Soạn bài Muối của rừng - ngắn nhất Kết nối tri thức
Soạn bài Muối của rừng ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 12 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn 12 dễ dàng hơn.
Soạn bài Muối của rừng - Kết nối tri thức
* Trước khi đọc:
Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Nêu một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà bạn biết. Chia sẻ cảm nghĩ của bạn về yếu tố kì ảo ở một tác phẩm trong số đó.
Trả lời:
- Một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo: Alice ở xứ sở thần tiên; Chúa tể của những chiếc nhẫn (J.R.R. Tolkien); Harry Potter (J.K. Rowling),....
- Yếu tố kì ảo ở một tác phẩm Chuyện xứ Lang Biang là một tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Cuốn sách kể về câu chuyện của nhóm bạn trẻ đến với xứ Lang Biang, nơi có núi Lang Biang huyền thoại. Trong cuộc hành trình này, các nhân vật chính đã trải qua nhiều khó khăn và thử thách, nhưng cũng đã tìm thấy niềm vui và ý nghĩa của cuộc sống. Tác phẩm mang đến cho độc giả những bài học về tình bạn, sự đoàn kết và khám phá bản thân. Ngoài ra, Chuyện xứ Lang Biang cũng tạo ra một hình ảnh đẹp về vùng đất xứ Lang Biang, với thiên nhiên hoang sơ và những truyền thuyết huyền bí.
Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Theo bạn, con người cần phải ứng xử với thiên nhiên như thế nào?
Trả lời:
Con người cần chung tay bảo vệ thiên nhiên. Sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách tiết kiệm và hiệu quả. Bảo vệ môi trường sống, chống ô nhiễm, và giảm thiểu tác động tiêu cực đến thiên nhiên.Trồng cây xanh, bảo vệ rừng, và phát triển năng lượng tái tạo. Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho bản thân và cộng đồng....
* Trong khi đọc:
1. Chi tiết nói về sự chuyển đổi tâm trạng đột ngột của nhân vật có thể báo hiệu điều gì?
- Chi tiết: Sau tiếng động vài phút thì con đầu đàn đến thật. Nó văng mình rất nhanh đến nỗi gần như không có phút nghỉ ở mỗi chặng dừng. Ông Diểu thán phục vì sự nhanh nhẹn dẻo dai của nó. Thoắt một cái, nó biến mất. Một nỗi xót xa khiến ông nhói lòng: số phận của bậc đế vương không trùng với số phận của ông. Niềm vui nhen lên từ khi ở nhà ra đi trong ông vơi đi một nửa.
- Sự chuyển đổi đột ngột về tâm trạng báo hiệu: Báo hiệu sự thay đổi nội tâm của nhân vật. Nhân vật nhận thức được sai lầm của bản thân.
2. Theo dõi sự tương phản giữa suy nghĩ của nhân vật và đời sống của đàn khỉ trong rừng.
- Suy nghĩ của nhân vật, đời sống của đàn khỉ:
+ Ban đầu: Coi khỉ là loài vật hoang dã, cần phải tiêu diệt. Bình yên, gắn bó với thiên nhiên.
+ Sau khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh: Hối hận, thương xót cho bầy khỉ. Bị đe dọa bởi con người.
- Sự tương phản:
+ Suy nghĩ ban đầu đối lập với đời sống của đàn khỉ.
+ Suy nghĩ sau khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh đồng cảm với đời sống của đàn khỉ.
3. Chú ý sự mâu thuẫn trong các hành động của nhân vật
- Hành động: Ông Diểu đi săn khỉ với mục đích bảo vệ mùa màng >< Suy nghĩ: Ông Diểu coi khỉ là loài vật hoang dã, cần phải tiêu diệt.
- Mâu thuẫn giữa hành động và suy nghĩ sau khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh.
- Mâu thuẫn giữa lời nói Ông Diểu nói rằng sẽ không bao giờ đi săn khỉ nữa >< Hành động: Ông Diểu vẫn tiếp tục đi săn khỉ.
