Lý thuyết Lịch Sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 11: Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác
Haylamdo biên soạn và sưu tầm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 8 Bài 11: Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác sách Chân trời sáng tạo hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Lịch Sử 8.
Lý thuyết Lịch Sử 8 Chân trời sáng tạo Bài 11: Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác
1. Sự ra đời của giai cấp công nhân
- Bối cảnh ra đời:
+ Dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp, nền kinh tế - xã hội của các nước tư bản có sự thay đổi căn bản. Nhiều nhà máy, công xưởng tại các đô thị mở rộng quy mô sản xuất nên cần một số lượng lớn lao động làm thuê.
+ Đông đảo nông dân bị mất ruộng đất, phải làm thuê trong các đồn điền, trang trại, hầm mỏ; hoặc ra thành thị làm thuê trong các nhà xưởng,…
=> Giai cấp công nhân ra đời.
- Tình cảnh của giai cấp công nhân:
+ Lương lao động thấp, thời gian lao động nhiều; thường xuyên bị đánh đập, phạt,…
+ Điều kiện sống tồi tàn.
Lao động trẻ em trong hầm mỏ ở nước Anh cuối thế kỉ XIX (tranh vẽ)
2. C.Mác, Ph.Ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
a. Một số hoạt động chính của C. Mác và Ph. Ăng-ghen
- Năm 1842:
+ C. Mác là Tổng biên tập Báo sông Ranh - một tờ báo có tư tưởng cách mạng, chống lại chủ nghĩa quân phiệt Phổ.
+ Ph. Ăng-ghen sang Anh. Sau khi tìm hiểu đời sống của công nhân, Ăng-ghen đã biên soạn tác phẩm Tình cảnh giai cấp công nhân Anh
- Năm 1843, C. Mác bị trục xuất khỏi Đức. Tại Pa-ri, C. Mác đã tiếp xúc với những nhà hoạt động cách mạng của phong trào công nhân, xuất bản Biên niên Pháp - Đức.
- Năm 1844, C. Mác gặp Ph. Ăng-ghen ở Pa-ri. Liên hệ với tổ chức Đồng minh những người chính nghĩa của Công nhân châu Âu.
- Tháng 2/1848, C. Mác và Ph. Ăng-ghen soạn thảo Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, được công bố ở Luân Đôn.
- Năm 1864, Quốc tế thứ nhất được thành lập tại Anh. C. Mác được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương.
- Năm 1889, Quốc tế thứ hai được thành lập tại Pháp. Ph. Ăng-ghen tham gia tích cực và có nhiều đóng góp quan trọng.
b. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
* Bối cảnh:
- Những năm 30 - 40 của thế kỉ XIX, giai cấp công nhân ngày càng đông đảo, trưởng thành về nhận thức, tiến hành đấu tranh chống lại giai cấp tư sản, điển hình như:
+ Cuộc đấu tranh của công nhân dệt Li-ông ở Pháp (1831)
+ Phong trào Hiến chương Anh (1836 - 1847),..
- Sự phát triển nhanh chóng của phong trào công nhân đòi hỏi một hệ thống lý luận soi đường.
* Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản
- Tháng 2/1848, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (do C.Mác và Ph.Ăng-ghen soạn thảo) được công bố ở Luân Đôn.
- Nội dung cơ bản:
+ Trình bày những luận điểm chính về sự phát triển của xã hội loài người.
+ Khẳng định sứ mệnh của giai cấp công nhân là lãnh đạo cuộc đấu tranh chống sự thống trị và ách áp bức của giai cấp tư sản, xây dựng chế độ công sản chủ nghĩa.
+ Kêu gọi thành lập chính Đảng và đoàn kết các lực lượng công nhân trên thế giới.
- Ý nghĩa: đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
3. Phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX
- Từ giữa thế kỉ XIX, phong trào công nhân ở các nước Âu - Mỹ diễn ra sôi nổi, tiêu biểu là cuộc đấu tranh của công nhân Pa-ri (tháng 6/1848),…
- Do sự lớn mạnh của phong trào công nhân, ngày 28/9/1864, Hội Liên hiệp lao động quốc tế (còn gọi là: Quốc tế thứ nhất) được thành lập. C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã trở thành những người lãnh đạo cao nhất của tổ chức này.
- Trong thời gian tồn tại (1864 - 1876), Quốc tế thứ nhất đã có nhiều hoạt động nhằm truyền bá chủ nghĩa xã hội khoa học, thúc đẩy sự phát triển của phong trào Công nhân quốc tế.
- Cuối thế kỉ XIX, phong trào công nhân diễn ra mạnh mẽ, dẫn tới sự ra đời nhiều tổ chức chính trị của giai cấp công nhân trên thế giới, như: Đảng Xã hội dân chủ Đức (1875), Đảng Công nhân Pháp (1879), nhóm Giải phóng lao động Nga (1883),...
- Năm 1889, Quốc tế thứ hai được thành lập với sứ mệnh thúc đẩy sự thành lập của các chính đảng vô sản ở các nước trên toàn thế giới. Tuy nhiên, khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ (1914), Quốc tế thứ hai bị chia rẽ và tan rã.
