Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) ngắn nhất

Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)

I. Điều kiện sử dụng hàm ý

Câu 1 (trang 90 sgk Văn 9 Tập 2): Nghĩa hàm ý:

- "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi": Sau bữa ăn này, u sẽ bán con nên con sẽ không được ăn ở nhà nữa.

- "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài": U đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.

⇒ Chị nói hàm ý để giấu đi nỗi đau ấy, tránh chạm phải điều đau lòng – chị đã bán đi chính đứa con ruột của mình.

Câu 2 (trang 91 sgk Văn 9 Tập 2):

Hàm ý ở câu thứ 2 rõ hơn. Vì cái Tí chưa hiểu hết ý của mẹ ở câu nói hàm ý thứ nhất nên chị Dậu phải nói rõ hơn ở câu thứ hai.

- Thái độ "giãy nảy", "liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc", câu nói "U bán con thật đấy ư?…" cho thấy cái Tí đã hiểu hàm ý trong câu nói của mẹ nó.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 91 sgk Văn 9 Tập 2): Trả lời câu hỏi

a. "Chè đã ngấm rồi đấy": Người nói là anh thanh niên, người nghe là ông hoạ sĩ và cô con gái.

- Hàm ý là: Mời bác và cô vào uống nước.

b. "Chúng tôi cần phải bán các thứ này đi để...": Người nói là anh Tấn, người nghe là chị hàng đậu.

- Hàm ý là: Chúng tôi không thể cho những thứ này được.

c. Ở cả hai câu, người nói là Thuý Kiều, người nghe là Hoạn Thư.

- ""Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây !": Người quyền uy, quý phái như tiểu thư mà cũng có lúc phải đến đây ư? (câu này có ý giễu cợt).

- "Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều": Người cay nghiệt như ngươi sẽ phải lĩnh sự báo oán thích đáng.

Tất cả những người nghe đều hiểu được hàm ý của người nói. Các chi tiết sau đây chứng tỏ điều này:

- (a): Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo nhìn qua một lượt trước khi ngồi xuống ghế.

- (b): - Ôi dào! Thật là càng giàu có càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có!

- (c): Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu - Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.

Câu 2 (trang 92 sgk Văn 9 Tập 2):

"Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!": Hàm ý là: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.

- Em bé phải nói hàm ý vì trước đó đã nói thẳng ra nhưng không có hiệu quả.

- Việc sử dụng hàm ý trong trường hợp này không có hiệu quả, vì ông Sáu đã vờ như không nghe thấy, tiếp tục ngồi im.

Câu 3 (trang 92 sgk Văn 9 Tập 2): Có thể điền vào chỗ trống:

- Mai mình có lịch thi rồi.

- Mình chuẩn bị đi công tác…

Câu 4 (trang 92 sgk Văn 9 Tập 2):

Sự so sánh này có hàm ý: Tuy hi vọng không thể nói chắc đâu là thực, đâu là hư nhưng nếu cứ quyết tâm thực hiện thì sẽ đạt được.

Câu 5 (trang 93 sgk Văn 9 Tập 2): Các câu có hàm ý mời mọc:

   + "Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc."

   + "Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao".

- Các câu có hàm ý từ chối:

   + "Mẹ mình đang đợi ở nhà"

   + "Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?"

- Viết thêm để ý mời mọc được rõ hơn:

   + Cậu có muốn chơi cùng chúng tớ không?

   + Chơi cùng chúng tớ rất vui đó!