SBT Ngữ Văn 9 Bài tập 8 trang 8 - Kết nối tri thức
Đọc đoạn trích sau trong tác phẩm () của Đoàn Thị Điểm và trả lời các câu hỏi:
Giải SBT Ngữ Văn 9 Bài tập 8 trang 8 - Kết nối tri thức
Bài tập 8 trang 8 SBT Ngữ Văn 9 Tập 1: Đọc đoạn trích sau trong tác phẩm Truyện đền thiêng ở cửa bể (Hải khẩu linh từ lục) của Đoàn Thị Điểm và trả lời các câu hỏi:
(Lược một đoạn: Nguyễn Thị Bích Châu, con gái đại thần Nguyễn Tướng Công, sinh vào khoảng năm 1356, dưới thời vua Trần Dụ Tông. Nàng tư dung xinh đẹp, nổi tiếng thông tuệ, hiểu văn chương, biết thi phú, thạo âm luật, được vua Duệ Tông kén vào hậu cung và hết mực thương yêu, chiều chuộng. Năm 1376, Chiêm Thành đến cướp Hoá Châu. Trần Duệ Tông giận dữ xuống chiếu ngự giá thân chinh đi dẹp giặc. Bích Châu dâng biểu khuyên can không được đành xin đi theo hộ giá. Khi đoàn thuyền chiến của vua vừa đến cửa bể Kỳ Hoa (Kỳ Anh – Nghệ Tĩnh), trời bỗng nổi cơn phong ba bão táp, quân lính kinh hãi nản lòng. Nhà vua nhất quyết đợi tan cơn bão sẽ tiến binh tiếp. Đêm ấy, vua Duệ Tông mộng thấy một vị thần xưng là “Nam Minh Đô đốc”, thủ hạ của Quảng Lợi Vương, muốn xin vua ban cho một người thiếp, nếu được như ý nguyện, mới để thuyền vua đi qua. Nguyễn Thị Bích Châu tự nguyện hi sinh thân mình, nhảy xuống bể làm vợ Giao thần, nhờ đó sóng yên bề lặng. Về sau, vua Lê Thánh Tông đem quân đánh Chiêm Thành, đến cửa bể Kỳ Hoa, nàng báo mộng nhờ vua giải thoát mình khỏi cảnh tủi nhục nơi thuỷ phủ. Thánh Tông gửi thư tố cáo Giao thần đến Quảng Lợi Vương và Giao thần đã bị Quảng Lợi Vương trừng phạt. Nhờ đó, nàng Bích Châu được tự do, tiêu dao nơi tiên cảnh.)
Khi mặt trời đã chiếu vào cửa sổ trong thuyền, quân tiến đến cửa bể, bỗng có một trận gió lốc cuồn cuộn thổi vào thuyền vua, lá cờ bị gió cuốn sang phương nam. Nàng nói:
– Trận gió ấy lạ thay! Tiếng ào ào, sắc thảm đạm, chắc là một thứ gió gian tà.
Vua hỏi:
– Là nghĩa thế nào?
Nàng nói:
– Thiếp từ khi nhỏ đọc sách, đã biết phong giác. Vả lại, Thuỷ cùng cực ở ngôi Thìn, Mộc cùng cực ở ngôi Mùi. Tính Thuỷ khôn, khôn cùng cực thì làm gian, tính Mộc nhân, nhân cùng cực thì đi lệch. Bây giờ là giờ Mùi, thế mà gió từ ngôi Thìn đến, e xảy ra việc giết hại người! Xin nhà vua cấp tốc chuẩn bị lục quân để đối phó.
