Vẻ đẹp của một bài ca dao - tác giả, bố cục, tóm tắt, nội dung, dàn ý - Ngữ văn lớp 6 Cánh diều
Tác giả tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao - Ngữ văn lớp 6
Qua bài học về tác giả, tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao Ngữ văn lớp 6 Cánh diều gồm nội dung chính về tác giả, bố cục, tóm tắt tác phẩm, dàn ý chi tiết, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, phương thức biểu đạt sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao.
I. Tác giả
- Tên: Hoàng Tiến Tựu (1933 - 1998)
- Quê quán: Thanh Hóa
- Vị trí: Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian.
II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm
1. Thể loại: Nghị luận văn học.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích Bình giảng ca dao (1992).
3. Phương thức biểu đạt: Nghị luận
4. Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu đến “một bài ca dao nào khác”
- Phần 2: Tiếp đến “đồng lúa quê hương”
- Phần 3: Tiếp đến “nói lên điều đó”
- Phần 4: Còn lại
5. Giá trị nội dung:
Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như bố cục của một bài ca dao. Qua đó thể hiện khả năng lập luận xuất sắc của tác giả.
6. Giá trị nghệ thuật:
- Tác giả Hoàng Tiến Tựu đã thể hiện khả năng lập luận sắc bén qua tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao
III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm
1. Nêu ý kiến về bài ca dao
- Tác giả mở đầu bằng việc trích bài ca dao. → Cách vào đề trực tiếp.
- Nêu ra cái đẹp, cái hay của bài ca dao:
+ Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. → Đều được miêu tả rất hay.
+ Cái hay: cái hay riêng, không thấy ở bất kì bài ca dao khác.
→ Khẳng định bài ca dao đẹp, hay riêng biệt.
2. Phân tích bố cục bài ca dao
- Ý kiến của nhiều người: chia 2 phần (2 câu đầu - 2 câu cuối, hình ảnh cánh đồng - hình ảnh cô gái thăm đồng)
- Ý kiến tác giả: Không hoàn toàn như vậy.
+ Ngay 2 câu đầu, cô gái đã xuất hiện: cô gái đã miêu tả, giới thiệu rất cụ thể chỗ đứng cũng như cách quan sát cánh đồng.
+ Cụm từ "mênh mông bát ngát" được đặt vị trí cuối 2 câu đầu và có sự đảo vị trí.
→ Cô gái hiện lên năng động, tích cực: đứng bên ni đồng rồi lại đứng bên tê đồng, ngắm nhìn cảnh vật từ nhiều phía như muốn thâu tóm, cảm nhận cả cánh đồng bát ngát.
➩ Khẳng định ý kiến không nên chia 2 phần để phân tích.
3. Phân tích hai câu đầu bài ca dao
- Cả 2 câu đều không có chủ ngữ.
→ Người nghe đồng cảm, như cùng cô gái đi thăm đồng, cùng vị trí đứng và ngắm nhìn.
- Cảm giác về sự mênh mông, bát ngát cũng lan truyền sang người đọc một cách tự nhiên.
→ Cảm giác như chính bản thân cảm nhận và nói lên.
→ Cái nhìn khái quát cảnh vật.
- Nghệ thuật:
+ Điệp từ, điệp cấu trúc "đứng bên ni đồng", "đứng bên tê đồng", "ngó", "bát ngát", "mênh mông".
+ Đảo ngữ.
4. Phân tích hai câu cuối bài ca dao
- Tập trung ngắm nhìn, quan dát, đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai". Ngọn nắng cũng được coi là một hoán dụ của Mặt Trời.
→ Miêu tả cảnh vật tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước.
- Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân.
→ Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống.
- Cuối cùng khẳng định lại "Bài ca dao quả là bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý tưởng".
➩ Cái nhìn chi tiết, bộ phận.
- Nghệ thuật:
+ So sánh: như.
+ Hoán dụ: nắng hồng - Mặt Trời.
+ Ẩn dụ: chẽ lúa - người con gái đầy sức sống.
