên ngoài càng rực rỡ rộng rãi bao nhiêu thì càng khiến cho người từ cảm thấy ngột ngạt và khao khát bấy nhiêu.

      + Cách ngắt nhịp bất thường

      + Các từ ngữ diễn tả hoạt động, trạng thái với sắc thái mạnh: dậy, đạp tan, ngột, chết uât,..

      + Các từ ngữ cảm thán, diễn đạt sự bức xúc: ôi, làm sao, thôi, cứ,..

- Mở đầu và kết thúc bài thơ đều thấy xuất hiện tiếng chim tu hú kêu như tượng trưng cho âm thanh của cuộc sống tự do, tươi đẹp từ bên ngoài vọng vào chốn lao tù. Nhưng trước âm thanh ấy, tâm trạng của nhân vật trữ tình ở đầu và cuối bài thơ lại rất khác nhau:

      + Tiếng chim ở đầu bài gợi ra trong cảm xúc của người tù, người chiến sĩ cảnh tượng của mùa hè, của cuộc sống tự do, háo hức, rộn rã.

      + Còn ở cuối bài thơ, khi cảm giác ngột ngạt, u uất lên cao độ thì tiếng chim lại khiến cho tâm trạng người chiến sĩ thêm đau khổ, bức bối vì cảnh giam hãm, mất tự do.

Câu 4 (trang 20 sgk Văn 8 Tập 2): Nghệ thuật nổi bật của bài thơ:

- Bài thơ có nhiều hình ảnh gần gũi, giản dị mà giàu sức gợi cảm,

- Sử dụng thể thơ lục bát,

- Lời thơ tự nhiên, truyền tải được xúc cảm tha thiêt, lắng sâu, lại thể hiện được nguồn sống sục sôi của người cộng sản trẻ.