Giáo án Lịch Sử 6 Bài 17: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X - Cánh diều

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I.1, quan sát kênh hình trong SGK và trả lời câu hỏi: 

? Khúc Thừa Dụ đã giành quyền tự chủ như thế nào?

? Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện điều gì?

? Nêu nội dung và ý nghĩa cải cách của Khúc Hạo.

Bước 2: HS thực hiện NV học tập

- GV hướng dẫn

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi. 

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới. 

I. Họ Khúc giành quyền tự chủ

- Quá trình nổi dậy đấu tranh:

+ Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường ngày càng suy yếu. Giữa năm 905, nhân cơ hội Tiết độ sứ Độc Cô Tổn bị giáng chức, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân nổi dậy, chiếm thành Đại La (Hà Nội), tự xưng tiết độ sứ.

+ Đầu năm 906, hoàng đế nhà Đường buộc phải công nhận, phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ An Nam.

- Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ đã cho thấy:

+ Sự suy yếu của nhà Đường.

+ Khúc Thừa Dụ đã thực hiện việc giành lại chính quyền một cách khéo léo, đẩy nhà Đường vào thế đã rồi – buộc phải công nhận chính quyền tự chủ của người Việt.

- Nội dung cải cách của Khúc Thừa Hạo:

+ Chia, đặt lại các lộ, phủ, châu và xã...

+ Thực hiện: bình quân thuế ruộng cho công bằng, tha bỏ lực dịch cho dân bớt khổ

+ Lập sổ khai hộ khẩu, kê rõ họ tên quê quán để quản lí cho thống nhất.

- Ý nghĩa:

+ Củng cố chính quyền tự chủ…

+ Xây dựng được một chính quyền dân tộc thống nhất, vững mạnh từ trung ương đến các làng xã, khắc phục được tính phân tán quyền lực.

+ Bồi dưỡng sức dân; thúc đẩy sức sản xuất đồng thời tập hợp được mọi lực lượng yêu nước để bảo vệ nền tự chủ.

+ Đặt nền móng, tạo điều kiện để cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam đi đến thắng lợi hoàn toàn (năm 938).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục II, lược đồ 17.2 và trả lời câu hỏi: 

? Trình bày diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán do Dương Đình Nghệ lãnh đạo?

? Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán do Dương Đình Nghệ lãnh đạo có kết quả như thế nào ? Ý nghĩa ra sao ?

Bước 2: HS thực hiện NV học tập

- GV hướng dẫn

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi. 

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới. 

II. Dương Đình Nghệ khôi phục quyền tự chủ

- Diễn biến chính :

+ Mùa thu năm 930, quân Nam Hán xâm lược nước ta. Dương Đình Nghệ - một vị tướng cũ của Khúc Hạo đã lãnh đạo nhân dân nổi dậy đấu tranh.

+ Từ làng Ràng, Dương Đình Nghệ kéo quân vây chiếm thành Tống Bình.

+ Quân Nam Hán phải rút chạy về nước.

- Kết quả - ý nghĩa:

+ Cuộc kháng chiến thắng lợi.

+ Dương Đình Nghệ tự xưng là Tiết độ sứ, tiếp tục xây dựng nền tự chủ nước nhà.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiệu về Ngô Quyền. 

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục III, quan sát kênh hình trong SGK và trả lời câu hỏi:

? Mục đích của quân Nam Hán khi tiến đánh nước ta lần thứ 2 là gì?

? Ngô Quyền đã chuẩn bị kế hoạch cho trận thủy chiến chặn giặc như thế nào? 

- GV yêu cầu HS quan sát Lược đồ 19.4:  Hãy thuật lại ngắn gọn diễn biến trận chiến trên sông Bạch Đăng năm 938?

- GV chia HS làm các nhóm, yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

? Theo em, nét độc đáo trong cách tổ chức đánh giặc của Ngô Quyên thể hiện ở những điểm nào?

? Nêu ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng đối với lịch sử dân tộc?

Bước 2: HS thực hiện NV học tập

- GV hướng dẫn

- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. 

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi. 

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức. 

II. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938

- Mục đích của quân Nam Hán: bành trướng, mở rộng lãnh thổ của nhà Nam Hán. 

- Ngô Quyền đã chuẩn bị kế hoạch cho trận thủy chiến chặn giặc: 

+ Phân tích điểm mạnh – thế yếu của quân Nam Hán.

+ Lựa chọn cửa sông Bạch Đằng để dựng trận địa quyết chiến với quân Nam Hán.

+ Sai người đem cọc vạt nhọn, đầu bịt sắt đóng ngầm trước cửa biển.

- Diễn biến trận Bạch Đăng năm 938: 

+ Cuối năm 938, đoàn thuyền chiến do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy tiến vào cửa sông Bạch Đằng. Nhân lúc thuỷ triểu lên, Ngô Quyền cho thuyền nhỏ ra khiêu chiến, nhử quân giặc tiến sâu vào cửa sông. 

+ Lưu Hoằng Tháo cho quân đuổi theo, vượt qua bãi cọc ngầm. 

+ Đợi khi thuỷ triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh tấn công. 

+ Quân giặc thua và phải rút ra biển, thuyền va vào cọc nhọn. Lưu Hoằng Tháo tử trận.

- Nét độc đáo trong cách tổ chức đánh giặc của Ngô Quyên thể hiện điểm:

+ Ngô Quyền đã phân tích được thế mạnh yếu của quân giặc.

+ Biết lợi dụng lợi thế của sông Bạch Đằng để tổ chức thủy chiến.

-Ý nghĩa:

+ Đánh bại ý chí xâm lược của Nam Hán.

+ Thể hiện lòng yêu nước, ý chí đấu tranh chống ngoại xâm của người Việt

+ Chấm dứt thời kì Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài cho dân tộc Việt Nam.