Nàng nói chưa hết lời, quả nhiên gió bão nổi lên, sóng bể gào thét. Vua hạ lệnh bỏ neo để lánh gió mạnh. Cuối canh ba bỗng thấy một người nanh to râu xồm, diện mạo hung tợn, đầu đội mũ lưu tinh, mình mặc áo gấm vây, bước vào, cúi đầu, nghiêng mình, lảo đảo đi thẳng đến trước mặt vua thi lễ. Vua hỏi:
– Người là ai? Đêm khuya tới đây tất có điều gì muốn hỏi? Người ấy thưa:
– Tôi là Đô đốc vùng Nam Hải, đi làm quan ở nơi giang hồ, hiện còn thiếu người nội trợ, nghe nói bệ hạ cung tần rất nhiều, nay bỗng gặp nhau, cho nên nổi cơn sóng mạnh để thay câu thơ “Hoa đường”. Vậy xin ban cho nàng Tử Vân, tôi sẽ kết cỏ ngậm vành mong có ngày báo đáp. Nếu bệ hạ chỉ để làm thú vui riêng, thì tôi không thể bỏ qua được vậy.
Vua gật đầu, bỗng thức dậy, liền vời phi tần, kể lại việc trong mộng, các cung phi thất sắc nhìn nhau im lặng không ai nói gì. Trong đó riêng nàng chứa chan nước mắt, nghẹn ngào nói không ra lời, dáng vẻ yếu như hoa lê gặp mưa, quỳ trước mặt vua tàu rằng:
– Ngôi đền thiêng liêng kia phụ lão đã trình bày, cái nguy sóng gió kia, chứng nghiệm đã báo trước. Nếu không phải là oan khiên ngày trước cũng tất là nghiệp chướng ngày nay. Thiếp đây không dám tham luyến phồn hoa, tiếc thân bồ liễu, xin trả cho xong cái nợ trước mặt vậy.
[..] Nói xong, liền nhảy xuống bể, trong tiếng gió gào, sóng cuộn, còn nghe vẳng tiếng nói: “Kính tạ quân vương, từ nay vĩnh biệt, không thể nào hầu bên vua được nữa”. Vua và các phi tần kinh hoàng luống cuống, ai cũng thương khóc. Bỗng chốc mây tạnh gió lặng, bể hết nổi sóng. Vua sai thuỷ quân mò tìm, đã không thấy tung tích nàng đâu cả...
(Đoàn Thị Điểm, Truyền kì tân phả, in trong Tổng tập tiểu thuyết chữ Hán Việt Nam, Ngô Lập Chi dịch, Trần Nghĩa Chủ biên, tập 1, NXB Thế giới, Hà Nội, 1997, tr. 345 – 347)
Trả lời:
- Không gian và thời gian xảy ra sự kiện được tác giả miêu tả: “khi mặt trời đã chiếu vào cửa sổ trong thuyền, quân tiến đến cửa bể, bỗng có một trận gió lốc cuồn cuộn thổi vào thuyền vua, lá cờ bị gió cuốn sang phương nam”; “gió bão nổi lên, sóng bể gào thét; tiếng gió gào, sóng cuộn”.... Những chi tiết đó cho ta hình dung không gian nơi cửa biển vào một buổi chiều dữ dội, sóng to gió lớn, thậm chí có phần bí ẩn.
Trả lời:
Khả năng kì lạ của nàng Bích Châu được biểu hiện qua câu nói của nàng “Trận gió ấy lạ thay! Tiếng ào ào, sắc thảm đạm, chắc là một thứ gió gian tà”; “Bảy giờ là giờ Mùi, thế mà gió từ ngói Thìn đến, e xảy ra việc giết hại người! Xin nhà vua cấp tốc chuẩn bị lục quân để đối phó”. Điều nàng nói lập tức ứng nghiệm “gió bão nổi lên, sóng bể gào thét. [...] Cuối canh ba bỗng thấy một người nanh to râu xồm, diện mạo hung tợn, đầu đội mũ lưu tinh, mình mặc áo gấm vây, bước vào, cúi đầu, nghiêng mình, lảo đảo đi thẳng đến trước mặt vua thi lễ”. Bích Châu có khả năng linh cảm, tiên đoán được những điều sẽ xảy ra. Những điều nàng nói đều đã trở thành sự thực.
