Luyện từ và câu lớp 5 (Câu đơn và câu ghép) - Cánh diều
Haylamdo biên soạn và sưu tầm lời giải Tiếng Việt lớp 5 Luyện từ và câu: Câu đơn và câu ghép sách Cánh diều giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Tiếng Việt lớp 5 Tập 2.
Luyện từ và câu lớp 5 (Câu đơn và câu ghép) - Cánh diều
I. Nhận xét
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ.
VŨ TÚ NAM
Câu hỏi 1 trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên; xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.
Trả lời
Biển// luôn thay đổi màu tuỳ theo sắc mây trời (1). Trời //xanh thẳm, biển// cũng
CN VN CN VN CN
xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch (2). Trời // rải mây trắng nhạt, biển// mơ
VN CN VN CN
màng dịu hơi sương (3). Trời// âm u mây mưa, biển // xám xịt, nặng nề (4). Trời //
VN CN VN CN VN CN
ầm ầm dông gió, biển // đục ngầu, giận dữ (5).
VN CN VN
Câu hỏi 2 trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:
a) Câu đơn (câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành)
b) Câu ghép (câu do hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành).
Trả lời
a) Câu đơn: Biển luôn thay đổi theo màu tuỳ theo sắc mây trời.
b) Câu ghép:
- Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch
- Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương
- Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề
- Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận giữ
Câu hỏi 3 trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn được không? Vì sao?
Trả lời
Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn. Vì mỗi câu sau khi tách vẫn có đủ chủ ngữ vị nghĩ và là một câu hoàn chỉnh
II. Bài học
1. Câu đơn là câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành
2. Câu ghép là câu do hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ ghép lại với nhau tạo thành. Mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ được gọi là một vế câu, thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với những vế câu khác.
III. Luyện tập
Câu 1 trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Tìm câu ghép trong đoạn văn dưới đây. Xác định các vế câu trong từng câu ghép.
Vườn cây vào đông, lá vàng bay lả tả trên nền đất lạnh. Sương giá quấn quanh ngọn những cành khô. Đêm xuống, gió bấc thổi hun hút. Chú chim sâu rét. Chú đâm nản lòng. Chú nằm vo tròn trong cái tổ lá ngải treo đu đưa. Mặt Trời đã lên cao, chú mới ra khỏi tổ.
NGUYỄN KIÊN
Trả lời
Các câu ghép gồm:
Vườn cây// vào đông, lá vàng// bay lả tả trên nền đất lạnh.
CN VN CN VN
Mặt trời// đã lên cao, chú//mới ra khỏi tổ.
CN VN CN VN
Câu 2 trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 2: Một bạn học sinh chép theo trí nhớ một đoạn văn của nhà văn Phong Thu nhưng chưa thật chính xác. Em hãy giúp bạn chuyển những cặp câu đơn có quan hệ chặt chẽ với nhau thành câu ghép.
Tất cả các bà mẹ đều yêu thương con mình. Con rết thì mẹ lạnh. Con ngã thì mẹ đau. Con đói. Ruột gan mẹ cồn cào. Con ngoan. Mặt mẹ nở hoa. Con hư. Lòng mẹ rầu rĩ...
Trả lời
Tất cả các bà mẹ đều yêu thương con mình. Con rét thì mẹ lạnh. Con ngã thì mẹ đau. Con đói, ruột gan mẹ cồn cào. Con ngoan, mặt mẹ nở hoa. Con hư, lòng mẹ rầu rĩ…