- Mâu thuẫn giữa ý thức biết rằng hành động săn bắn khỉ là sai trái. >< Bản năng: Ông Diểu vẫn bị thôi thúc bởi bản năng sinh tồn và mong muốn bảo vệ mùa màng.
4. Chú ý sự thay đổi điểm nhìn và cách đánh giá về ông Diểu
- Ban đầu: Thợ săn hung hãn, tàn nhẫn
- Sau khi chứng kiến cảnh con khỉ mẹ hy sinh
- Cuối cùng: Có lương tâm, biết thức tỉnh và hối hận
5. Theo dõi sự tự khám phá của ông Diểu về chính mình
- Xuất phát điểm: tự tin, kiêu hãnh.
- Bắt đầu thức tỉnh: hối hận, thương xót nhận thức được giá trị của sự sống và tình mẫu tử bắt đầu nghi ngờ những giá trị và niềm tin khủng hoảng nội tâm dằn vặt, tự trách.
- Khủng hoảng về niềm tin và giá trị: bắt đầu những suy nghĩ lo lắng
- Bước ngoặt quyết tâm muốn chuộc lỗi, sống hòa hợp với thiên nhiên từ bỏ nghề săn bắn
- Hành trình tiếp tục hiểu biết, tôn trọng học được cách tôn trọng sự sống và giá trị của thiên nhiên bảo vệ thiên nhiên
6. Hình dung cảnh tượng được miêu tả ở đoạn này
Thay đổi đột ngột về cảm xúc, ông kinh hoàng, sợ hãi.
7. Vì sao đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Theo dõi tâm trạng của ông Diểu trước những “sự lạ” tiếp theo.
- Đối mặt với Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến ma vì: Hõm Chết là nơi hoang vu, hiểm trở, ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Con người thường có tâm lý hoang mang, lo sợ trước những điều bí ẩn.
- Tâm trạng của ông Diểu trước những sự lạ tiếp theo:
+ lo lắng, hoang mang
+ tò mò
+ bình tĩnh chấp nhận
8. Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc?
- Điều khiến ông Diểu chưa chịu bỏ cuộc:
+ Ông Diểu tin rằng mình sẽ bắt được con khỉ trắng nếu kiên trì.
+ Ông Diểu muốn có được bộ lông quý giá của con khỉ trắng.
+ Con khỉ trắng đã làm hại con chó của ông Diểu, khiến ông muốn trả thù.
9. Ông Diểu đã chứng kiến “sự lạ” nào? Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật.
- Những sự lạ ông Diểu đã chứng kiến:
+ Hòn đá biết nói
+ Con khỉ trắng kỳ bí
+ Hiện tượng kỳ ảo bóng người lướt thướt, tiếng sáo diệu kỳ,...
- Dự đoán những hoạt động tiếp theo của nhân vật:
+ Tiếp tục truy lùng con khỉ trắng
+ Khám phá bí mật của Hõm Chết
+ Bỏ cuộc và quay về nhà.
10. Ông Diểu đang đối diện với tình thế gì?
- Ông Diểu đang đối diện với tình thế:
+ một là cứu con khỉ khỏi lũ mối – có thể khiến bất cứ thứ gì thành cám
+ hai là mang nó về hoặc phóng sinh con khỉ đang bị thương ấy trở lại với khu rừng
11. Theo bạn, tình huống này có thường xảy ra không?
Theo tôi tình huống này ít khi xảy ra.
12. Chú ý chi tiết hoa tử huyền
Loài hoa tử huyền cứ ba chục năm mới nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc.
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Tác phẩm Muối của rừng kể về bối cảnh đi săn trong rừng của nhân vật Diểu, sau đó ông bắn được chú khỉ đực và các sự kiện diễn ra sau đó khiến cho nhân vật có nhiều cảm xúc và bài học về những điều tuyệt vời của cuộc sống sau này.
Câu 1 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Giữa nhan đề Muối của rừng và nội dung câu chuyện có liên hệ với nhau như thế nào?
Trả lời:
- Nhan đề "Muối của rừng": biểu tượng cho những gì tinh túy của thiên nhiên.
