Soạn bài Chiếc lá đầu tiên - Ngắn nhất Soạn văn 10 Chân trời sáng tạo
Haylamdo biên soạn và sưu tầm soạn bài Chiếc lá đầu tiên Ngữ Văn 10 Chân trời sáng tạo ngắn gọn nhất nhưng đủ ý hy vọng rằng sẽ giúp các bạn nắm bắt được các ý chính từ đó dễ dàng và soạn bài môn Ngữ văn 10.
Soạn bài Chiếc lá đầu tiên
* Trước khi đọc:
Câu hỏi (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Kỉ niệm nào về mái trường khiến bạn xúc động nhất? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó?
Trả lời:
- Kỉ niệm khiến em xúc động nhất là Lễ bế giảng
- Đó là ngày chúng em chia tay mái trường cấp 2, tạm biệt những người bạn thân thiết đã gắn bó với mình suốt 4 năm học.
* Đọc văn bản:
1.Suy luận: Bạn hiểu thế nào về hai dòng thơ đầu?
Trả lời:
- Hai dòng thơ đầu cho thấy tâm trạng nuối tiếc khi những kỉ niệm đã ra đi.
2.Liên hệ: Khổ thơ này gợi trong bạn cảm xúc gì về ngôi trường của mình?
Trả lời:
- Khổ thơ khiến em nhớ tới ngôi trường của mình với biết bao kỉ niệm đẹp đẽ, ngây thơ, hồn nhiên, từng chi tiết nhỏ ở ngôi trường khi chia tay cũng trở thành những kỉ niệm lớn lao.
3.Tưởng tượng: Bạn hình dung thế nào về cảnh được miêu tả trong đoạn thơ này?
Trả lời:
- Cảnh được miêu tả rất ngộ ngĩnh, đáng yêu, thể hiện sự trong sáng ngây thơ của tuổi học trò.
4.Suy luận: Bạn cảm nhận như thế nào về tình cảm của chủ thể trữ tình được thể hiện qua khổ thơ này?
Trả lời:
- Cảm xúc của chủ thể trữ tình là sự nuối tiếc, xôn xao, trước những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi học trò.
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Đoạn thơ là kí ức của tác giả về những kỉ niệm tuổi học trò (trường cũ, lớp học năm xưa, bạn bè, những trò nghịch ngợm...và cả tình yêu đầu tiên của mình); là tình cảm trong sáng, là nỗi bâng khuâng nhớ tiếc, là gắn bó thiết tha vừa ấm áp ngọt ngào, vừa chân thật hồn nhiên.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Theo bạn, các từ ngữ “một người”, “tôi” (dòng 16), “anh” (các dòng thơ khác) trong bài thơ chỉ những ai? Cách sử dụng các từ ngữ nhân xưng như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
- Chủ thể trữ tình của bài thơ xuất hiện qua các đại từ nhân xưng như: anh (trong tương quan với em), tôi (trong tương quan với bạn), ta
- Ý nghĩa: Sự thay đổi tinh tế trong việc sử dụng các đại từ nhân xưng đã giúp tác giả bộc lộ cảm xúc của chính mình và nói thay tâm trạng của người khác, nhờ vậy bài thơ dễ dàng chạm đến cảm xúc của nhiều người và tìm được tiếng nói đồng cảm.
Câu 2 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ 3, 4, 6 và nêu tác dụng của chúng.
Trả lời:
- Biện pháp tu từ được sử dụng: Phép điệp ( điệp từ “nhớ” ở khổ 4, từ “cứ” ở khổ 6, điệp từ “nỗi nhớ” ở khổ 4, điệp cấu trúc “muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu” ở khổ 3; “những chuyện năm nao, những chuyện năm nao” ở khổ 6).
- Tác dụng: diễn tả ấn tượng sâu đậm về những kỉ niệm tuổi học trò, sự tuôn trào của nỗi xúc động, lúc lắng đọng, lúc chơi vơi, nối nhớ, niềm bâng khuâng, đồng thời tạo nhạc điệu da diết, xao xuyến cho bài thơ.
Câu 3 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng đối thoại ở khổ thơ 5.
Trả lời:
- Đoạn thơ dẫn trực tiếp lời đùa cợt tinh nghịch của bạn học nhằm làm sống động không khí tươi vui của tuổi học trò qua cái nhìn của chủ thể trữ tình
- Việc đan xen các mẩu đối thoại mang lại yếu tố tự sự vào mạch trữ tình, kết hợp biểu cảm gián tiếp với biểu cảm trực tiếp như vậy khiến cho lời thơ trở nên đa dạng, linh hoạt, âm vang nhiều giọng nói hơn, kỉ niệm càng được khơi sâu, tươi tắn và đáng nhớ.
Câu 4 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
Trả lời:
- Một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình: xa rồi, yêu dấu, nhớ, biết mấy, các bạn ơi, ta ơi, ôi.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: ngợi ca pha lẫn tiếc nuối những kỉ niệm tuyệt đẹp của tuổi hoa niên, của tình yêu đầu đời.
Câu 5 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh "chiếc lá buổi đầu tiên" ở cuối bài thơ?
Trả lời:
- Chiếc lá đầu tiên là hình ảnh có tính biểu tượng. Đó có thể là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu đầu tiên mới chớm nở, cho cuộc hẹn hò đầu tiên, cho kỉ niệm đầu tiên. Những gì có tính chất “đầu tiên” thường ban sơ, ngây ngô, trong trẻo, vì vậy chúng rất đẹp và để lại ấn tượng sâu đậm.
Câu 6 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo):
Bài thơ gợi lên trong bạn những kỉ niệm hoặc những suy nghĩ gì về tuổi học trò?
Trả lời:
Tuổi học trò nhiều kỉ niệm, tình cảm trong sáng, ngây thơ, nhiều trò nghịch ngợm mà mỗi người chỉ được trải qua một lần trong đời. Vì thế cần trân trọng từng giây phút được ngồi trên ghế nhà trường.
Bài tập sáng tạo
Hãy sử dụng một trong những cách sau đây: ngâm thơ, đọc diễn cảm, hoạt cảnh sân khấu hóa, vẽ tranh, phổ nhạc,... để thể hiện cách cảm nhận của mình về bài thơ.
Trả lời:
- Bài thơ:
Còn mãi
Tác giả: Hồng Liễu
Ngày xưa rồi cũng đi qua
Dấu chân kỷ niệm nhạt nhòa nắng mưa
Đường qua lối cũ trường xưa
Ai quên, ai nhớ tiễn đưa một ngày
Bây giờ lối ấy còn ai
Hoàng hôn áo trắng còn bay cổng trường?
Bồi hồi nhớ nhớ thương thương
Biết bao kỷ niệm còn vương một thời…!
Bảng đen phấn trắng cả đời
Những câu thơ cũ cắt rời từ khi…
Thôi đành đếm bước quay đi
Thu tàn đông đến còn gì mà mơ!
Xa rồi để nhớ thẫn thờ
Những ngày còn lại thôi chờ…tiếng ve
Quay vòng dĩ vãng lặng nghe… !
Tiếng chuông báo tiết như se thắt lòng!
