Soạn bài Nguyễn Trãi - người anh hùng dân tộc - Ngắn nhất Soạn văn 10 Cánh diều
Haylamdo biên soạn và sưu tầm soạn bài Nguyễn Trãi - người anh hùng dân tộc Ngữ Văn 10 Cánh diều ngắn gọn nhất nhưng đủ ý hy vọng rằng sẽ giúp các bạn dễ dàng soạn bài môn Ngữ văn 10.
Soạn bài Nguyễn Trãi - người anh hùng dân tộc
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều:
- Hoàn cảnh lịch sử, văn hoá Việt Nam nửa đầu thế kỉ XV
+ Quân Minh xâm lược, nhà Hồ sụp đổ, Đại Việt rơi vào ách đô hộ của phong kiến phương Bắc trong 2 thập kỉ (1407 – 1427)
+ Cuối năm 1427, Lê Lợi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thành công ở trân Chi Lăng. – Xương Giang, đánh bại quân Minh xâm lược, mở ra triều đại nhà Lê
- Cuộc đời, sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Trãi
* Trước khởi nghĩa Lam Sơn
+Nợ nước thù nhà
+Nuôi chí lớn
+Chọn con đường
* Trong khởi nghĩa Lam Sơn
+Tham gia đóng góp tích cực
+Dâng “Bình Ngô sách”-sách lược tâm công
+Viết “Thư thảo định”.
+Từng vào thành giặc thuyết phục giảng hòa, đầu hàng
+Soạn thảo “Bình Ngô đại cáo”
* Sau khởi nghĩa Lam Sơn:
+ Nguyễn Trãi bị oan, bỏ tù
+Vụ án Lệ Chi Viên gây ra đau thương, bi kịch đến gia tộc Nguyễn Trãi.
=> Nguyễn Trãi vừa là một vĩ nhân vừa là một con người đời thường.
* Sự nghiệp văn học
+ Tác phẩm chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Ức Trai thi tập, Bình Ngô đại cáo, Chí Linh sơn phú, Băng Hồ di sự lục, Nguyễn Phi Khanh Truyện,…
+ Tác phẩm chữ Nôm: Quốc âm thi tập, Dư địa chí
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính:
Văn bản “Nguyễn Trãi – cuộc đời và sự nghiệp” đã làm nổi bật con người Nguyễn Trãi – một người anh hùng dân tộc, nhà văn hoá, nhà văn kiệt xuất. Con người anh hùng của Nguyễn Trãi gắn liền với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn lẫy lừng. Con người văn hoá của Nguyễn Trãi gắn liền với những tác phẩm văn học mang đậm giá trị nhân văn.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 6 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nguyễn Trãi đã dâng Bình Ngô sách, cùng Lê Lợi và các tướng lĩnh bàn bạc việc quân, vạch ta đường lối chiến lược của cuộc khởi nghĩa.
- Giúp Lê Lợi soạn thảo chiếu lệnh, văn thư, đấu tranh ngoại giao với quân Minh
- Viết “Bình Ngô đại cáo”
Câu 2 (trang 6 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nguyễn Trãi đem hết tâm huyết, tài năng, sức lực tham gia vào công cuộc xây dựng đất nước.
- Do mâu thuẫn trong triều đình, bọn quyền thần, gian thần lộng hành, Nguyễn Trãi không còn được tin dùng như trước. Giữa lúc đang giữ trọng trách công việc quốc gia thì năm 1442, xảy ra vụ án Lệ Chi viên, ông bị bọn gian thần vu tội giết vua và chịu án “tru di tam tộc”
Câu 3 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nguyễn Trãi có đóng góp ở các lĩnh vực: tư tởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lí, văn học,....
- Các tác phẩm chính: Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Phù núi Chí Linh, Lam Sơn thực lục, Văn bia Vĩnh Lăng, Chuyện cũ về cụ Băng Hồ, Dư địa chí, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập,....
Câu 4 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nguyễn Trãi giúp Lê Lợi cho mở kì thi, lựa chọn nhân tài để phục vụ cho công cuộc kiến thiết đất nước lâu dài
- Chủ trương xây dựng thế chế chính trị thân dân vững mạnh, kết hợp truyền thống dân chủ, đoàn kết của dân tộc và những mặt tích cực của Nho giáo với khát vọng “khiến cho trong thôn cùng xóm vắng không còn một tiếng hờn giận oán sầu”
- Có những kế hoạch mới về việc xây dựng hình luật, âm nhạc, khoa cử, tiến hành các quy chế về lễ nghi, nội trị, biên soạn sách vở,...