sTrả lời:
Bối cảnh xuất hiện và những hành động của nhân vật Đô đốc Nam Hải: “Cuối canh ba, bỗng thấy một người nanh to râu xồm, diện mạo hung tợn, đầu đội mũ lưu tinh, mình mặc áo gấm vây, bước vào, cúi đầu, nghiêng mình, lảo đảo đi thẳng đến trước mặt vua thi lễ”. Người ấy giới thiệu với nhà vua mình là Đô đốc vùng Nam Hải, đi làm quan ở nơi sông biển, hiện còn thiếu người nội trợ, nghe nói nhà vua rất nhiều cung tần nên muốn xin vua ban nàng Tử Vân cho Nhân vật này có vai trò rất quan trọng trong đoạn trích: vừa tạo màu sắc hoang đường, kì ảo, làm tăng thêm phần lung linh, hấp dẫn cho tác phẩm, vừa có tác dụng làm nổi bật phẩm chất đẹp đẽ của nhân vật Bích Châu.
Trả lời:
Khi nghe nhà vua kể lại việc nói chuyện trong mộng với Đô đốc Nam Hải, nàng Bích Châu “chứa chan nước mắt, nghẹn ngào nói không ra lời, dáng vẻ yếu như hoa lê gặp mưa, quỳ trước mặt vua tâu rằng: – Ngôi đền thiêng liêng kia phụ lão đã trình bày, cái nguy sóng gió kia, chứng nghiệm đã báo trước. Nếu không phải là oan khiên ngày trước cũng tất là nghiệp chướng ngày nay. Thiếp đây không dám tham luyến phồn hoa, tiếc thân bộ liễu, xin trả cho xong cái nợ trước mặt vậy”. Nói xong, nàng liền nhảy xuống biển. Hành động này cho thấy Bích Châu là một người phụ nữ thông minh, có tài ứng đối, hiểu biết, khí chất kì lạ, có nghĩa khí, sẵn sàng hi sinh thân mình để giúp vua, giúp nước,...
Trả lời:
Khi nghe nhà vua kể lại việc nói chuyện trong mộng với Đô đốc Nam Hải, nàng Bích Châu “chứa chan nước mắt, nghẹn ngào nói không ra lời, dáng vẻ yếu như hoa lê gặp mưa, quỳ trước mặt vua tâu rằng: – Ngôi đền thiêng liêng kia phụ lão đã trình bày, cái nguy sóng gió kia, chứng nghiệm đã báo trước. Nếu không phải là oan khiên ngày trước cũng tất là nghiệp chướng ngày nay. Thiếp đây không dám tham luyến phồn hoa, tiếc thân bộ liễu, xin trả cho xong cái nợ trước mặt vậy”. Nói xong, nàng liền nhảy xuống biển. Hành động này cho thấy Bích Châu là một người phụ nữ thông minh, có tài ứng đối, hiểu biết, khí chất kì lạ, có nghĩa khí, sẵn sàng hi sinh thân mình để giúp vua, giúp nước,...
Trả lời:
Đoạn trích là một phần của tác phẩm Truyện đền thiêng ở cửa bể nằm trong tập truyện Truyền kì tân phả của Đoàn Thị Điểm. Đoạn trích thể hiện một số đặc điểm của truyện truyền kì: các nhân vật có những nét kì lạ, biểu hiện ở nguồn gốc, ngoại hình như Đô đốc Nam Hải hay năng lực kì lạ như nàng Bích Châu; không gian cũng ẩn chứa nhiều nét lạ lùng; ngôn ngữ truyện có nhiều điển tích, điển cố, chẳng hạn trong lời của mình, Đô đốc Nam Hải nhắc đến “Hoa đường”, “kết cỏ ngậm vành”:,...
Lời giải sách bài tập Ngữ Văn 9 Bài 1: Thế giới kì ảo hay khác: