Lý thuyết Địa Lí 10 Kết nối tri thức Bài 20: Phân số dân cư và đô thị hóa trên thế giới

Haylamdo sưu tầm và biên soạn lý thuyết Địa Lí lớp 10 Bài 20: Phân số dân cư và đô thị hóa trên thế giới sách Kết nối tri thức hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Địa Lí 10.

Lý thuyết Địa Lí 10 Kết nối tri thức Bài 20: Phân số dân cư và đô thị hóa trên thế giới

1. Phân bố dân cư

a) Tình hình phân bố dân cư thế giới

- Dân cư thế giới phân bố rất không đều.

- Những vùng dân cư tập trung đông đúc như: Nam Á, Đông Á, Đông Nam Á,…

- Những vùng thưa dân như: Bắc Á, châu Đại Dương,...

Hình 20. Bản đồ mật độ dân số các nước trên thế giới, năm 2020

b) Các nhân tố tác động đến phân bố dân cư

Phân bố dân cư là một hiện tượng xã hội có tính quy luật do tác động tổng hợp của hàng loạt nhân tố từ tự nhiên đến kinh tế - xã hội.

- Nhân tố tự nhiên tạo điều kiện thuận lợi hoặc gây trở ngại cho sự cư trú của con người. Những khu vực có điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên phong phú, môi trường thiên nhiên thuận lợi là các khu vực có dân cư sinh sống đông đúc và ngược lại.

- Nhân tố kinh tế - xã hội

+ Trình độ phát triển của lực lượng sản xuất quyết định việc phân bố dân cư, làm cho phân bố dân cư chuyển từ tự phát sáng tự giác. Sự phân bố dân cư phụ thuộc chặt chẽ vào tính chất của nền kinh tế.

+ Những khu vực được khai thác lâu đời thường có dân cư đông đúc hơn những khu vực mới khai thác.

+ Di cư có tác động tới sự phân bố dân cư thế giới. Trong lịch sử, các luồng di dân lớn có thể làm thay đổi tỉ trọng dân số của cả một châu lục.

2. Đô thị hóa

a) Khái niệm

- Khái niệm: Là một quá trình kinh tế - xã hội mà biểu hiện của nó là sự tăng nhanh về số lượng và quy mô của các điểm dân cư đô thị, sự tập trung dân cư trong các thành phố, nhất là các thành phố lớn và phổ biến rộng rãi lối sống thành thị.

- Ý nghĩa tỉ lệ dân thành thị

+ Là một trong các thước đo quan trọng về trình độ phát triển của quá trình đô thị hóa.

+ Cơ sở để đánh giá mức độ đô thị hóa giữa các quốc gia.

b) Các nhân tố tác động đến đô thị hóa

- Nhân tố tự nhiên: Các đặc điểm tự nhiên như quỹ đất, địa hình, nguồn nước, tài nguyên khoáng sản,... tạo thuận lợi hay khó khăn cho đô thị hóa. Các nhân tố tự nhiên không phải là nhân tố quyết định đô thị hóa.

- Nhân tố kinh tế - xã hội

+ Sự phát triển kinh tế, đặc biệt là phát triển công nghiệp gắn với khoa học - công nghệ có tác động đặc biệt quan trọng tới đô thị hóa. Công nghiệp hóa và đô thị hóa là hai quá trình song hành và hỗ trợ nhau cùng phát triển.

+ Lối sống, mức thu nhập, trình độ văn hóa, nghề nghiệp,... đều có tác động đến quá trình đô thị hóa.

+ Chính sách phát triển đô thị được đề ra xuất phát từ những hoàn cảnh cụ thể về tự nhiên, kinh tế - xã hội,... của quốc gia, của vùng và được ban hành bởi các chính sách về quy hoạch đô thị. Đây là nhân tố quyết định hướng phát triển đô thị trong tương lai.

c) Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội và môi trường