Câu 5 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi được thể hiện qua những sáng tác của ông
Câu 6 (trang 8 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Thơ văn Nguyễn Trãi phản ánh bức chân dung con người Nguyễn Trãi với vẻ đẹp của sự hài hoà giữa một vĩ nhân và một con người hết sức đời thường.
Câu 7 (trang 8 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Đại cáo bình Ngô
- Quốc âm thi tập: Ngôn chí 7, Thuật hứng 19, Mạn thuật 6, Gươm báu khuyên răn 26, Bạch Đằng hải khẩu, Mạn thuật 4, Tự thuật 9, Tùng 1, Gươm báu khuyên răn 5
- Phù núi Chí Linh
- Ức Trai thi tập
Câu 8 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Thơ văn Nguyễn Trãi là sự kết tinh nghệ thuật của nhiều thế kỉ văn học
Câu 9 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Với Ức trai thi tập, ông đã đưa thơ chữ Hán Việt Nam đạt đến độ nhuần nhị, tạo ra một thế giới thẩm mĩ phong phú, vừa trí tuệ, hào hùng, lại vừa trữ tình, lãng mạn.
- Với Quốc âm thi tập, Nguyễn Trãi đã khẳng định tiếng Việt là một ngôn ngữ văn học có khả năng phản ánh sâu sắc thế giới nội tâm của con người cũng như đời sống xã hội.
Câu 10 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Người viết khẳng định tầm vóc, vị trí của Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, tinh hoa của dân tộc. Thơ văn Nguyễn Trãi nối xưa với nay, nối Việt Nam với nhân loại.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Văn bản gồm 2 phần
+ Phần 1: Người anh hùng dân tộc: Giới thiệu về cuộc đời Nguyễn Trãi với những đóng góp cho đất nước và bi kịch cuối đời
+ Phần 2: Nhà văn hoá, nhà văn kiệt xuất: Giới thiệu những đóng góp về văn hoá của Nguyễn Trãi đối với đất nước và giá trị thơ văn của ông.
Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Về bối cảnh lịch sử, văn hoá của thời đại Nguyễn Trãi:
+ Giặc Minh cướp nước
+ Lê Lợi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
- Về cuộc đời Nguyễn Trãi
+ Sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước và văn hoá văn học => nuôi dưỡng tư tưởng nhân nghĩa trong những sáng tác của ông
+ Nguyễn Trãi bị giặc Minh giam lỏng ở thành Đông Quan => tạo ra lòng căm thù giặc sâu sắc trong những sáng tác của ông
+ Nguyễn Trãi tham gia khởi nghĩa Lam Sơn => thể hiện tình yêu dân tộc qua những sáng tác
Câu 3 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nguyễn Trãi là một nhà văn hoá bởi ông có công rất lớn trong việc xây dựng nền văn hoá nước nhà: từ quy chế thi, quyển chọn nhân tài, đến chủ trương xây dựng thể chế, những kế hoạch mới mẻ,....
Câu 4 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Nội dung chính của thơ văn Nguyễn Trãi:
+ Yêu nước, thương dân
+ Nhân nghĩa vì dân
+ Khát vọng xây dụng một quốc gia độc lập, hưng thịnh, thái bình, người dân được sống ấm no, hạnh phúc.
- Nguyễn Trãi là một con người hết lòng vì nước, vì dân, mang trong mình tầm tư tưởng cao đẹp.
Câu 5 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
- Hoàn thiện, phát triển, khởi đầu nhiều thể loại văn học
- Đưa thể văn nghị luận ở giai đoạn này đạt đến đỉnh cao hoàn thiện
Câu 6 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi cho ta thấy ông là một người trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, những biến động ấy thấm đượm trong thơ văn ông. Mỗi sáng tác đều ẩn chứa tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, tình yêu nước, thương dân vĩ đại. Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi khiến ta càng thêm biết ơn, trân trọng một nhân cách vĩ đại của dân tộc.
