Và tôi nhớ khói - tác giả, bố cục, tóm tắt, nội dung, dàn ý - Ngữ văn lớp 6 Chân trời sáng tạo
Tác giả tác phẩm: Và tôi nhớ khói - Ngữ văn lớp 6
Qua bài học về tác giả, tác phẩm Và tôi nhớ khói Ngữ văn lớp 6 Chân trời sáng tạo gồm nội dung chính về tác giả, bố cục, tóm tắt tác phẩm, dàn ý chi tiết, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, phương thức biểu đạt sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm tác phẩm Và tôi nhớ khói.
I. Tác giả
- Đỗ Bích Thủy – nhà văn
- Quê quán : Hà Giang, đã có hơn 20 năm sống và làm việc tại Hà Nội
- Đỗ Bích Thúy đã trở thành một hiện tượng thú vị của văn đàn Việt với đề tài miền núi. Những núi đá, nương ngô, con ngựa, hoa tam giác mạch… cùng nét ăn, nét ở, phong tục tập quán còn giữ nguyên vẻ hoang sơ, thuần phác của đồng bào Mông, Tày đã được chị đưa vào những trang văn bằng một trái tim rung cảm và một tình yêu da diết kỳ lạ…
- Các tác phẩm chính: tiểu thuyết Người yêu ơi, tập truyện Tôi đã trở về trên núi cao, tiểu thuyết Bóng của cây sồi.
II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm
1. Thể loại: Truyện ngắn
2. Xuất xứ: In trong tập Tôi đã trở về trên núi cao, NXB Hội nhà văn, 2018
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện: Ngôi kể thứ 1
5. Tóm tắt:
Hình ảnh ngọn khói từ bếp lửa quê hương in sâu vào trong tâm trí của tác giả. Ngọn khói gắn liền với cuộc sống thường nhật của người dân. Ngọn khói mang theo những mơ ước bình dị về bữa cơm thân mật bên gia đình. Ngon khói biết chia sẻ cùng những niềm vui, nỗi buồn của từng gia đình. Hơn hết, ngọn khói là kí ức không thể nào quên trong mỗi con người.
6. Bố cục:
Đoạn 1: Từ đầu đến “bay lên trên mái nhà”: Ngọn khói quen thuộc với làng quê
Đoạn 2: Còn lại: Ngọn khói như một nhân vật quan trọng xuất hiện trong mọi phương diện của cuộc sống con người.
7. Giá trị nội dung:
- Tôi nhớ khói là những hồi ức của tác giả về làn khói với căn bếp, cánh đồng, người dân quê. Điều này thể hiện tình yêu quê hương với một tâm hồn nhạy cảm.
8. Giá trị nghệ thuật:
- Kể kết hợp miêu tả, biểu cảm.
- Biện pháp tu từ so sánh, liệt kê,...
III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm
1. Ngọn khói gắn với bếp lửa, mâm cơm
- Ngọn khói quẩn quanh mái bếp:
+ Ngọn khói như gọi người trở về.
+ Miêu tả: Ngọn khói màu xanh, nhẹ bẫng như tơ, quấn trên mái lá.
+ Sự di chuyển: Ngọn khói che phủ cả làng, len qua đầu hồi, vương vít mãi trên ngọn cây hồng, bị gió thổi cho loãng di, tan đi.
+ Mùi khói: Quẩn mãi, mùi của hạt ngô sót lại bị cháy, của gộc củi gỗ dẻ, tinh dầu vỏ cam, vỏ cây sẹ bị tước, mùi của lông mèo sém,...
→ Cảm nhận bằng nhiều giác quan: thị giác, khứu giác, thính giác.
- Ngọn khói bắt lên từ những gộc củi:
+ Gộc củi to, gỗ chắc, cứ ngun ngún, ấm cúng.
+ Gộc củi cứ nằm yên cả ngày, lặng lẽ ủ một tảng than hồng.
+ Là nơi người đi ra khỏi nhà sau cùng nhớ vén tro xung quanh bếp cho gọn để lửa không bùng.
+ Là nơi con mèo già sưởi mình.
- Ngọn khói mang theo ước mơ về mâm cơm:
+ Các công đoạn: Gác thanh củi nhỏ xếp xung quanh gộc củi lớn → Nhặt ít phôi bào nhồi vào giữa → Dùng ống thổi bằng nứa nổi để lửa bùng lên → Xuất hiện ngọn lửa màu lam, khói.
+ Ước mơ bình dị: Bữa cơm ấm cùng bên bếp lửa. Một đĩa cá kho cháy cạnh với riềng, một bát canh măng, một đĩa dưa cải.
2. Ngọn khói gắn với cánh đồng, với dân làng
- Ngọn khói gọi đám trẻ chăn trâu mải chơi về nhà:
+ Khói làm nhớ cơm, thèm cơm, lùa trâu xuống đường mòn.
+ Khói gắn với tiếng mõ, tiếng đục.
- Ngọn khói chứng kiến những năm mất mùa: Lũ lớn kéo về ngập mọi con suối cuốn tất cả khiến toàn bộ cánh đồng ngập trong màu phù sa. Người buồn, nặng trĩu âu lo.
- Ngọn khói chung vui với dân làng: Cũng có khi khói vui hơn niềm vui con người khi làng có đứa bé chào đời.
- Ngọn khói quẩn quanh bên con người:
+ Bếp chỉ nguội khi người không còn.
+ Ngọn khói rộn ràng khi nhà có khách.
+ Khói im lìm ủ kín trong tro nóng khi người đi vắng.
+ Ngọn khói gợi nhắc con người về những kỉ niệm đẹp.
➩ Nghệ thuật:
+ Kể kết hợp miêu tả, biểu cảm.
+ Biện pháp tu từ so sánh, liệt kê,...