- Nội dung câu chuyện: Sự chuyển biến trong tâm hồn ông Diểu: Từ một người ham muốn, ích kỷ, ông Diểu dần nhận ra tầm quan trọng của thiên nhiên và biết trân trọng những giá trị tinh thần cao đẹp.
→ Thông điệp của tác giả: mối quan hệ gắn bó giữa con người và thiên nhiên. Chỉ khi nào con người nhận thức được ý nghĩa thực sự của cuộc sống chọn đứng về cái thiện thì lúc đó thiên nhiên mới ban phát quà tặng cho con người.
Câu 2 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Hành trình đi săn của ông Diểu cũng là hành trình trải nghiệm và nhận thức. Bạn hãy kể tóm tắt hành trình đó bằng sơ đồ.
Trả lời:
Hành trình trải nghiệm và nhận thức:
|
Bắt đầu |
Gặp và bắn chết đàn khỉ |
Trên đường về, bị con trăn tấn công |
Quay trở về nhà |
|
Vui sướng, háo hức |
Hoang mang, sợ hãi |
Cố gắng chiến đấu, thoát chết |
Nhận thức mới về thiên nhiên và cuộc sống |
Câu 3 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Ông Diểu đã có những ý nghĩ gì khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân? Bạn có đồng tình với những ý nghĩ đó không? Vì sao?
Trả lời:
- Ông Diểu đã có những ý nghĩ khi chứng kiến đời sống của đàn khỉ trong khu rừng mùa xuân:
+ Thích thú trước sự tinh nghịch, hồn nhiên của đàn khỉ.
+ Tò mò về tập tính sinh sống của loài khỉ.
+ Chứng kiến cảnh khỉ mẹ chăm sóc khỉ con bị thương, ông Diểu cảm thấy thương xót.
+ Nhận ra tình cảm mẹ con thiêng liêng giữa loài khỉ cũng như con người, bắt đầu suy nghĩ về hành động săn bắn của bản thân.
+ Tự trách bản thân, tội lỗi, day dứt vì đã tàn nhẫn, phá vỡ hạnh phúc của gia đình khỉ.
- Đồng ý với những ý nghĩ của ông Diểu vì qua sự quan sát, chứng kiến cảnh khỉ mẹ chăm sóc khỉ con bị thương, ông nhận thấy Tình cảm mẹ con là thiêng liêng và đáng trân trọng, bất kể là con người hay loài vật. Chúng ta cần có lòng yêu thương, bao dung với tất cả sinh linh.
Câu 4 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Từ lúc đến Hõm Chết, những sự việc kì lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ như thế nào?
Trả lời:
Từ lúc đến Hõm Chết, những sự việc kì lạ đã làm cho ông Diểu thay đổi cảm xúc và suy nghĩ:
|
Trước khi vào rừng |
Sau khi vào rừng |
|
- Có thói quen săn bắn.
- Coi việc săn bắn là thú vui
- Có quan niệm sai lệch về thiên nhiên: Ông Diểu coi thiên nhiên là nơi để con người khai thác, phục vụ cho nhu cầu của mình. |
- Bị ám ảnh bởi tiếng kêu của khỉ: Tiếng kêu thảm thiết của khỉ mẹ khi bị bắn chết khiến ông Diểu day dứt, trăn trở. - Nhận thức được sự tàn nhẫn của bản thân: Khi chứng kiến cảnh khỉ đực hy sinh bản thân để bảo vệ con, ông Diểu nhận ra sự tàn nhẫn của hành động săn bắn. - Bắt đầu có sự đồng cảm với thiên nhiên: Ông Diểu cảm thương cho số phận của loài vật, nhận ra rằng chúng cũng có tình cảm và biết yêu thương. |
Câu 5 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Bạn nghĩ gì về chi tiết “hoa tử huyền” xuất hiện ở cuối truyện?
Trả lời:
- Chi tiết hoa tử huyền xuất hiện ở cuối truyện:
+ Sau khi trải qua biến cố và hối hận về hành động của mình, ông Diểu gặp được hoa tử huyền như một sự thanh tẩy tâm hồn, giúp ông tìm lại sự bình yên và thanh thản.
+ Hoa tử huyền được cho là chỉ nở ba mươi năm một lần, như lời hứa hẹn về một tương lai tốt đẹp hơn, nơi con người sống hòa hợp với thiên nhiên.
+ Việc ông Diểu gặp được hoa tử huyền cho thấy sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, khẳng định rằng con người chỉ có thể tìm thấy sự bình yên và hạnh phúc khi hòa hợp với thiên nhiên.
Câu 6 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Phân tích sự tương phản về diện mạo và tình thế của ông Diểu được kể ở đầu truyện và cuối truyện, từ đó, làm rõ thông điệp của tác phẩm.
|
|
Diện mạo |
Tình thế |
|
Đầu truyện |
- Ông Diểu được miêu tả là một người đàn ông gầy gò, da sạm đen, quần áo rách rưới, chân đi đất. - Hình ảnh ông Diểu cho thấy một người thợ săn già nua, lam lũ, vất vả với cuộc sống mưu sinh. |
- Ông Diểu là một người thợ săn lão luyện, có kinh nghiệm đi rừng và săn bắn.
- Ông Diểu chủ động trong cuộc đi săn, tự tin và đầy bản lĩnh. |
|
Cuối truyện |
Ông Diểu trần truồng, lấm lem bùn đất, tóc tai rũ rượi.
|
- Ông Diểu bị khỉ đực truy đuổi, phải bỏ chạy trong sợ hãi. - Ông Diểu trở nên yếu thế, bị động và hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên. |
- Thông điệp:
+ Lên án hành động tàn phá thiên nhiên của con người.
+ Khẳng định sức mạnh của thiên nhiên và sự trừng phạt dành cho những kẻ xâm hại thiên nhiên.
Câu 7 (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Những chi tiết kì ảo trong Muối của rừng có điểm gì khác với chi tiết kì ảo trong Đền thiêng cửa bể?
|
|
Muối của rừng |
Đền thiêng cửa bể |
|
Chi tiết kì ảo |
Tiếng kêu của khỉ, hoa tử huyền |
Cây đèn thiêng, con ốc, con rùa |
|
Tác dụng |
Thể hiện sự bí ẩn của thiên nhiên, thức tỉnh con người |
Thể hiện ước mơ và niềm tin vào công lý, ca ngợi phẩm chất tốt đẹp |
|
Mức độ |
Ít, chỉ xuất hiện ở một vài chi tiết |
Nhiều, bao trùm cả câu chuyện |
* Kết nối đọc – viết:
Bài tập (trang 113 sgk Ngữ văn 12 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng.
Trả lời:
Truyện ngắn Muối của rừng là một điểm sáng tạo độc đáo, góp phần làm nên thành công của tác phẩm qua việc sử dụng chi tiết kì ảo. Đó là tiếng kêu ai oán của khỉ mẹ, sự xuất hiện của hoa tử huyền và giấc mơ của ông Diểu. Tiếng kêu của khỉ mẹ sau khi thấy khỉ đực bị bắn là lời cảnh tỉnh con người về hành động tàn phá thiên nhiên. Nó ám ảnh ông Diểu, khiến ông day dứt, trăn trở và thức tỉnh lương tâm. Tiếng kêu như lời oán trách, lời nguyền rủa đối với hành động tàn ác của con người. Đó cũng là hình ảnh hoa tử huyền nở rộ sau cơn mưa như một sự thanh tẩy, tượng trưng cho sự sống mới và niềm hy vọng vào tương lai. Yếu tố kì ảo trong Muối của rừng có vai trò quan trọng. Đó là một dụng ý nghệ thuật tinh tế, góp phần thể hiện chủ đề, phát triển cốt truyện, thể hiện quan niệm của người xưa và tăng tính hấp dẫn cho tác phẩm. Từ đó truyện ngắn đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về nạn săn bắt động vật trái phép. Con người cần ý thức bảo vệ các loài động vật nói riêng và bảo vệ thiên nhiên nói chung để góp phần làm cuộc sống tốt đẹp hơn.