SBT Ngữ văn 9 Cánh diều Sông núi nước Nam
Haylamdo biên soạn và sưu tầm lời giải sách bài tập Ngữ Văn 9 Sông núi nước Nam trang 8 sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh lớp 9 dễ dàng làm bài tập trong SBT Văn 9.
Giải SBT Ngữ văn 9 Cánh diều Sông núi nước Nam
Trả lời:
- Hoàn cảnh xuất hiện bài Sông núi nước Nam: Bài thơ Sông núi nước Nam được ghi chép trong các sách như Lĩnh Nam chích quái (Lựa chọn những chuyện quái lạ ở Lĩnh Nam, cuối thế kỉ XIV), Việt điện u linh tập (Tập truyện về cõi u linh của đất Việt, 1329) và Đại Việt sử kí toàn thư, kể lại chuyện Lê Hoàn năm 981 và Lý Thường Kiệt năm 1076 đã sử dụng bài thơ trong các cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược trên phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu ngày nay) để khích lệ các tướng sĩ một lòng đánh giặc và cảnh báo sự thất bại của kẻ thù xâm lược. Bài thơ vốn không có nhan đề và chưa rõ tác giả là ai. Sau này, một số sách ghi tên tác giả là Lý Thường Kiệt và đặt tên là Nam quốc sơn hà.
- Bài thơ được gọi là Thơ thần do truyền thuyết kể lại chuyện Lê Hoàn và Lý Thường Kiệt cho người nấp vào đền thờ hai vị anh hùng chống ngoại xâm, đồng thời là hai vị thần sông Như Nguyệt là Trương Hống và Trương Hát để giả giọng thần đọc bài thơ Nam quốc sơn hà. Các nhà nghiên cứu cho rằng: Thời trung đại, niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo còn rất mạnh, nên có thể tác giả bài thơ đã giấu tên để bài thơ khi được đọc trong đền thờ các vị thần sẽ trở nên linh thiêng, có tác dụng cổ vũ lớn và cảnh báo mạnh mẽ hơn. Bài thơ được đọc hùng hồn giữa đêm vắng, âm vang trên dòng sông lịch sử linh thiêng đã khích lệ tinh thần chiến đấu của quân sĩ Đại Việt, khiến quân thù run sợ mà tan rã. Trong các đền thờ Trương Hống, Trương Hát trên sông Cầu đều có thần tích ghi lại bài thơ này. Tác phẩm Nam quốc sơn hà trở nên linh thiêng và được coi như bài thơ của thần linh đất Việt hiển hiện cùng con cháu đánh giặc, giữ nước.
Câu 2 trang 8 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Bài Sông núi nước Nam được viết theo thể loại nào?
A. Thơ Nôm Đường luật tứ tuyệt
B. Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn
C. Thơ Đường luật tứ tuyệt viết bằng chữ Hán
D. Thơ Đường luật thất ngôn bát cú viết bằng chữ Hán
Trả lời:
Đáp án C. Thơ Đường luật tứ tuyệt viết bằng chữ Hán
Trả lời:
- Chủ quyền quốc gia đã được khẳng định qua hai dòng thơ đầu bài Sông núi nước Nam.
+ Khẳng định sông núi nước Nam là do hoàng đế nước Nam làm chủ: “Nam quốc”, “Nam đế”.
= > Lãnh thổ nước Nam đã có chủ và là một quốc gia độc lập, không phụ thuộc vào bất cứ quốc gia nào khác.
+ Điều đó đã được ghi chép trên sách trời: “tiệt nhiên”, “định phận”, “thiên thư”. Quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm đó đã được trời đất quy định, chứng giám (người xưa quan niệm ông trời có quyền quyết định và quy định mọi việc ở trần gian và lãnh thổ của các quốc gia).
Trả lời:
Những từ ngữ ở hai dòng thơ cuối thể hiện quyết tâm bảo vệ độc lập và niềm tin tất thắng của nhân dân ta:
- Tác giả bài thơ sử dụng từ “nghịch lỗ” (kẻ ngạo ngược) để chỉ quân xâm lược. “Ngạo ngược” ở đây là dám chống lại thiên mệnh (điều đã được trời quy định), dám xâm phạm một quốc gia có chủ quyền.
- Dùng từ để hỏi “Như hà” (cớ sao) để truy xét tội của kẻ xâm lược.
- “Lai xâm phạm”: dám xâm phạm vào đất nước đã có chủ, đã được trời đất bảo trợ.
Ở dòng thơ cuối, tác giả tiếp tục sử dụng những từ ngữ thể hiện sự cứng rắn và quyết tâm của cả dân tộc Việt Nam trước kẻ thù xâm lược:
+ Gọi quân xâm lược là “nhữ đẳng” (chúng bay) một cách khinh bỉ.
+ “Hành khan thủ bại hư”: hãy chờ xem nhất định (chúng bay) sẽ chuốc lấy sự bai vong.
= > Những lời lẽ đó thể hiện sức mạnh tinh thần và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của toàn dân tộc.
Trả lời:
- Mối quan hệ giữa hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối của bài thơ: Hai dòng thơ đầu là cơ sở, nền tảng mang tính pháp lí, khách quan để khẳng định sức mạnh, niềm tin được thể hiện ở hai dòng sau. Mối quan hệ giữa hai dòng thơ đầu và hai dòng thơ cuối là mối quan hệ nhân quả.
- Có thể coi bài Sông núi nước Nam là “bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên” của nước ta bởi bài thơ hội tụ những lí lẽ khách quan khẳng định quyền độc lập dân tộc, quyền tự chủ, toàn vẹn lãnh thổ và ý chí của cả một dân tộc quyết tâm bảo vệ những điều thiêng liêng, bất khả xâm phạm đó.
Câu 6 trang 8 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Em ấn tượng nhất với một hoặc hai dòng thơ nào? Vì sao?
Trả lời:
- Dòng thơ em ấn tượng nhất trong bài thơ là dòng thơ “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” vì câu khai mở vấn đề “kinh thiên định nghĩa” rằng đất của Đại Việt thì phải do người dân Đại Việt cai quản, sinh sống, đó là lẽ tất nhiên. Ý thơ nhằm khẳng định tư thế hiên ngang, bình đẳng về mặt chính trị, vị thế quốc gia đối với đất nước láng giềng, bằng khẩu khí tự hào, kiêu hãnh, mang đậm lòng tự tôn dân tộc sâu sắc.
Lời giải sách bài tập Ngữ Văn 9 Bài 1: Thơ và thơ song thất lục bát hay khác: