Phản ứng cộng


Phản ứng cộng

I. Phương pháp giải

Cộng H2 ( phản ứng khử) : Anđehit + H2 → Ancol bậc 1

Xeton + H2 → Ancol bậc 2

Phản ứng này có thể xác định được số lượng nhóm chức andehit và có thể xác định được số lượng liên kết pi có thể có ở gốc R.

CnH2n+2 – 2k –m (CHO)m + ( k+m) H2 → CnH2n+2-m(CH2OH)m

Nếu nH2phản ứng = nandehit =>andehit ban đầu là andehit no đơn chức (CnH2n+1CHO và CmH2Mo với m = n+1).

Nếu nH2phản ứng ≥ nandehit =>andehit ban đầu có thể là andehit no đơn chức hoặc không no đa chức.

II. Ví dụ

Bài 1: Cho hh HCHO và H2 đi qua ống đựng bột Ni nung nóng. Dẫn toàn bộ hh thu được sau phản ứng vào bình nước lạnh để ngưng tụ hơi chất lỏng và hòa tan các chất có thể tan được, thấy khối lượng bình tăng 11,8g. Lấy dd trong bình cho tác dụng với dd AgNO3 trong NH3 thu được 21,6g Ag. Khối lượng CH3OH tạo ra trong phản ứng hợp hidro của HCHO là

Trả lời

Gọi số mol ban đầu của andehit focmic là: a mol

Phương trình phản ứng:

HCHO + H2 to→ CH3OH

Hỗn hợp sau phản ứng ngưng tụ gồm: CH3OH, HCHO hòa tan vào nước.

Khối lượng bình tăng: m↑ = 11,8 = (a-x).30 + 32.x = 30a + 2x

Andehit tác dụng với AgNO3/NH3: nHCHO = nAg/4 = 0,05 mol = a – x (2)

Từ 1, 2 => x = 0,32 và a = 0,37; => mCH3OH = 0,32.32 = 10,24 g

Bài 2: Cho 0,1 mol andehit A có mạch cacbon không phân nhánh tác dụng hoàn toàn với hidro, thấy cần dùng 6,72 lit H2 (đkc) và thu được chất hữu cơ B. Cho lượng B này tác dụng với Na dư thì thu được 2,24 lit khí (đkc). Mặt khác, nếu lấy 8,4 gam A tác dụng dung dịch AgNO3/NH3 dư thì thu được hỗn hợp X gồm 2 muối và 43,2 gam Ag.

a. Xác định CTCT A, B.

b. Tính khối lượng hỗn hợp muối.

Trả lời

Số mol H2 phản ứng: nH2 = 6,72/22,4 = 0,3 mol => trong A có 3 liên kết pi

Số mol H2 sinh ra khi cho B tác dụng Na: nH2 sinh ra = 0,1 mol => trong A có 2 nhóm CHO

Vậy A là anđehit không no 2 chức => CTPT là CnH2n-2(CHO)2

Phương trình phản ứng

CnH2n-2(CHO)2 + 4AgNO3 + 4NH3 + H2O → CnH2n-2(COONH4)2 + 2NH4NO3 + 4Ag

Phân tử khối của A: MA = 8,4/0,1 = 84 => n = 2

Vậy CTCT của A và B lần lượt là: OHC-CH=CH-CHO và HO-2HC-CH=CH-CH2OH

b. Khối lượng hỗn hợp muối thu được là (muối gồm C2H3(COONH4)2 và NH4NO3

m = 151.0,1 + 0,2.80 = 31,1 g

Tham khảo các bài Chuyên đề 9 Hóa 11 khác: